De sterke stijging van de vraag naar brandstof wordt voornamelijk veroorzaakt door herstellende economieën en verwachte extreme weersomstandigheden in Europa en Noordoost-Azië. Daarnaast zou het best kunnen zijn dat het overhaast sluiten van kerncentrales en het in de ban doen van nieuwe gasopwekking een grote rol bij de huidige crisis spelen.
Zoals te verwachten is na een economische vertraging vanwege Covid-19 gaat de wereld een nieuwe energiecrisis in die sinds de jaren zeventig niet meer is voorgekomen. De Europese en Aziatische gasprijzen staan op een historisch hoog niveau, de olieprijs staat op het hoogste punt in drie jaar en de prijs van steenkool stijgt als gevolg van energietekorten in China, India en Duitsland.
Er is reden om te vrezen dat een spiraalvormige wereldwijde energiecrisis de economieën van de VS, West-Europa en grote Aziatische landen zal overspoelen, zelfs vóór de geplande wereldwijde klimaatconferentie van 31 oktober tot 12 november in Glasgow, Schotland, of terwijl deze aan de gang is.
De eerste maatregelen die westerse landen hebben genomen om fossiele brandstoffen te bestraffen (ten faveure van de “groene” stroom), hebben domino-effecten teweeggebracht die tekorten, prijsstijgingen en bedrijfssluitingen (gaan) veroorzaken. Ondertussen zijn er elders in de wereld al ernstige energietekorten, black-outs en cut-offs. Maar diezelfde wereld bevindt zich overigens midden in een fysiek-economische crisis (ten onrechte verkeerd bestempeld als een “crisis in de toeleveringsketen”). Zullen de verweven, onvoorspelbare toegevoegde effecten van energie-afsluitingen de economieën nu over de rand duwen?
Weten de officials die elkaar zullen ontmoeten op COP26 in Glasgow het antwoord? Kan het ze iets schelen? De tijd om hun anti-menselijke regels omver te werpen is nu. Immers: de voorgenomen maatregelen in het kader van de “Green Deal” werpen hun schaduwen alvast vooruit: de CEO van Chevron, die in het algemeen namens de “belangrijkste” spelers in de oliesector spreekt, heeft gezegd dat zijn bedrijf zich terugtrekt van investeringen in exploratie. De energiecrisis is niet door één enkele oorzaak veroorzaakt, er zijn een aantal oorzaken die uiteenlopend zijn en een rol hebben gespeeld. Daaronder vallen de aardbevingen in ons land, een poging van China om het luchtvervuilingsprobleem aan te pakken en de internationale politiek. Maar ook zeker spelen alle ontmoedigende maatregelen mee die zijn geëist door de supranationale “Groene” maffia, en opgelegd door o.a. de Europese Unie (en nationale lidstaten). En dit gebeurt dan ook nog vóór de inwerkingtreding van de komende “groene” maatregelen – als, God verhoede, die in sneltreinvaart ingevoerd gaan worden.
Nu de olie- en aardgasvoorraden zijn afgenomen (en in ons land niet tijdig op 100% peil zijn gebracht) en de winter nadert, zijn de internationale prijzen tot historische niveaus gestegen. Met olie die soms boven $ 80 per vat uitsteekt en de aardgasprijzen bijna het dubbele zijn van aan het begin van het jaar, zijn de kleinere onafhankelijke producenten begonnen met het onderzoeken en boren. Maar zolang de “belangrijke spelers” aan de kant blijven, kunnen deze “kleine jongens” weinig toevoegen aan het aanbod.
Als gevolg hiervan belandt de hele westerse wereld in een energiecrisis. Omdat aardgas schaars is, schakelen internationaal gezien veel nutsbedrijven over op steenkool en verwachten ze 23% meer steenkool te verbranden dan vorig jaar, maar dat is misschien niet voldoende. De voorraden dieselbrandstof, hetzelfde destillaat dat als huisbrandolie wordt gebruikt, staat op het laagste punt in 20 jaar. Bloomberg meldde op 7 oktober dat nutsbedrijven in de wereld bang zijn dat brandstoftekorten deze winter tot black-outs kunnen leiden.
Europa bevindt zich al in een ernstige energiecrisis die alleen maar erger wordt. Het continent wordt geconfronteerd met de grootste energiecrisis in decennia. Sommige landen zullen gewoon geen gas hebben voor verwarming en elektriciteitsproductie. Anderen zullen het beschikbare gas niet kunnen betalen omdat de prijzen te hoog zijn – vijf keer zo hoog als wat ze geweest zijn. Vanwege de versnelde sluiting van kerncentrales en de recordgasprijzen zal ook in Europa het steenkoolverbruik toenemen.
Eén van de ergste gevallen is Groot-Brittannië, dat voor 20% afhankelijk is van windenergie, en waar de noordzeewinden onverwacht stopten met waaien. Een kolengestookte elektriciteitscentrale die was gesloten om te voldoen aan “Groene” mandaten, is heropend. Van de 70 Britse elektrische retailers zijn er 30 failliet gegaan en zullen er naar verwachting nog meer volgen. Sky News heeft gisteren gemeld dat vier leveranciers in gesprek waren met de toezichthouder over het invoeren van het Supplier of Last Resort (SOLR)steunmechanisme. Tegelijkertijd kunnen auto’s niet tanken bij tankstations door een gebrek aan tankwagenchauffeurs – de regering heeft inmiddels het leger ingeschakeld om bij te springen.
In Duitsland heeft Otima Energie, een klein elektriciteits- en gasretailbedrijf, zichzelf vandaag insolvent verklaard, het laatste slachtoffer van de stijgende energieprijzen, terwijl E.ON, Entega en EnBW hun gasdeals tijdelijk terugtrokken van prijsvergelijkingsportaal Verivox.
In ons land dreigen de kassen, een enorme bron van exportinkomsten, op “donker”te gaan. Aangezien aardgas ook wordt gebruikt voor de productie van ammoniak, ’s werelds belangrijkste grondstof voor kunstmest, sluiten ammoniakproducenten in Europa hun deuren of verminderen ze in plaats van met verlies te produceren. De Poolse regering heeft geëist dat de Europese Unie haar “carbon tax” in noodgevallen opschort.
In China culmineerden vele maanden van sporadische stroomstoringen vorige maand in wijdverbreide plotselinge stroomonderbrekingen voor huizen en fabrieken, waarvan de meeste onaangekondigd. De reden lijkt een combinatie te zijn geweest van kolentekorten (verreweg de grootste energiebron van China), met de omstandigheid dat verschillende provincies hun CO2-emissiedoelstellingen voor het jaar hadden bereikt. Sindsdien hebben de Chinese autoriteiten eraan gewerkt om de problemen op te lossen.
De Europese Commissie is natuurlijk volledig “vergroend” in de mate dat zij wel weten wat er om hem heen gebeurt, maar vervolgens de andere kant op kijkt. Er valt weinig hulp te verwachten van deze “gevangenis van naties” die de Europese Unie wordt genoemd. Maar Rusland, China en India zijn grote naties, die toevallig ook allemaal sterk afhankelijk zijn van steenkool. Ze kunnen de huidige waanzin een halt toeroepen, maar zolang de Akkoorden van Parijs (COP21) worden nagestreefd valt van hen weinig hulp te verwachten.
De Russische president Vladimir Poetin heeft tijdens de plenaire vergadering van het Russian Energy Week-forum gezegd dat “de gasprijsstijging in Europa het gevolg is van elektriciteitstekorten en niet omgekeerd. Men moet niet, zoals we zeggen, proberen de schuld bij iemand anders te leggen, zoals sommige van onze partners proberen te doen”, aldus Poetin. Naar zijn mening zijn het afgelopen decennium systeemgebreken stap voor stap in het Europese systeem aangebracht. “Die hebben precies geleid tot de grootschalige marktcrisis in Europa. Ik wil eraan herinneren dat toen kern- en gasopwekking een leidende rol speelden, dergelijke crises niet plaatsvonden, er waren namelijk geen redenen om die te laten plaatsvinden”, voegde Poetin eraan toe.
De huidige energiecrisis laat in ieder geval zien dat de overgang naar hernieuwbare energie een kwestie van lange adem èn ingewikkelder is dan verwacht.