Er is een beslissing genomen, Nederland blijft nog nagenoeg vier weken op slot. De kans dat het virus weer opflakkert is te groot en dan kan de huidige dalende lijn opeens weer omslaan in nieuwe alarmerende cijfers voor de ziekenhuis- en IC-opnames.
Deze analyse van het kabinet is begrijpelijk, maar valt rauw op eerdere uitspraken van met name minister Wiebes van Economische Zaken dat bedrijven zich moeten voorbereiden met plannen voor de anderhalve meter-economie. Dat gaf een sprankje hoop, plexiglas schermen, tafels weg om meer afstand te creëren en ga zo maar door. Het MKB rook een sprankje hoop en ging druk aan de slag en kreeg met een harde klap het lid op de neus. Nog vier weken verandert er niets. Zelfs de lagere scholen zelf zitten in hun maag met het besluit de scholen voor halve dagen per klas open te stellen, hele klassen om de dag zou praktischer zijn. Het kleine openingetje blijkt ook al niet feilloos doordacht.
We zien dat de acceptatie onder bevolking daalt maar nog steeds acceptabel is, niet meer boven de 90% maar net boven de 80%. Wat betreft ondernemers en ZZP’ers is die acceptatie een stuk lager. Geen wonder, het gaat hier om het naakte overleven. Boodschappen dat er steun blijft zijn leuk, maar er wordt meteen bij gezegd dat de voorwaarden verscherpen en dat het dus waarschijnlijk minder zal worden.
En ondernemers zitten niet te wachten op karige steun terwijl ze elke maand nagenoeg hun volledige omzet zien verdampen. En dat gebeurt in een omgeving waarbij andere Europese landen de teugels laten vieren. Landen die weliswaar de teugels veel strakker hadden dan wij, maar het psychologische effect is daar.
Datzelfde psychologische effect in ons land is nauwelijks aanwezig, of je moet een volle rechtse hoek op de kaak als zodanig zien. Zo lang er per dag nog meer dan 100 doden vallen mag je aannemen dat er nog enige steun onder de bevolking blijft, zeker als wereldwijd ook blijkt dat het virus nog niet onder controle is.
Maar langzaam aan gaat het beter, het kan niet anders of afstand, handen wassen en de maatregelen in de supermarkten zorgen er voor dat de verspreiding minder snel gaat. In landen om ons heen als Denemarken kunnen we nu al zien wat voor effect het heeft de scholen open te gooien en als blijkt dat er geen dramatische effecten zijn is dat ook een nieuw kompas om op te varen.
Tegelijk zegt de grote baas van de IC-beddencapaciteit in Nederland, Ernst Kuipers, dat het nu zo snel de goede kant op gaat dat het misschien mogelijk is om al voor 20 mei, de datum die het kabinet nu in het zand heeft gezet, meer te versoepelen dan nu het geval is.
Daar zit je dan als premier, je stelt volgens je gevoel mensenlevens op de eerste plaats, maar gaandeweg gaan er andere factoren meespelen. Wat als je de hele economie om zeep helpt en Nederlanders tot in lengte van jaren moeten bloeden om alle miljarden aan steun en uitkeringen op te hoesten, de pensioenen in gevaar komen en Nederland voor een decennium op de waakvlam gaat. En dan ben je ook nog een keer premier van de VVD, de partij van de ondernemers en dan komen er begin volgend jaar ook nog een keer verkiezingen aan. Als het een beetje tegen zit ga je die verkiezingen in als premier van een rokende puinhoop, de premier die een land naar de Filistijnen heeft geholpen.
Het wordt een beetje de wet van de communicerende vaten. Zo lang een meerderheid van de bevolking zich nog in meerderheid achter de maatregelen stelt kan Rutte door, naarmate het draagvlak vermindert wordt het moeilijker.
Met andere woorden, als de besmetting enigszins onder controle komt en Rutte na 20 mei niet veel meer biedt dan er nu is geschied, gaat er een andere wind waaien. En dat is de wind van Nederlanders die direct in hun bestaanszekerheid worden bedreigd. Het draagvlak is dan weg, Rutte is niet langer de staatsman die alles in goede banen leidt maar de premier die Nederland aan de bedelstaf heeft gebracht.
Laten we hopen dat we deze laatste weken volhouden met afstand houden en handen wassen, laten we hopen dat het virus niet blij is met zomerse temperaturen. Het is de laatste kans voordat we aan keuzes tussen leven en dood komen die helemaal niemand wil. Na 20 mei wordt het echt serieus en is de finale keuze tussen mensenlevens redden tegen elke prijs of ook enige aandacht voor de overgrote meerderheid die nog een heel leven voor zich wil.