Extinction Rebellion: activisme of eco-terrorisme

Extinction Rebellion (XR) blokkeerde opnieuw de A12, misschien wel aangemoedigd door berichten dat de opgepakte mensen meteen weer op straat staan – en waarbij we kunnen vaststellen dat het opzettelijk blokkeren van wegen een toegestaan protest kan zijn – inderdaad een soort klassenjustitie waar blokkeerfriezen veroordeeld werden en taakstraffen kregen.

In de mainstream media wordt beweerd dat het blokkeren van de A12 de wet niet substantieel overtreedt en dat XR, net als iedereen, het recht heeft om bijeen te komen en te protesteren, maar niet om ernstige ontwrichting van de gemeenschap te veroorzaken.

Maar het laat wel zien dat de wet in zijn huidige vorm er niet in slaagt het recht van het publiek om de snelwegen te gebruiken (en dat de bewegingsvrijheid van anderen wordt geschaad) adequaat te beschermen.

We vinden het bizar dat na alle grote, kleurrijke stunts, de ontwrichting en de activisten die zichzelf etaleren, het doel zo… teleurstellend is. Al dat aandachtzoeken… en je eist niet de omverwerping van het kapitalisme of dat iedere automobilist naar fietsheropvoedingskampen wordt gestuurd? Het ergste hiervan is dat een Burgerberaad eigenlijk niets zou bereiken.

In principe klinkt het idee van een Burgerberaad behoorlijk aantrekkelijk: je kiest willekeurig een aantal leden uit het publiek, vergelijkbaar met hoe mensen worden uitgekozen voor jurywerk. Vervolgens krijgen deze burgers de taak om over de kwestie te beraadslagen en aanbevelingen te doen.

XR heeft een vrij gedetailleerd overzicht van hun voorstel, dat u – mocht u daar zin in hebben – volledig kunt lezen. Maar de essentie is dat XR gelooft dat een dergelijk Beraad de “impasse” in de politiek van klimaatverandering kan doorbreken, door een aantal van de lelijkere aspecten van de partijpolitiek te omzeilen: partijdigheid, gevestigde belangen, lobbyisten van bedrijven, enzovoort.

Dus in plaats daarvan willen ze het klimaatbeleid uit de traditionele electorale politiek halen en het in handen geven van een nieuw orgaan – een Burgerberaad – dat zijn “democratische” legitimiteit zou ontlenen aan het jurysysteem waarmee de leden werden geselecteerd. We staan hier ongelooflijk sceptisch tegenover, om redenen die we zo zullen uitleggen. Maar voor XR’s pleidooi voor iets nieuws is het niet helemaal raar om een besluit te nemen buiten de normale politieke controle. Sterker nog, we doen het vrij vaak, en meestal om goede redenen.

Soms zijn er bijzonder lastige beleidsterreinen waar de regering-van-de-dag bijzonder controversiële besluiten over de schutting zal gooien naar externe of partijoverschrijdende commissies of commissies die rapporten en aanbevelingen opstellen. Dit kan een nuttige manier zijn om een politieke consensus op te bouwen over een lastige kwestie: het andere team kan niet gemakkelijk gaan voor goedkope puntentelling en kritiek leveren op impopulaire, maar noodzakelijke zaken.

Het is dus denkbaar dat het houden van een Burgerberaad een ander instrument in de politieke gereedschapskist zou kunnen zijn. Als er een kwestie is die bijzonder controversieel of “vastgelopen” is, kunnen politici de beslissing aan dat “beraad” overlaten.

Maar zou een Burgerberaad, in navolging van de bovenstaande logica van het depolitiseren van de kwestie, een nuttig mechanisme kunnen zijn om het probleem van de klimaatverandering op te lossen? Nee. Het is nog steeds een absoluut verschrikkelijk slecht idee.

We zijn niet helemaal tegen het idee van burgerraden. We denken zelfs dat ze nuttig kunnen zijn bij het bereiken van een brede consensus over de beginselen van iets. Ierland hield bijvoorbeeld een Burgerberaad om de voorgestelde termijnen voor abortus vast te stellen, vóórdat er een referendum over werd gehouden. Dat zal hier niet gauw gebeuren, zéker omdat de partij Democraten66 het referendum in ons land de nek omgedraaid heeft.

Maar hoe we om moeten gaan met de klimaatverandering is iets heel anders, omdat de democratische principes door onze politici verkwanseld zijn en de beslissingsbevoegheid overgedragen is aan de machtmisbruikers in Brussel. Het ‘”probleem” met klimaatverandering is dus dat het debat niet langer over principes gaat.

Klimaatactivisten hebben, na jaren van campagne voeren om het bewustzijn te vergroten en te beargumenteren dat er iets moet gebeuren, al gewonnen. In principe is bijna iedereen het met hen eens (los van het feit of wij hier als nietige mensen de planeet Aarde naar onze hand kunnen zetten, en al helemaal hier in ons postzegellandje). Het klimaat is nu dus een politiek-technisch probleem geworden.

In de kern zijn de klimaatactivisten van XR mensen die oproepen tot radicale burgerlijke ongehoorzaamheid, en zich drukmaken over wat we hier in het Westen allemaal fout doen. Maar China stoot nu al meer uit dan Amerika en Europa samen (en nee, dat komt niet omdat we onze uitstoot aan China hebben uitbesteed). Bovendien neemt hun uitstoot nog steeds snel toe, dankzij de enorme vloot kolencentrales die ze aan het bouwen zijn, terwijl die van Amerika en Europa een neerwaartse trend vertonen.

En ze hebben de neiging om elke internationale klimaatovereenkomst die zou vereisen dat ze hun economische groei ook maar een klein beetje in gevaar zouden brengen, te laten mislukken.

Maar zou je dit tegen iemand van XR zeggen dan gaan ze onmiddellijk over van praten over de aanstaande vernietiging van de planeet naar praten over morele kwesties, zoals de uitstoot per hoofd van de bevolking of historische emissies – dingen waar het klimaat absoluut niet om geeft. Alles, alles moet worden opgeofferd om onze planeet te redden, tenzij die offers moeten worden gebracht door iemand in de Volksrepubliek China (om maar een voorbeeld te noemen).

De reden voor deze retorische grap ligt voor de hand. Klimaatactivisten beperken hun activisme tot slappe, tolerante, liberale regimes als Zweden, Groot-Brittannië, de VS en ons land, omdat deze regimes hen niet in een vochtige en helse gevangenis zullen gooien.

Het doel van dit activisme is niet om hun lichamen in de versnellingen van het systeem te gooien dat de wereld vernietigt; het doel is om aandacht en/of intellectuele bekendheid te krijgen en een leuke happening te organiseren.

Het uitvoeren van dat activisme in China, waar het regime geen enkele opstand duldt, zou net zo ineffectief zijn, maar veel minder leuk.

De weinige keren dat klimaatactivisten bereid waren om China vanaf een veilige afstand op milde wijze hierover aan te spreken, hebben de resultaten aangetoond hoe weinig iemand in dat cruciale land luistert. Toen Greta Thunberg China opriep om zijn uitstoot te verminderen, achtervolgden de staatsmedia haar eenvoudigweg op sociale media en noemden haar dik.

En waar we de klimaatkerk (en politici) al helemaal niet over horen zijn gebeurtenissen die van invloed zijn op het klimaat, maar die hun agenda niet goed uitkomen. Neem bijvoorbeeld de op zichzelf volledige verklaring voor de minimale stijging van de temperatuur op aarde waar we wereldwijd deze zomer mee te maken hebben gehad.

Het is geen koolstofdioxide, zoals men u wilt laten denken maar iets waar we onlangs over geschreven hebben: de historische, recordbrekende Hunga Tonga-vulkaanuitbarsting van 2022, waar de meeste mensen vast nog nooit van gehoord hebben. Een onderzeese vulkaanuitbarsting, groter dan wat dan ook in de moderne geschiedenis. Het stuurde 150.000 ton oververhit water de atmosfeer in, wat het klimaat jarenlang zal opwarmen en waarvan het water uit de atmosfeer terug zal vloeien naar land (of zee, natuurlijk).

In werkelijkheid zal het onderwerp van de klimaatverandering de komende drie decennia een veel breder scala aan beleidsinterventies vereisen, omdat wij als samenleving vragen moeten beantwoorden als: welke energiemix willen we in 2050 hebben? Moet de overheid de belastingen verhogen om de installatie van isolatie van miljoenen huizen en werkplekken te financieren? Hoe kunnen de planningsregels worden gewijzigd om de uitrol van hernieuwbare energiebronnen te versnellen? Het zijn vaak de mes-op-de-keel plannen die de Groene Khmer gerealiseerd wil zien – en wil direct!

Klimaatmitigatie moet in hun ogen dus een kernonderdeel zijn van bijna alles wat de overheid de komende dertig jaar doet. En terwijl we het probleem “aanpakken”, vereist het van ons als samenleving dat we voortdurend wisselende politieke keuzes maken over de afwegingen. Maar laat dat nu net de taak zijn van politici die verantwoording afleggen aan de kiezers (wat overigens nooit gebeurt en zal gebeuren).

Een deel van het probleem is complexiteit. Het is heel anders dan het voorbeeld van een abortusdebat, waar politici, zodra een nieuwe wet daarover eenmaal is aangenomen, in wezen niet meer voortdurend de abortuswetgeving hoeven te blijven onderzoeken, de belastingen te verhogen of beslissingen te nemen.

Telkens wanneer activisten van Extinction Rebellion zichzelf ergen aan vast lijmen of midden op een drukke weg gan zitten stellen interviewers hen dezelfde vragen. Zal dit hun campagne niet schaden? Is dit echt hoe je mensen voor je wint?

De waarheid is dat het XR niet uitmaakt wat u of wij of de meeste mensen denken. Hun doel is altijd geweest om de regering ertoe aan te zetten om ecologische bezuinigingen door te voeren op een iets sneller tijdschema dan waartoe zij al heeft toegezegd dat te gaan doen.

Het volk laten beslissen? Gelooft u het zelf? Zij voeren een campagne tégen het volk, en dat is altijd al zo geweest. Dat is ook te zien aan de blokkade van de A12: hun acties zijn eerder op de werknemers gericht dan op de elite en multinationals.

Het groene beleid dat deze “activisten” uit de middenklasse willen inluiden, zou het leven van werkende mensen moeilijker en duurder maken, terwijl hun eigen activiteiten volledig onaangeroerd zouden blijven. Hoe kun je gewone mensen overtuigen van de wijsheid om hun leven nog erger te maken? Woningisolatie, bijvoorbeeld, is voor hen niet echt een probleem.

Extinction Rebellion wil een netto nul-koolstofuitstoot in 2025, een nog gekkere deadline dan die dwazen in Brussel op 2050 hebben gezet.

Aangezien we nog steeds geen levensvatbare, goedkope en milieuvriendelijke alternatieven voor fossiele brandstoffen hebben, zullen de kosten van dergelijk beleid enorm zijn en onevenredig door de werkende klasse worden betaald.

Heeft u ooit weleens het gevoel dat de elites u wat op de mouw spelden? Dat ze elkaar achter onze rug om een high five geven en zeggen: “Ongelooflijk dat we hier nog steeds mee wegkomen?” Wij wel, vooral op het gebied van de klimaatverandering. Het lef van een establishment dat leeft in door koolstof aangedreven luxe en tegelijkertijd tegen de rest van ons zegt dat we moeten ophouden zo eco-destructief te zijn, is echt te veel geworden.

Eco-hypocrisie is alomtegenwoordig. Neem John Kerry. Hij is de klimaatveranderingsgezant van Joe Biden, wat in feite betekent dat het zijn taak is om met de vinger naar de hele wereld te zwaaien omdat ze zo vies en vervuilend is.

En toch landde hij nog maar een paar jaar geleden in Martha’s Vineyard in zijn privéjet voor het uitbundige 60e verjaardagsfeestje van Barack Obama. Het was de 16e vlucht die Kerry’s privéjet dat jaar maakte. Of een recenter voorbeeld in eigen land: de bekende actrice Carice van Houten is een zogeheten Skipper van de KLM, vliegt de wereld rond met de grootste privileges mogelijk, maar voor de bühne loopt ze mee in klimaatdemonstraties op de A12.

Maar ook de president van de Europese Raad, de belg Michel, heeft voor miljoenen uitgegeven aan privé-vluchten, en de Europese Commissie als geheel weigert inzage te verstrekken in de kosten van reizen die door haar leden zijn gemaakt. Ook op dit punt is het vertrouwen van burgers in de politiek verdampt. En over onze “klimaatminister” Jetten zullrn we het maar niet hebben: hij pakte onlangs het regeringsvliegtuig voor een reis naar….. Groningen. Hij vloog met het privévliegtuig naar het noorden van het land om daar de koning op te pikken voor een reis naar Spanje.

De meeste mensen reizen incidenteel met Easyjet en velen zijn zelfs niet in de buurt van een vliegtuig geweest. Toch wordt er van ons verwacht dat we lezingen volgen van politici die in privéjets springen t als er een verjaardagsfeest of een deugddoend feestje moet worden bijgewoond? Privéjets zijn 14 keer meer vervuilend per passagier dan commerciële vluchten.

Tenslotte: het idee dat een Burgerberaad – honderd willekeurig gekozen mensen – de taak kan en moet krijgen om gedurende een generatie lang de richting van feitelijk de hele staat te bepalen, is uiteraard belachelijk en onwerkbaar. We vermoeden dat het echte bewijs dat de aanpak van XR niet serieus is terug te voeren is op de manier waarop het de “impasse” met onze bestaande politieke instellingen beschrijft: het lobbyen, de gevestigde belangen enzovoort.

Het klimaat is een probleem dat diverse vragen oproept: hoe kunnen we beslissen hoe we de concurrerende prioriteiten tegen elkaar afwegen? Wie mag beslissen of het terecht is dat oma het deze winter wat kouder moet hebben, vanwege het grotere belang van het terugdringen van de uitstoot? Of wie besluit dat we geen andere keuze hebben dan meer fossiele brandstoffen te verbranden, vanwege alle andere negatieve gevolgen van hoge prijzen en een tekort aan aanbod?

Gelukkig hebben we al een plek om daarover aan de slag te gaan. Het is een “beraad” van “burgers” dat al bestaat, en we noemen het het parlement. En als Extinction Rebellion gewone mensen hun zegje wil laten doen over het klimaatbeleid, waarom zouden we dan niet aandringen op een referendum over dat onderwerp? Of waarom zouden we niet een echt democratisch debat over het energiebeleid op gang brengen, verder dan de beperkte voorwaarden die zijn vastgesteld door een door deskundigen geleid “Burgerberaad”?

De reden, durven we wel te stellen, is dat ze bang zijn voor de antwoorden. Des te meer nu de crisis van de kosten van levensonderhoud ons allemaal heeft herinnerd aan het cruciale belang van goedkope en betrouwbare energie, na jaren van klimaatbeleid dat zich bijziend richtte op dure en onbetrouwbare “groene”’ energie, voortkomend uit de door het Westen (op afstand) gevoerde proxy-oorlog in Oekraïne.