Indignatie redactie 
De transformatie van een samenleving in het onmenselijke vindt meestal niet met een luide knal plaats, maar als een sluipend proces.
De nacht valt niet van het ene moment op het andere. Elk fascisme doorloopt bepaalde fasen, zoals vooral systemische verklaringen ons laten zien. De Fasces, de oude Romeinse bundel staven waarvan de term is afgeleid, symboliseert de concentratie van macht in steeds minder handen. Dit gaat logischerwijs hand in hand met de ontbinding van saldi. Op het hoogtepunt van het fasciseringsproces valt de machtsconstructie weer uit elkaar, simpelweg omdat zijn methoden – ongeacht de wreedheid waarmee ze worden bediend – uiteindelijk zelf het systeem vernietigen dat ze hebben gebouwd. Wat met zo’n opvatting verloren gaat, is de opvatting van het latente fascisme in onszelf, een eigenschap die alle mensen eigen zijn, die onder geschikte omstandigheden kan worden gewekt en die onmisbaar is voor de tijdelijke triomf van het systemische fascisme. Zijn we ons hiervan bewust?
Het volgende citaat wordt toegeschreven aan de schrijver Ignazio Silone:
“Het nieuwe fascisme zal niet zeggen: ik ben fascisme. Hij zal zeggen: ik ben antifascisme ” (1).
Dit citaat kwam bij me op toen ik me bewust werd van een beklemmende episode.
Een sympathieke kennis in de lokale vredesbeweging had het lef om haar sjaal niet helemaal over haar mond en neus te trekken toen ze besloot een IKEA-winkel in Dresden te bezoeken. Dit leidde tot de kennismaking met de medewerker van een particuliere beveiligingsdienst. Ironisch genoeg had de man de gestalte en het kapsel die door de publieke media vaak als een bedreigend motief worden gebruikt wanneer ze het gevaar van rechts-extremisme oproepen (2).
In de stijl van een militaire overste beval hij de dame het masker helemaal omhoog te trekken. Hij vond de implementatie ontoereikend en leidde zonder meer de steeds geïntimideerde vrouw naar de winkeldeur. Maar wat echt schokkend was, was dit; aan het einde instrueerde hij de ongehoorzame:
‘Alleen nazi’s zetten geen masker op.’
Zoiets, een oproep om de “vuile”, de “fascisten” te vermoorden, wordt niet zo snel verwijderd in “sociale netwerken” (b1):
Zie je, beste lezers, daar is het, het fascisme van het alledaagse leven, fascisme in het hoofd, actief geleefd, maar taalkundig verklaard als “goed”, als verplicht antifascisme. Laten we onszelf niet voor de gek houden: we zitten al midden in de fascinatie van het dagelijks leven, en het is absoluut duidelijk dat dit de absolute voorwaarde is voor de sluipende introductie van de systemische structuren van het fascisme. We kunnen het allemaal voelen. We voeren bevelen uit omdat we met rust gelaten willen worden, en steeds vaker ontmoeten we mensen die aanvallen, bevelen geven, aanmatigend, die zich bewust zijn van hun macht.
Het motto “terugvechten tegen het begin” is niet langer van toepassing. Daar is het al te laat voor.
Mijn moeder, die nu heel oud is, heeft nog steeds de gruwel van de Tweede Wereldoorlog meegemaakt. Het krijgt al zijn politieke informatie van de massamedia. Regelmatige bezoeken aan haar worden alleen gekenmerkt door politieke kwesties als ze op zoek is naar mijn mening – of gewoon een uitlaatklep om van haar eigen ongemak af te komen. Ze verraste me dagen geleden door bepaalde angsten te onthullen; maar niet vóór het coronavirus – zoals men voortijdig zou kunnen aannemen – maar de terugkeer van een totalitaire, fascistische staat.
Dat maakte diepe indruk op mij. Zeker omdat ze me vertelde dat het de manier was waarop de media in de politiek werden behandeld die haar angsten veroorzaakte. Dat kan ons twee dingen leren: enerzijds is de berichtgeving van de massamedia inmiddels gestegen tot een niveau van overduidelijke desinformatie en manipulatie dat dit zelfs voor de ‘normale’ mediaconsument merkbaar is. Aan de andere kant dat we niet alleen door gevoelens worden bedrogen en gemanipuleerd, maar het ook kunnen voelen. Voel zonder het rationeel uit te kunnen leggen.
Maar mijn moeder vertelde me ook dat ze het slechte gevoel had dat “degenen daarboven” absoluut geïnteresseerd waren om ervoor te zorgen dat deze huidige “abnormale toestand” nooit eindigt. Zoals ik al zei, ze heeft politieke opvattingen die ver verwijderd zijn van de mijne, de inzichten die hier worden geschetst, werkte ze praktisch voor zichzelf. In de afgelopen maanden heeft ze herhaaldelijk en eerlijk naar zichzelf geluisterd, met aandacht voor de gevoelens die de politiek en de media oproepen. Ik zou dit op dit punt als aanbeveling willen doorgeven.
In fascistische systemen zijn massademonstraties alleen gewenst als massamars, gevuld met onderwerpen die worden gegeven of goedgekeurd door de heersers.
Dat is de reden waarom vooraanstaande Duitse “democraten” momenteel discussiëren of het recht op vrijheid van meningsuiting in de openbare ruimte niet beetje bij beetje kan worden teruggebracht tot het niveau dat bevorderlijk is voor de macht (3).
Uniformen zijn een ander wezen van het fascisme, als symbool van conformiteit, maar vooral als een uniforme, alternatiefvrije manier van denken in het hoofd. De samenleving bevindt zich op dit pad omdat een groot deel van de geesten dit pad bewandelt.
Ja, je ruikt letterlijk het fascisme, de blokvoogdij voor de implementatie van vermeende hygiëneregels – want in werkelijkheid zijn het regels om ziek te maken – is niets anders dan de steiger die het Derde Rijk bijeenhield.
De politiek en de media hebben dit al geruime tijd systematisch gepromoot. Wat daar momenteel gaande is, is de identificatie en brandmerken van “ongedierte van de mensen”. Iedereen die geen masker draagt, is ontrouw, egoïstisch en loopt over lijken. Dit hoeft niet te worden gerechtvaardigd, de propagandacilinder heeft de waarheid over gezondheid en wat schadelijk of goed voor u is, verdronken in een zee van leugens in de hoofden van veel mensen. Maar mensen die besmet zijn met het insigne van Kaïn, mogen wat minder en later ook veel minder menselijk worden behandeld.
Krachtsystemen leven van het focussen op steeds nieuwe vijandbeelden. In het nationaal-socialistische Duitsland was het het joodse volk dat als vijandbeeld moest dienen, bij uitstek geschikt omdat het decennialang diep verankerd was als vijandbeeld in grote delen van de Duitse bevolking. Alle vijandelijke afbeeldingen zijn slechts instrumenten die gewetenloos worden gebruikt, een middel om een doel te bereiken. De sleutel is om af te leiden van de doelen waar je eigenlijk naar streeft. Hiervoor moeten mensen constant emotioneel krachtig voedsel krijgen, omdat dit de enige manier is om egoïstische agenda’s af te dwingen ten koste van grote delen van de bevolking.
In Brechts Threepenny Opera hoor je onder meer:
“En de haai, hij heeft tanden, en hij draagt ze in zijn gezicht, en Macheath, hij heeft een mes, maar het mes is niet te zien” (4).
Misschien moeten we meer aandacht besteden aan Macheath, degene die – welsprekend en ogenschijnlijk onzelfzuchtig veelbelovende hulp en redding – ons probeert te ontheffen van verantwoordelijkheid?
‘Omdat sommigen in het donker tasten. En de anderen zijn in het licht. En je ziet ze in het licht. Die zie je niet in het donker ” (4i).
Laten we ons terugtrekken uit de angstaanjagers, degenen die ons willen laten geloven in een wereld van vijanden, letterlijk bekroond door een coronavirus (5). Degenen die niet bang voor ons zijn, hebben geen macht over ons. Als we met onze angsten kunnen omgaan, is de kans buitengewoon klein dat de doos van Pandorra, de geest van het fascisme, in ons opengaat. Maar dan is er nog een tweede uitdaging: het is een illusie om te geloven dat we dingen uit kunnen zitten. We moeten ook ons opportunisme overwinnen. Anders zullen we heel snel een situatie meemaken die vergelijkbaar is met de laatste jaren van de Weimarrepubliek. Dat was een tijd die werd gekenmerkt door noodverordeningen en een systematische ondermijning van de democratie. Hoe het uiteindelijk eindigde voor deze republiek is bekend.
Wees alsjeblieft zeer attent.
Bronnen en opmerkingen:
(1) 16/09/2019; tabularasa; Nathan Warszawski; https://www.tabularasamagazin.de/der-neue-faschismus-wird-nicht-sagen-ich-bin-der-faschismus-er-wird-sagen-ich-bin-der-antifaschismus-ignazio-silone/
(2 ) 6 april 2020; ARD Tagesschau; Anna Tillack, Anne Klühspies; Omgaan met rechtsextremisten: de zwakke staat; https://www.tagesschau.de/investigativ/swr/rechtsextreme-polizei-justiz-101.html
(3) 08/04/2020; Kritiek op protesten in Berlijn: politici bespreken demonstratieverboden; https://www.tagesschau.de/inland/nach-corona-demo-109.html
(4) Wikipedia; Threepenny Opera, Mackie Knife’s Morality; https://de.wikipedia.org/wiki/Die_Moritat_von_Mackie_Messer#Text_(Auszug) ; overgenomen van: 08/04/2020
(5) 08/04/2020; Anti-oorlog; Norman Lewis;http://www.antikrieg.eu/aktuell/2020_08_04_diemenschen.htm
(b1) 04.08.2020; Haatreactie op Twitter; overgenomen van: https://www.neulandrebellen.de/2020/08/gehorsam-phase-ii-nicht-krank-aber-mundtot/
