Indignatie redactie 
Geen druppel AstraZenecavaccin verloren laten gaan. Enkele huisartsen in Amsterdam injecteren door, ondanks het overheidsadvies.
Huisartsen tasten in het duister wanneer vaccins van Pfizer of Moderna beschikbaar komen voor hun kwetsbare patiënten onder de 60 jaar. Enkele Amsterdamse huisartsen willen niet wachten en vaccineren patiënten in schrijnende situaties toch met AstraZeneca, tegen het beleid van het ministerie van Volksgezondheid. De Inspectie handhaaft niet.
De huisartsen kregen gisteravond tijdens de persconferentie niet de antwoorden waar ze om zitten te springen. Demissionair minister Hugo de Jonge beloofde dat patiënten die nu zijn afgebeld binnen twee à drie weken aan de beurt zijn voor vaccinatie met een ander middel. Om welk vaccin het gaat, werd niet gezegd. Hoe het in z’n werk gaat, ook niet.
Huisarts Bart Meijman in Nieuw-West wil daar niet op wachten. De complicaties van het vaccin van AstraZeneca zijn uiterst zeldzaam – 0,0006 procent – en dus had het prikken moeten doorgaan, vindt Meijman, die ook namens de huisartsenactiegroep Het Roer Moet Om spreekt.
‘Is dit transparantie?’
“Twee à drie weken wachten! Laat de epidemiologen die constant het debat domineren dan ook uitrekenen hoeveel ziekenhuisopnames van covidpatiënten die vertraging kost? Hoeveel mensen gaan er dood? Hoeveel daarvan zijn mensen onder de zestig? En hoeveel meer mensen raken er besmet en houden er langdurig klachten aan over? We krijgen wel de sombere scenario’s over potentiële gevolgen van vaccineren met Astra onder de 60 te horen, maar niet de cijfers over de gevolgen van staken met Astra voor deze groep. Is dat de transparantie waar de minister en Gezondheidsraad het over hebben?”
De prikstop voor 60-minners met AstraZeneca en de onduidelijke communicatie daarover waren volgens Meijman een flinke aanslag op het vertrouwen. Bij hem kwam vorige week maar veertig procent van de uitgenodigde 60- tot 65-plussers opdagen. Met de vaccins die over zijn gebleven, vaccineert hij circa 10 tot 20 patiënten onder de 60 jaar.
Mensonterend
“Dan moet je denken aan iemand die veel te dik is, een hartprobleem heeft, plus diabetes en COPD, iemand die een hoog risico loopt om ernstig ziek te worden van covid en die zegt: ‘Ik wil heel graag dat vaccin.’ Of iemand die met chemo wordt behandeld en absoluut niet ook covid wil krijgen. Dat gaat om mensen van wie wij denken: dat het nu wordt uitgesteld, is verschrikkelijk naar. Mensonterend.”
Stella Zonneveld, vicevoorzitter Crisisteam Huisartsen en medisch directeur van Roha, waarbij 200 Amsterdamse huisartsen zijn aangesloten, weet dat enkele huisartsen hetzelfde doen. “Dat begrijp ik wel. Zij willen hun patiënten beschermen. Heel veel patiënten zijn goed in staat een goede afweging in te maken.”
De Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) ontraadt doorvaccineren met AstraZeneca onder de 60, omdat huisartsen zich juridisch kwetsbaar kunnen maken. In theorie kan een huisarts door de patiënt of de familie aansprakelijk worden gesteld als onverhoopt een zeldzame complicatie optreedt. Meijman: “Vanwege het advies van de Gezondheidsraad kan een patiënt dan zeggen: ‘Ik stel jou aansprakelijk.’ Dan heb je toch een probleem.” Meijman durft dat risico echter te nemen.
Hoe sneller, hoe beter
De Inspectie voor Gezondheidszorg zegt dat handhaving van het prikverbod van AstraZeneca bij 60-minners ‘op dit moment niet aan de orde is’. De Amsterdamse huisartsen zijn vooral bezig met het wegprikken van de overschotten van AstraZeneca bij mobiele 65 plussers, die eigenlijk door de GGD zouden worden uitgenodigd. “De GGD is daar blij mee. Hoe sneller het geprikt is, hoe beter, dan kunnen zij sneller de groep onder de 60 oproepen,” zegt Zonneveld.
Janssenvaccin ook op pauze, gevolg ongewis
Farmaceut Johnson & Johnson stelt de uitrol van het Janssen-coronavaccin in Europa uit voorzorg uit vanwege mogelijke bloedproppen. Vandaag wordt meer duidelijk over de gevolgen.
De farmaceut gaat over tot uitstel op advies van medische instanties in de Verenigde Staten. De reden is dat in de VS zes gevallen opgedoken zijn van een ernstige complicatie, cerebrale veneuze sinustrombose (CVST) in combi- natie met een laag aantal bloedplaatjes (trombocytopenie). Bij zes vrouwen tussen de 18 en 48 jaar werd die complicatie binnen twee weken na het toedienen van de Janssenprik geconstateerd. Eén vrouw overleed, een andere ligt in het ziekenhuis.
De Food and Drug Administration (FDA) en de Centers for Disease Control (CDC) in de VS stopten gisteren met het gebruik van Janssen op federale priklocaties. De individuele staten kregen ook het advies om te stoppen, in afwachting van onderzoek. Dat zou moeten uitwijzen of er een relatie is tussen het vaccin en de opgetreden complicaties. Wetenschappers van de beide gezondheidsautoriteiten komen vandaag samen voor spoedoverleg.
Geen 60-minners
In Europa komt het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) waarschijnlijk vandaag met een advies over gebruik van het vaccin, aldus minister Hugo de Jonge. Hij kon nog niets zeggen over eventuele gevolgen van uitstel van levering op het vaccinatietempo in Nederland. “Wat we wel weten is dat deze meldingen over het Janssen-vaccin echt niet op de aantallen meldingen bij AstraZeneca lijken.”
Het kabinet besloot anderhalve week geleden dat er voorlopig geen 60-minners met het AstraZeneca-vaccin worden geprikt. Dat gebeurde nadat er zeker acht vrouwen last van ernstige trombose-verschijnselen hadden gekregen na een Astraprik.
Het in Leiden ontwikkelde Janssenvaccin is in de VS aan bij- na 7 miljoen mensen toegediend. De prik biedt in tegenstelling tot andere vaccins al met één inenting genoeg bescherming tegen het coronavirus. Het vaccin van Janssen maakt net als de prik van AstraZeneca gebruik van de virale vectortechniek, waarbij een verzwakt chimpanseevirus met daarin een stukje genetische informatie van het coronavirus het lichaam in wordt gestuurd.
‘De veiligheid en het welzijn van de mensen die onze producten gebruiken zijn onze nummer één prioriteit’, meldt Johnson & Johnson, het moederbedrijf van Janssen, in een verklaring.
Grote wens
Nederland kreeg maandag de eerste doses van het Janssen-vaccin geleverd. Zeker 35.000 doses zouden naar de ziekenhuizen gaan, waar ze zouden worden gebruikt om personeel in te enten. In totaal heeft ons land 11,3 miljoen doses van het vaccin besteld. Drie miljoen daarvan zouden dit kwartaal binnenkomen.
Ziekenhuizen willen de vaccinatie van hun personeelsleden met de reeds geleverde coronavaccins van Janssen het liefst doorzetten. Voorzitter Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ): “Voor de ziekenhuizen is het ontzettend duidelijk: gewoon gebruiken.” Kuipers ziet onder personeelsleden een grote wens om snel te worden gevaccineerd. “Kom maar door,” zegt hij.
