Grote leugens over ons pensioen: pensioenen zijn voor zeventig jaar gedekt
Indignatie redactie
5 min. lezen
De auteur van dit artikel is Wilma Berkhout. Zij is oud-belastinginspecteur en voorzitter van PVGE-Helmond. Volgens Berkhout zijn tien miljoen mensen de dupe van de lage rekenrente. Een wetsvoorstel om de disconto-voet tijdelijk te verhogen verzacht de pijn.
Politici weten dat ze het volk vooral niet lastig moeten vallen met complexe en abstracte zaken. Op 14 maart zag ik dat fenomeen bij het debat over de verlaging van de disconteringsvoet in de Tweede Kamer. Dit wetsvoorstel om de rekenrente voor pensioenverplichtingen tijdelijk van 1,5 procent (de laagste discontovoet in de wereld) naar 2 procent te verhogen is van groot belang voor 10 miljoen Nederlanders – pensioenopbouwers en pensioengerechtigden.
Dit wetsvoorstel corrigeert een klein beetje de kunstmatig laag gehouden rente door de ECB, waardoor gratis geld in de economie wordt gepompt. Het gevolg is desastreus voor onze pensioenen. Binnen nu en twee jaar dreigt een definitieve korting op pensioenen – voor werkenden straks en voor gepensioneerden nu al. Als het wetsvoorstel wordt aangenomen, is dat risico veel kleiner of weg.
Wist u dat u – jong en oud – intussen al 21 procent van uw pensioen onnodig bent kwijtgeraakt? De pensioenen zijn gebaseerd op een middelloonsysteem, maar dreigen richting minimumloon af te zakken. Wist u dat binnen de generaties het aandeel van de ouderen is gezakt van 39 naar 32 procent? Dat dus van de zelf gespaarde potjes van ouderen een fors deel achterblijft in het pensioenfonds, geld dat in principe van de ouderen naar de jongeren vloeit. Dat ouderen nooit meer geïndexeerd zullen worden, want als de gemanipuleerde renterookwolken zijn opgetrokken en indexatie niet langer uitgesteld kan worden, zijn ze dood. Het geld valt terug in het fonds. Het is definitief afgeroomd. Gaan dan de jongere deelnemers profiteren? Nee, die hoeven minder premie te betalen, dus hun pensioenaanspraak groeit niet. De loonkosten worden minder. Het geld vloeit derhalve naar de werkgevers – bedrijven en overheid. Beter dan belasting heffen. Het is de grootste roof uit de geschiedenis. Ik heb er niets over in de kranten gelezen.
De regeringspartijen D66 en VVD attaqueerden de feiten met detailvragen, die niets met de harde feiten van het wetsvoorstel te maken hebben. Ze creëerden slechts mist. ‘Voodoolijstjes’ noemde de woordvoerder van D66 tot tweemaal toe de harde feiten in een poging het wetsvoorstel te denigreren.
Steeds meer gerenommeerde deskundigen vinden het onbegrijpelijk dat pensioenen niet geïndexeerd en zelfs gekort worden. Er is geld genoeg. De pensioenen zijn voor de komende zeventig jaar gedekt. Het gaat uitstekend met de pensioenfondsen en de economie. Desondanks worden 10 miljoen mensen beroofd. Waarom wil de coalitie dit niet voorkomen?
Op 17 mei vond de evaluatie plaats van het FTK, Financieel Toetsingskader (vernieuwd in 2015). Dit raakt miljoenen pensioengerechtigden en deelnemers. En opnieuw lees ik bijna niets in de krant, behalve het eenzijdige geluid van De Nederlandsche Bank.
Een aantal deskundigen, waaronder dus De Nederlandsche Bank, evalueerde met een aantal Kamerleden. Dat toetsingskader is een set regels waarmee de overheid haar zorgplicht met betrekking tot pensioenen waarmaakt. De overheid heeft in principe geen bemoeienis met pensioenen. Dat is een zaak tussen werkgevers en werknemers. Het gaat om arbeidsvoorwaarden, dus om een component van het loon. Van de boodschap van De Nederlandsche Bank werd ik uitermate droevig.
De meest in het oog springende regel is de verplichte waardering van de toekomstige pensioenverplichtingen, de zogenaamde rekenrente. En die regel is streng. De rente is zo laag dat de dekkingsgraad van veel pensioenfondsen optisch te laag is. Het gevolg is dat veel pensioenfondsen in 2020 hun pensioenen flink moeten korten. Dat raakt zowel pensioengerechtigden als actieve deelnemers, die dan definitief minder pensioen opbouwen. Kortom miljoenen Nederlanders worden flink in de portemonnee getroffen nu of in de toekomst. En dat terwijl onnoemelijk veel geld in de pensioenfondsen zit, de economie booming, is, bedrijven veel geld verdienen en de overheid flinke meevallers heeft.
Maar de lasten stijgen en de inflatie dreigt op te lopen. Gepensioneerden gaan er – nominaal – verder op achteruit, werkenden bouwen veel minder pensioen op. De huidige gepensioneerden zullen nooit meer geïndexeerd worden en de werkenden zullen veel minder pensioen krijgen dan gedacht. Dat is des te opmerkelijker, omdat van de huidige gepensioneerden fors geld in de al overvolle pensioenfondsen overblijft. De ouderen financieren nu de jongeren. Maar de jongeren profiteren niet, de werkgevers gebruiken andere regels in datzelfde FTK om de premies zo laag mogelijk te houden. Het gevolg is dat structureel te weinig premies in het fonds komen. De werkgevers trekken in wezen de overschotten op deze manier uit de pensioenpotten. Ze hebben nu veel minder loonkosten. En de grootse werkgever… precies, de overheid. Slimmer dan een greep uit de kas van het ABP.
Nederland heeft het beste pensioenstelsel, maar door de strenge regels wordt het pensioen voor de deelnemers steeds slechter. In wezen worden nu de premies van de werkenden ongeveer gebruikt voor de pensioenuitkeringen, waardoor alle rendementen in de fondsen achterblijven en de pot groeit en groeit. Onmetelijk grote buffers voor de toekomst?
Uitgehold
De onnodige strengheid van de regels maakt dat het systeem uitgehold wordt. Wat een kapitaaldekkingssysteem is, wordt een omslagsysteem als de AOW: de werkenden betalen nu voor de uitkeringen. Bij een kapitaaldekkingssysteem wordt ongeveer 20 procent aan premies betaald en wordt 80 procent uit rendement gehaald. Dat kan omdat er een lange looptijd is. Dat maakt het systeem zo aantrekkelijk. En Nederland heeft dat fantastisch gedaan. Pensioenen voor heel lang gegarandeerd. Maar de strenge regels maken dat nu al het nominaal uit te keren pensioen over zeg veertig jaar al in kas moet zitten. Daarom kan er zogenaamd niet geïndexeerd worden. Er moet zelfs fors gekort worden. Dat raakt miljoenen Nederlanders. Dit is niet uit te leggen. En dat is idioot.
Peter Borgdorff van Pensioenfonds Zorg en Welzijn zegt dat ook. Nederland heeft de ruimte de rente te verhogen, het mag van de Europese Centrale Bank (ECB). Maar het gebeurt niet en door het moeten aanhouden van onnoemelijk hoge buffers, wordt het Nederlandse stelsel slachtoffer van het minder spaarzame gedrag van anderen. Dat is zuur voor een spaarzame gemeenschap met een fantastisch stelsel, betoogt hij.
Van Rooijen
Het wetsvoorstel Van Rooijen om de rekenrente ietsje te verhogen wil gebruikmaken van die genoemde mogelijkheid tot renteverhoging en voorkomen dat in 2020 fors gekort wordt.
De Nederlandsche Bank doet of haar neus bloedt. Ze legt niet uit waarom de regels niet anders kunnen, maar stelt gewoon dat het er slecht voor staat met de pensioenen en fors gekort moet worden. De situatie is wit en de Nederlandse Bank zegt dat zij zwart is. Veel mensen geloven een instituut als De Nederlandsche Bank. Daar maakt de overheid misbruik van om iedereen een rad voor ogen te draaien en geld weg te halen uit de pensioenfondsen. Getuige de weinige mediabelangstelling lukt dat aardig.
