Het probleem Kasja Ollongren

Kajsa Ollongren (°1967) is vandaag de meest gekende Nederlandse politica. De gewezen verkenner heeft met een nota onder de arm de media gehaald. Want op die nota stond explosieve politieke taal. In ieder geval heeft deze Nederlands-Zweedse Jonkvrouw, iemand van adel bij D66!, een blunder van formaat gemaakt. Ollongren is van opleiding historica en heeft ook de befaamde Franse ENA (Ecole Nationale d’Administration) doorlopen.

Als Minister van Binnenlandse Zaken raakte ze echter nu al in de problemen geraakt met het per post stemmen tijdens de afgelopen verkiezingen. Grote bestuurlijke hervormingen heeft ze ook niet verwezenlijkt op het door haar geleide kabinet. Vandaag gaat het vooral over de passages over het CDA in de gefotografeerde nota.

Nota

De fotograaf van het Nederlandse persbureau ANP, die wat stond rond te gangen op het Binnenhof en de met corona besmette en daardoor weglopende Ollongren fotografeerde, kon zich niet inbeelden dat hij enige tijd later de politieke foto van het jaar zou trekken. Er moet een oplossing komen om Hoekstra in het kabinet te krijgen en voor Omtzigt dient er iets gezocht te worden buiten de politiek.

Het resultaat van de foto is dat de twee verkenners (Jorritsma en Ollongren ) hun ontslag aanboden en dat de uitredende ministers Van Ark (VVD) en Koolmees (D66) de taken mochten overnemen. Deze twee nieuwe verkenners wisten daarop te melden dat de CDA passages het resultaat waren van een analyse van de media. Maar of er veel geloof wordt gehecht aan die uitleg, is zeer twijfelachtig. In ieder geval mogen de verkenners zich woensdag aanbieden in de Tweede Kamer om uitleg te geven.

Toeslagenaffaire

Nu heeft het christendemocratische CDA het zichzelf ook moeilijk gemaakt. Luis in de pels Pieter Omtzigt uit Enschede ging oppositie in de regering spelen inzake de zogenaamde ‘toeslagenaffaire’. Deze nieuwe strengere regeling op uitkeringen werd doorgevoerd in het kabinet Rutte II met het CDA in de oppositie. De toenmalige VVD-PvdA regering introduceerde strengere regels omtrent deze toeslagen omdat een audit had gewezen op een massieve fraude in het systeem. Dus dacht het CDA de VVD eens te jennen. De linkse partijen SP, Denk, de Partij van de Dieren en GroenLinks deden mee om de PvdA nog wat stemmen af te snoepen.

Ook D66 zag het wel zitten om de VVD aan te pakken over deze zaak. Alleen de ChristenUnie hield zich afzijdig met aanvallen op Rutte en zijn partij. Maar vele aanvallers in dit dossier hebben de toeslagenaffaire volledig verkeerd ingeschat. Het publiek dat gebruikt maakte van deze toeslagen zit electoraal niet bij de achterban van de liberale VVD of het CDA. Zelfs de SP, die veel tijd heeft gestoken in deze zaak en daar ongetwijfeld wel een publiek heeft, verloor vijf zetels (van 14 naar negen).

Ruzie over het lijsttrekkerschap

Om terug te komen op het CDA, het resultaat van het ingrijpen van Omtzigt was min vier zetels (van 19 naar 15). Met andere woorden de toeslagenaffaire met als gevolg een milde val van de regering-Rutte III, was bepaald niet de hoofdzorg van het Nederlands electoraat op 17 maart. Daardoor blijft het scheef zitten tussen Omtzigt en Rutte. Tussen dit dossier door was er in het CDA ruzie over het lijsttrekkerschap voor de verkiezingen. Hugo de Jonge won nipt in een verkiezing tegen Omtzigt, waarvan de eerlijkheid onmiddellijk in twijfel werd getrokken door mevrouw Omtzigt. Het resultaat was een eindeloze ruzie met de Jonge, die niet meer op de lijst ging staan en Omtzigt die de lijst niet mocht trekken. Dus werd de Hoekstra op één gezet en dit ondanks het feit dat die al daarvoor had gezegd dat het lijsttrekkerschap niets voor hem was.

Het resultaat van 17 maart was voor het CDA een slecht rapport: min vier zetels, nog maar 9,5% van de stemmen en slechts de vierde partij, na de VVD, D66 en de PVV, alsook geen stemmenkanonnen. Ten aanzien van dit laatste: Hoekstra behaalde 437.000 stemmen en Omtzigt 342.000. Dus de uitredende minister van Financiën wint wel de interne race der stemmen, maar tegenover de andere lijsttrekkers gaat de Nederlandse penningmeester volledig af. Mark Rutte kreeg 1,9 miljoen stemmen, Kaag behaalt er 1,2 miljoen en Wilders gaat ook over het miljoen. Tegenover het verlies voor het CDA staat de electorale status quo voor de twee andere christelijke partijen: de CU (3,4%) en de SGP (2,1%).

Formatie voor maanden in de vuilbak?

Sinds 2012 neemt de Tweede Kamer de rol over van het staatshoofd om de gouvernementele formatie te leiden. D66 was daar de grote pleitbezorger van en het CDA was tegen. Die tegenstanders zeggen op heden dat een dergelijk incident zich niet zou hebben voorgedaan met een door de Koning begeleide formatie. Daartegenover staat wel dat de Tweede Kamer verkenners op het appèl kan roepen. Dat zou met de Koning nooit gebeuren. Wat gaat de Tweede Kamer nu te weten komen over die nota? Het enige wat men kan achterhalen is of het een ‘uno solo’ nota van Ollongren was of ook van de hand van Jorritsma kwam ? Want op dit ogenblik is deze nota vooral een D66 probleem en dan gerelateerd met de verklaringen van Kaag over een andere politiek.

Nu zal deze katholieke leidster van D66 snel ondervinden dat een regeringsvorming een apart soort politieke competitie vormt! Dat iemand dat gezegd heeft over het CDA? Als men dat gaat vertellen, ligt de formatie voor maanden in de vuilbak. Of dat de twee eerste verkenners het zelf hadden bedacht? Want het dossier wordt ook immens opgeblazen. De realiteit is dat er een intern probleem is bij het CDA. De voorzitter is al afgetreden. Met Hoekstra kan er wel gewerkt worden, maar hoe gaat een sterker D66 de ethische dossiers binnenhalen met een moeilijk doend CDA?

Rutte III of Rutte IV

Pieter Omtzigt heeft al oppositie in de regering gespeeld, wat als een electorale boemerang tegen zijn eigen partij is gevlogen. Zelfs met al de heisa rond deze nota zijn de passages omtrent het CDA wel een harde politieke realiteit. Want tegen welke prijs wil deze verzwakte partij nog meedoen aan Rutte IV? Of kiest ze voor de oppositie? In dit laatste geval dient men zich te wenden tot de linkse partijen en dat is voor de VVD een niet te doorslikken keuze! Dan rest nog een lange regering in lopende zaken, een minderheidskabinet of nieuwe verkiezingen.

Transparantie en openheid bij een regeringsvorming staan haaks op dit concept, omdat er in een degelijke politiek formatie harde alsook onaangename realiteiten aan bod moeten komen! De keuze voor politiek Nederland is simpel: Rutte IV met VVD, D66, het CDA en een vierde partij of Rutte III in lopende zaken met nieuwe verkiezingen? In ieder geval heeft de parlementaire regeringsvorming nog nooit voor zoveel openheid gezorgd. Waarom klaagt men eigenlijk?