Hugo de Jonge haalt hard uit naar vaccinweigeraars

De coronapersconferentie in het ministerie van Justitie is ruim een half uur aan de gang als er vanaf de straat opeens sirenes, toeters, geroffel en vuurwerk klinken. Het lawaai is afkomstig van een groep van zo’n driehonderd coronademonstranten. Het doet denken aan een belangrijke tv-toespraak van premier Mark Rutte (VVD) vorig jaar december, die op soortgelijke wijze werd verstoord. Wat dinsdagavond een goednieuwsshow van Rutte en demissionair minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge (CDA) had moeten worden over het einde van de anderhalvemetersamenleving, werd vooral het decor van protest tegen een omstreden maatregel: de invoering van de ‘coronapas’ in grote delen van de samenleving.

Ministerie van Justitie en Veiligheid tijdelijk op slot na coronapersconferentie

Het ministerie van Justitie en Veiligheid in Den Haag is dinsdagavond enige tijd afgesloten geweest. Door een corona-demonstratie vlakbij het ministerie bleef de deur dicht. Journalisten en ambtenaren van het ministerie konden daardoor het pand niet verlaten na afloop van de persconferentie over de coronamaatregelen die daar werd gehouden.

Dat melden diverse media, waaronder het Algemeen Dagblad. Tijdens de demonstratie blokkeerden betogers ook enige tijd de parkeergarage van het ministerie. De politie dreef hen met wapenstokken uiteen, zodat twee auto’s konden vertrekken. Een technicus van de NOS liet daarnaast zijn satellietwagen achter en vluchtte naar binnen, omdat hij zich niet veilig voelde.

De journalisten en ambtenaren konden het ministerie rond 21.30 uur verlaten. Er waren op dat moment nog minder dan vijftig demonstranten aanwezig.

NVJ-secretaris Thomas Bruning noemt de dreigende situatie van dinsdagavond tegenover NU.nl kwalijk en alarmerend. “Er is niemand gewond geraakt, maar het is toch ernstig dat journalisten niet hun werk kunnen doen. Er heerst een gebrek aan corrigerend vermogen bij de demonstranten onderling. Men spreekt elkaar niet op het gedrag aan. Ons credo

Het coronatoegangsbewijs wordt – als het aan het demissionaire kabinet ligt – vanaf zaterdag 25 september op tal van plekken verplicht, om te voorkomen dat het coronavirus zich te snel verspreidt als de anderhalve meter wordt losgelaten. Wie dan naar een evenement, de bioscoop of horeca wil, moet met de QR-code van de CoronaCheck-app kunnen aantonen gevaccineerd, recent hersteld of negatief getest te zijn. Dat geeft in de praktijk vooral ongevaccineerden minder bewegingsvrijheid: een toegangstest inplannen en afreizen naar een testlocatie maakt een spontaan etentje of filmbezoekje ingewikkeld.

Tweederangsburgers

Het plan voor de coronapas maakte de afgelopen week, al voordat de precieze details bekend waren, fel debat los in politiek en maatschappij. Het zou niet-gevaccineerden tot tweederangsburgers degraderen en het hun onmogelijk maken nog aan het publieke leven deel te nemen. Maar Rutte en De Jonge wilden dinsdag niets weten van het verwijt dat de coronapas tot een tweedeling zou leiden. Waar de bewindslieden anderhalf jaar hadden benadrukt dat Nederland samen uit de coronacrisis moest komen, benadrukten zij dinsdag dat gevaccineerden niet langer mogen lijden onder de weigering van een kleine groep om zich te laten prikken.

Met name De Jonge was niet eerder zo scherp naar vaccinweigeraars. Waar hij eerder dit jaar vooral benadrukte dat het Nederlandse beleid van informeren en overtuigen tot zo’n hoge vaccinatiebereidheid had geleid, liet hij nu merken dat zijn geduld op begint te raken en dat hij geen begrip meer heeft voor mensen die zich niet laten inenten. „We moeten eerlijk zijn: keuzes hebben consequenties, vrijheid is nooit onbegrensd.”

Dat niet-gevaccineerden zich straks moeten laten testen vond hij geen hoge drempel of discriminatie, maar „een kleine moeite”. Hij hoopt dat het mensen ertoe zal verleiden zich alsnog te laten vaccineren. „Ik ben niet de minister van: kijk maar wat je doet.” Want „ieder voor zich is geen samenleving”.

De Jonge zei dat het dankzij de niet-gevaccineerden is dat de druk op de zorg nog zo groot is en er nog altijd beperkende maatregelen moeten gelden. Hoewel de Nederlandse vaccinatiegraad met 85 procent al relatief hoog is, zorgt de groep die nog niet beschermd is ervoor dat er alsnog een te hoge druk op de zorg kan komen dit najaar. En dat kan niet, „want de rek is er al heel lang uit in de zorg”, aldus de minister.

De vraag is of het gestrekte been van De Jonge gaat helpen de twijfelaars en sceptici over de streep te trekken. Acht op de tien niet-gevaccineerden ziet de coronapas als onrechtvaardig, bleek maandag uit onderzoek van I&O Research. De kloof met gevaccineerden is groot: tweederde van hen vindt het juist prima als het coronatoegangsbewijs voortaan ook gevraagd wordt in horecazaken of de bioscoop.

Nieuw weegmoment

Critici vrezen dat de coronapas voor langdurig onderscheid tussen gevaccineerden en niet-gevaccineerden zorgt. Rutte benadrukte dat ook dit een tijdelijke maatregel is en dat het kabinet rond 1 november opnieuw zal wegen of de pas nog nodig is. Het kabinet houdt voorlopig vast aan andere maatregelen, zoals de sluitingstijd van de horeca om middernacht. Waar het kabinet eigenlijk had gehoopt dat dit de laatste ‘gewone’ coronapersconferentie zou zijn, kondigde Rutte alvast de volgende aan. De crisis is nog niet voorbij.

Spannend is nog of het kabinet voldoende politieke steun krijgt in de Tweede Kamer voor de coronapas. Zeker lijkt dat regeringspartijen VVD, D66 en CDA (73 zetels) het kabinetsplan steunen. Van andere partijen zoals de ChristenUnie, PvdA of GroenLinks, die voor een meerderheid kunnen zorgen, is dat nog onzeker. Volt liet dinsdag weten tegen de coronapas te zullen stemmen.