Indignatie redactie 
Mark Rutte is al tien jaar de eerste minister van allerhande coalities, nu eens met de sociaaldemocraten, dan weer met steun van de extreemrechtse Geert Wilders. Zijn imago van machtspoliticus botst met het beeld van de gebrilde man op de fiets die elke donderdagochtend vrijwillig les maatschappijleer geeft aan jongeren.
HOOGMOED
WILMA BORGMAN (politiek correspondent NOS) «Om Rutte te begrijpen, moet je beseffen dat hij een toneelspeler is. Hij laat zichzelf graag zien als de gewone jongen uit Den Haag die in een klein huis woont en bij toeval in de toppolitiek is gerold.»
SHEILA SITALSING (columniste en journaliste van De Volkskrant) «Hij noemt zijn premierschap soms ‘een baantje’. Zijn ambitie is om de langstzittende premier uit de Nederlandse geschiedenis te worden. Als hij na deze verkiezingen wéér eerste minister wordt, zal hij dat record ook breken. Er wordt gezegd dat Rutte het precieze aantal dagen uit het hoofd kent.»
Indignatie Is het hem om de macht te doen?
BORGMAN «Voor een groot deel wel. Rutte is zeer gesteld op zijn baan, die hem allerlei voordelen verschaft waar hij moeilijk zonder zou kunnen. Hij vindt het héérlijk om zich overal mee te bemoeien. Hij wil van alles wat vinden en problemen oplossen. Hij zei ooit: ‘Als ik geen premier was, schreef ik elke dag boze brieven naar de krant.’»
SITALSING «Hij heeft wel een vaag plan voor Nederland in zijn hoofd, maar zijn ambitie is bijna volledig persoonlijk: hij wil een stempel drukken op de geschiedenis. Als kind zei hij al dat hij premier wilde worden.»
Indignatie Als scholier speelde hij met een vriend politieke interviews na, waarin hij de baas van het land was. Toen wilde hij al in het Torentje zitten, de werkplek van de minister-president.
SITALSING «Toen hij twintig jaar geleden als staatssecretaris de politiek binnenkwam, sprak hij met zijn medewerkers over ‘de route naar het Catshuis’ (de ambtswoning van de minister-president, red.). ‘In het Torentje zitten’ is zijn hobby, het is wat zijn leven zin geeft. In zijn vrije tijd kijkt hij naar politieke redevoeringen van vroeger of leest hij politieke biografieën – al is hij ook dol op de boeken van Thomas Mann. Het is zoals andere mensen graag skiën of tuinieren: Mark Rutte wil premier zijn. Hij gelooft ook dat hij er de beste in is. Hij zou niemand anders zijn job toevertrouwen.»
Indignatie Gelukkig wordt hij niet gehinderd door een ideologie.
JOOST DE VRIES (schrijver en journalist) «Daar valt hij niet op te betrappen. Hij grapt soms: ‘Voor visie moet je bij de opticien zijn.’ Of: ‘Visie is de olifant in de kamer die je het zicht ontneemt.’
»Vorig jaar publiceerde hij een open brief in de grote kranten waarin hij drie dingen noemde waar hij voor stond: betere zorg en beter onderwijs – wie is daar niet voor? – en een sterke overheid. Een stérke overheid! Ik denk dat veel liberalen zich omdraaien in hun graf. Rutte spreekt zichzelf bovendien vaak tegen. Maar dat glijdt altijd van hem af.»
Indignatie Dat is toch bijzonder arrogant: liegen, je schouders ophalen en weer doorgaan?
SITALSING «Absoluut. Enkele maanden geleden moest zijn regering aftreden door de toeslagenaffaire. Burgers zijn door hun eigen overheid kopje-onder geduwd en de liberale premier was de eindverantwoordelijke. Als je grootmoedig bent, erken je dat je dan nooit meer beleidsverantwoordelijkheid kunt dragen. Lodewijk Asscher, een socialistische minister, trok zijn conclusies en is úít de politiek gestapt. Dat had Rutte misschien ook moeten doen.»
Indignatie Dé U-bocht kwam er in volle coronacrisis: ‘Nederland gaat voor groepsimmuniteit.’ Toen dat een illusie bleek, zei hij doodleuk dat dat nooit het doel was geweest.
SITALSING «Hij heeft altijd zo gecommuniceerd. Op maandag kondigt hij een belasting aan, de dagen erop is iedereen boos, en op vrijdag zegt hij: ‘Een belasting? Dat heb ik nooit gezegd – je zult dat verkeerd begrepen hebben.’
»Ik dacht met veel anderen dat Nederland vóór de coronacrisis klaar was met Mark Rutte, maar iedereen is de voorbije maanden toch weer achter hem gaan staan. Ondanks de kritiek op het coronabeleid en de vaccinaties blijft hij immens populair. Het is het grote mysterie van Mark Rutte. Naast ‘Teflon Mark’, omdat alles van hem af lijkt te glijden, is zijn bijnaam ook ‘Houdini Rutte’.»
Indignatie Is hij ook als mens soms arrogant?
BORGMAN «Nee, hij is net enorm benaderbaar, goedlachs en charmant. Al gebruikt hij die kwaliteiten gericht. Toen ik hem voor het eerst volgde op een verkiezingstournee was ik zwaar onder de indruk. In elk café of zaaltje waar Rutte binnenstapte, begroette hij iedereen met een warmte die ik nog nooit gezien had. Elke avond maakte hij dezelfde grapjes, en kwam hij met dezelfde gebaren. Hij geeft iedereen voortdurend het gevoel dat hij de avond van zijn leven beleeft, en dat dat door hen komt. Zijn communicatievaardigheden zijn clintonesk.»
SITALSING «Hij is heel goed in complimentjes. Soms komt hij op een journalist afgestapt: ‘Wat een goed stuk heb je geschreven. Echt héél knap gedaan!’ Waarna die op wolkjes loopt, want het komt zó gemeend over. Maar je moet beseffen dat hij dat voortdurend doet, met iedereen. Hij onthoudt de namen van je kinderen, de verjaardagen van al zijn medewerkers en tegenstanders, hij weet het als je moeder ziek is…
»Ook aan de onderhandelingstafel geeft hij iedereen het gevoel dat ze ertoe doen. ‘Wil je die belasting? Prima, staat erin!’ Hij is heel royaal in het sluiten van compromissen, maar de manier waarop is even belangrijk: je voelt je gehoord.»
Indignatie Zijn betrokkenheid lijkt wel oprecht. Rutte onderhoudt in alle stilte nog contact met nabestaanden van de slachtoffers van vlucht MH17, die boven Oekraïne geraakt werd door een luchtdoelraket.
SITALSING «De dood van zoveel Nederlandse burgers heeft hem heel, heel diep geraakt.»
BORGMAN (knikt) «Zijn hartelijkheid is een handig politiek instrument, maar hij ís ook wel attent. Hij was erg gesteld op mijn collega Max van Weezel. Toen Max erg ziek was, vroeg Rutte voortdurend hoe het met hem ging.»
‘Mensen die zijn toorn ondergaan, zijn blijvend onder de indruk. Geert Wilders noemde die woede-uitbarstingen ‘zeer intimiderend’ en ‘een minister-president onwaardig’.’Beeld BELGAIMAGE HEBZUCHT
Pas in de coronacrisis leerde Mark Rutte wat een videocall is: hij bezit zelfs geen smart-phone. Wie met de premier contact wil leggen, belt naar een Nokia 6233 met drukknopjes. Toen Rutte enkele jaren geleden op bezoek ging bij Apple, deed z’n entourage er alles aan om de gsm verborgen te houden voor CEO Tim Cook. Maar tijdens het gesprek rinkelde de Nokia en Rutte nam op.
SITALSING «De mond van Cook viel open. ‘Is dát de gsm van de premier van één van de rijkste landen ter wereld? Een ornament uit de prehistorie op heilige Applegrond?’ (lacht)»
DE VRIES «Hij geeft niet om geld en spullen. Hij draagt wel dure pakken van Attolini – die heb je niet voor minder dan 5.000 euro – maar alleen omdat zijn pr-adviseurs dat bevolen hebben. Op zondagen is er overleg in het Catshuis en arriveert hij in zijn vrijetijdskledij: met afgetrapte gympies en een afgesleten spijkerbroek. Hij fietst overal naartoe, liefst met een appeltje in de hand. Blijkbaar hield hij vroeger wel van mooie auto’s, maar hij rijdt nog steeds in een stokoude Saab.»
SITALSING «Hij woont al sinds de jaren 90 alleen in een bescheiden dubbele etage in Den Haag. De bovenverdieping stond hij jaren geleden af voor een habbekrats, aan de moeder van een vriend.»
Indignatie Rutte kan volgens intimi ook heel boos worden als hij op reis een veel te grote hotelkamer krijgt.
SITALSING (knikt) «Hij komt uit een bijzonder gezin. Zijn vader had bijna zijn hele leven in Nederlands-Indië gewoond en was er getrouwd. Hij werd tijdens de oorlog gescheiden van de rest van zijn gezin en geïnterneerd in een jappenkamp (een concentratiekamp waar Nederlanders tijdens de Tweede Wereldoorlog gevangen gehouden werden door Japan, red.). Duizenden mensen vonden in die kampen de dood. Na zijn bevrijding kwam Ruttes vader te weten dat zijn vrouw overleden was in een ander kamp. Zijn drie kinderen is hij moeten gaan zoeken.
»Rutte werd geboren uit het tweede huwelijk van zijn vader, nadat die naar Nederland was verhuisd. Veel spraken Rutte en zijn vader niet over dat eerste leven, maar het staat vast dat die man getekend was door ontberingen en verlies. In die zin is Rutte een atypisch geval voor zijn generatie. Hij werd geboren in 1967, zijn vader was al relatief oud. De ouders van Ruttes leeftijdsgenoten maakten veel minder bewust oorlogen en ontbering mee. Hij is opgegroeid met het besef dat je alles zo kwijt kunt zijn, dat je je nooit rijk kunt rekenen, en dat je altijd in staat moet zijn om te herbeginnen bij rampspoed.»
BORGMAN «De vraag is alleen waar de realiteit eindigt en de mythe begint. Ik ben er vrij zeker van dat Rutte privé wel een smartphone gebruikt.»
GRAMSCHAP
‘Ik was niet populair op de middelbare school,’ zei Rutte ooit op tv, ‘maar echt gepest? Dat nooit.’ Toch kwam biografe Petra de Koning te weten dat enkele bullebakken hem ooit opsloten in de schoonmaakkast. Toen hij bevrijd werd door de conciërge, kookte hij allerminst van woede. Hij veegde volgens de overlevering het stof van zijn kleren en zei: ‘Rare jongens.’
Indignatie Slaat Rutte weleens met zijn vuist op tafel?
BORGMAN «En of. Zijn woede-uitbarstingen schijnen ronduit legendarisch te zijn.»
SITALSING «Zijn gramschap blijft wel altijd binnenskamers. Rond de onderhandelingstafel kan hij ontploffen, maar in het openbaar controleert hij zijn woede goed.»
DE VRIES «Op persconferenties zie je soms het topje van de ijsberg. Na enkele vervelende vragen begint het te borrelen.»
BORGMAN «Achter de schermen is hij een vulkaan, hoor je, die alles lang onder de bodem houdt, om dan op een ongeziene manier te ontploffen. Dan scheldt hij mensen de huid vol, schreeuwt hij het uit. Tijdens begrotingsonderhandelingen is hij eens ongelofelijk kwaad geworden op Geert Wilders. ‘Ik ga dat partijtje van jou tot de laatste zetel afbreken,’ snauwde hij hem toe. Wilders noemde die uitvallen ‘zeer intimiderend’ en ‘een minister-president onwaardig’.»
Indignatie Wat maakt hem zo kwaad?
BORGMAN «Onvoorspelbaarheid. Onverwachte problemen. Controleverlies.»
SITALSING «Hij is geen ideoloog, maar een manager. Als iemand zijn taak niet goed uitvoert of iets naar de pers lekt, volgt een ziedend telefoontje. Toen Wilders aankondigde dat hij de regering van Rutte niet langer zou steunen, is hij enorm uitgevlogen. Dan wordt het in zijn hoofd perfect uitgetekende proces verstoord, en dat is het ergste wat hem kan overkomen.»
Even legendarisch zijn zijn momenten van spijt. Seconden nadien begint hij vaak te mopperen: ‘Ik had het zo erg niet bedoeld, joh.’ Dan is Rutte ook erg fysiek, zei Wilders ooit. Als je weer doet wat hij wil, legt hij zijn arm over je schouder en is hij je beste vriend. Al verloopt die overgang soms wat klunzig, kwam Petra de Koning te weten via partijgenoten. Als Rutte net een vrouw aan het huilen had gemaakt, kon hij onhandig beginnen over de traanbuizen van vrouwen die anders zijn dan de traanbuizen van mannen: ‘Wist je dat?’
SITALSING «Dat bewijst voor mij dat die woede een extra hamertje in zijn politieke gereedschapskist is. Hij gebruikt dat schreeuwen en schelden vaak om iemand in het gareel te krijgen. Lukt dat, dan is zijn boosheid plots weg. Op school was hij een onopvallende, rustige jongen.»
BORGMAN «Je kunt op café gaan met de premier, maar dan drinkt hij zijn lievelingsdrankje: koude chocomelk. Hij is geen drankorgel, maar eten kan hij als geen ander. Rutte is als een sprinkhaan, erg vraatzuchtig. Toen we hem drie jaar geleden ontvingen voor een opname bij de NOS, hadden we een schaaltje met ananas en kaas in het beeld gezet. Nog voor we begonnen te draaien, was Rutte al achterover gaan zitten om dat hele schaaltje naar binnen te schuiven.»
Indignatie ‘Als ik naar het paleis ga, is dat natuurlijk voor de koning,’ zei Rutte. ‘Maar ook een beetje voor de fantastische koekjes.’ Eén van zijn beruchtste woedeaanvallen kwam er door zijn vraatzucht: toen hij een vergaderzaal binnenkwam en de rijsttafel al bijna volledig verorberd was, is hij ontploft.
SITALSING «Het liefst eet hij Indonesisch. Dat kreeg hij thuis vaak voor de kiezen.»
BORGMAN «Rutte is een uitzonderlijk goed netwerker en uit eten gaan staat daarbij centraal. Om z’n opponenten te paaien, neemt hij ze mee naar zijn favoriete Indonesiër: Garoeda in Den Haag. Zijn gasten voelen zich dan erg gevleid, maar mochten ze dit artikel lezen: hij heeft iederéén er al mee naartoe genomen (lacht).»
Indignatie Zijn er werkelijk géén verhalen over hem als dronken student?
SITALSING «Nee. Hij drinkt weleens een biertje, maar verliest nooit de controle in het openbaar. Hij is voortdurend bezig met hoe hij overkomt. Rutte is een man van vaste patronen, soms op het absurde af. Hij drinkt elke dag dezelfde koffie op dezelfde plek, eet dezelfde Indonesische maaltijd in hetzelfde restaurant, gaat elk jaar in januari met zijn vrienden skiën in hetzelfde gebied, en ze slapen er in dezelfde goedkope chalet. En daar eten ze ook élk jaar een middelmatige kaasfondue. Hij plant zelfs zijn bezoeken aan de kapper al een jaar van tevoren.»
DE VRIES «Niemand is zo extreem in z’n alledaagsheid als Rutte. Zijn bril, zijn haar, hoe hij praat, zijn gevoel voor Indignatier, hoe hij op zijn fiets zit met zijn appeltje, zijn voorkeur voor klassieke muziek, zijn routines: het is allemaal zo weinig uitzonderlijk dat het net heel extreem wordt. De paradox van Rutte is dat hij de meest gemiddelde man van Nederland is, maar dat je tegelijk niemand kent zoals hij. Dat net zo’n figuur zo populair is in Nederland, vind ik mateloos interessant. Blijkbaar beantwoordt hij, met zijn gebrek aan ideologie en kleur, aan de politieke wensen van de Nederlanders. Volgens mij is zijn populariteit de reactie op een diepere, existentiële angst. Er is de klimaatcrisis, Europa staat onder druk, er komen vluchtelingen onze kant uit, de kloof tussen arm en rijk groeit, en Ruttes bijzondere talent is dat hij mensen op geen enkele manier uitdaagt om over die problemen na te denken. Hij is altijd vrolijk. ‘Ik heb geen talent voor het sombere,’ zegt hij vaak. We lachen er ons wel doorheen, is de boodschap.
»Rutte horen praten op televisie is als ‘Emily in Paris’ kijken op Netflix: je hoort wat geruststellende geluiden in de marge terwijl je op je gsm kunt scrollen en je nergens mee bezig hoeft te houden. Rutte geeft mensen het gevoel dat politiek niet bestaat, en dat is blijkbaar waar miljoenen Nederlanders naar hunkeren.»
Indignatie Hij komt altijd gelukkig over. Is hij dat?
DE VRIES «Absoluut. Nederland is een ‘gaaf land’, zoals hij dat zegt: de democratie werkt volgens hem uitstekend en iedereen heeft nagenoeg gelijke kansen. Als je echt gelooft dat de wereld prima draait, heb je geen reden om ongelukkig te zijn.»
‘Rutte heeft altijd iets gehad met mensen die ouder zijn dan hij. Daarom kan hij zo goed overweg met Angela Merkel. Hij kijkt ook van haar af: je zag dat Nederland in de coronacrisis vaak hetzelfde deed als Duitsland, maar met twee weken vertraging.’Beeld BELGAIMAGE AFGUNST
Rutte is zelden onder de indruk van collega-staatsleiders. Toen hij Donald Trump bezocht in het Witte Huis, gedroeg hij zich zelfs ronduit frank.
DE VRIES «Dat bezoek heeft hem veel populariteit opgeleverd in Nederland. Toen zijn voorganger Jan Peter Balkenende George W. Bush in het Witte Huis bezocht, gedroeg die zich enorm onderdanig: ‘Wauw, dankjewel dat we hier mogen komen!’ Als een schooljongen ging hij door de knieën voor Bush, die niet populair was in Nederland door de oorlog in Irak. Rutte daarentegen wist heel goed dat hij een pleefiguur zou slaan mocht het erop lijken dat hij beste vriendjes was met Trump. Al tijdens het eerste persmoment onderbrak hij Trump tijdens een analyse over Amerikaans-Europese relaties, wat not done is.»
SITALSING «Ik denk dat Trump dat wel grappig vond. Rutte houdt wel van een plaagstoot. Hij neemt zichzelf ook niet te serieus en zegt zelf dat hij het kleinste kantoor ter wereld heeft voor een premier, in het Torentje.»
BORGMAN «Hij is niet snel onder de indruk van machtsvertoon. Hij zegt soms dat zijn moeder hem die gelijkwaardigheid voorhield. Je kúnt hem niet imponeren. Het maakt hem echt geen snars uit of hij staat te praten met de Amerikaanse president of met een kassier in de Albert Heijn.
»Ik heb zelden in mijn leven zo’n onconventioneel iemand meegemaakt. Soms is dat ongemakkelijk. Zo zat hij in de zomer een keer in een kort broekje en met knalgele gympen met zijn vriend en NPO-presentator Jort Kelder in een bootje op de Amsterdamse grachten. Of ging hij eens in een zilveren outfit naar een concert van De Toppers.»
Indignatie Schuift hij opponenten meedogenloos aan de kant?
SITALSING «Ja, maar niet uit wrok, wel om zijn hachje te redden. Rutte ziet het sneller dan de anderen als een onderwerp giftig is, en schuift de hete aardappel dan meteen door naar een andere minister. In de eerste weken was hij dé staatsman in de coronastrijd, maar toen bleek dat het virus nog lang onder ons zou zijn, begon hij te zeggen: ‘Corona? Dat moet je aan de minister van Volksgezondheid vragen.’ In de toeslagenaffaire gebeurde dat opnieuw: hij duwde alle verantwoordelijkheid weg. Hij is altijd net op tijd uit beeld. In die zin is hij echt rücksichtslos: Rutte eerst!»
Indignatie Rutte spreekt steeds met een bijzonder respect over zijn voorgangers. Hij hecht veel belang aan ervaring en leeftijd.
DE VRIES «Hij heeft altijd iets gehad met oudere mensen, wellicht omdat hij thuis als nakomertje omringd was door mensen met veel meer jaren op de teller. In de middelbare school was hij close met de rector: een Kamerlid van 75 met wie hij schaakte en over politiek en geschiedenis praatte terwijl hij zijn boterhammetjes at. Op de universiteit raakte hij innig bevriend met een gepensioneerde studiegenoot die veertig jaar ouder was. Ze speelden samen piano.
»Ik vind het geen verrassing dat hij het zo goed kan vinden met Angela Merkel. Zij is zowat één generatie ouder dan hij. Rutte was eerst een koele minnaar van Europa, maar dat is helemaal veranderd. Hij overlegt zeer vaak met Merkel en kijkt soms van haar af. Je zag dat Nederland in de coronacrisis vaak hetzelfde deed als Duitsland, maar met twee weken vertraging.»
‘Rutte horen praten op televisie is als ‘Emily in Paris’ kijken op Netflix: je hoort wat geruststellende geluiden in de marge terwijl je intussen op je gsm kunt scrollen.’Beeld Carli Hermès@Unit.nl TRAAGHEID
BORGMAN «Mark Rutte heeft een ongelofelijk uithoudingsvermogen. Na een Europees monsteroverleg eet hij een appeltje en kan hij zo weer voort.»
DE VRIES «‘Je moet het leuk vinden om elke dag twaalf tot veertien uur te werken,’ zei hij ooit.»
SITALSING «Het is alsof hij in een vat vol energiedrank is gevallen als kind. Rutte kan tot een stuk in de nacht debatteren, om daags nadien fris en monter les maatschappijleer te geven aan zijn scholieren. Dan in de auto naar Brussel, weer een hele nacht vergaderen, om daags nadien wéér in de Kamer te staan. Altijd ziet hij er fris, fit en uitgeslapen uit.
»Jaren geleden moest hij als oppositieleider een zeer belangrijk debat in de Kamer voeren. Hij had een kaakontsteking en 39 graden koorts, slikte een paracetamol en deed het twee dagen lang voortreffelijk. Hij was scherp, wist alles.»
DE VRIES «Hij stopte jaren geleden met roken en is redelijk wat afgevallen.»
BORGMAN «Rutte is een fervent hardloper. Twee keer per week sleept hij zijn collega-ministers mee naar het fitnessclubje in het kabinet. Op dinsdag- en vrijdagochtend sporten: dat ligt elke week vast. Het heeft zeker ook met ijdelheid te maken.»
Indignatie Is hij op alle vlakken veeleisend voor zichzelf?
BORGMAN «Zeker. Hij is een liefhebber van klassieke muziek en een uitstekend pianist. Hij wilde dat professioneel doen, maar vond zichzelf niet goed genoeg. Hij móét de beste zijn, zoals hij zichzelf nu de best mogelijke premier van het land vindt.»
Indignatie Komt hij zichzelf nooit tegen?
DE VRIES «In mei en juni vorig jaar had hij wallen onder de ogen en hing er een verslagenheid over hem. Ik dacht: hij breekt door de coronacrisis. Later raakte bekend dat zijn moeder toen overleden was, op 96-jarige leeftijd. Dat moet hem uit het lood geslagen hebben, zeker te midden van de grootste gezondheidscrisis van de eeuw.»
Indignatie In de biografie van Petra de Koning is te lezen dat hij zijn moeder elk weekend bezocht met een Indonesische maaltijd en een slof sigaretten.
SITALSING «Hij had een warme relatie met zijn beide ouders – zijn vader overleed al een tijdje geleden. Omdat hij een nakomertje was, verloor hij ook al enkele broers en zussen.
»Toen zijn moeder nog thuis woonde, ging hij elke zaterdag boodschappen doen voor haar. Dan stond hij in de supermarkt met een boodschappenlijstje en wc-papier. En elke zondagavond at hij bij haar.»
Rutte wordt soms afgeschilderd als een robot die niet in staat is om verdriet te voelen. In een debat probeerde zijn opponent Thierry Baudet van Forum voor Democratie dat uit te spelen. ‘Wanneer hebt u voor het laatst gehuild?’ vroeg hij aan de premier. ‘Toen mijn oudste zus recent overleed,’ antwoordde Rutte, die er even bij ging zitten.
DE VRIES «Rutte zei dat zijn zus vier jaar geleden gestorven was, maar Baudet begreep vier maanden. Hij moest zeggen: ‘Gecondoleerd.’ Baudet kon wel door de grond zakken, zo’n lomp figuur sloeg hij. Maar die anekdote is uitzonderlijk. Rutte gebruikt persoonlijke problemen eigenlijk nooit voor politiek gewin. Tijdens één van de speeches waarin hij strengere coronamaatregelen afkondigde, had hij heel makkelijk kunnen zeggen dat hij begrijpt hoe moeilijk het is om iemand te verliezen zonder fatsoenlijk afscheid te kunnen nemen. Hij had daarmee enorm kunnen scoren – andere politici zouden geen seconde getwijfeld hebben. Maar hij trok nooit de sympathy card.»
ONKUISHEID
Petra de Koning schrijft dat veel vrouwen Ruttes vrienden en partijgenoten aanspreken: of ze niet gekoppeld kunnen worden aan de premier? En toen Rutte tijdens een handelsmissie in Shanghai uit de auto stapte, stonden honderden gillende meisjes hem op te wachten. Op het sociaal medium WeChat was het verhaal rondgegaan dat Rutte nog bij zijn moeder woonde – wat niet klopte – en Nederlandse expats legden aan de meegereisde journalisten uit dat zoiets in de ogen van Chinese meisjes heel spannend is. Eén van de jonge vrouwen die de verbijsterde Rutte aanklampte voor een selfie, vond hem ‘de mooiste man ter wereld’.
SITALSING «Hij is al sinds zijn studententijd single. Zeker in het verleden heeft de pers flink gewroet in zijn privéleven, en af en toe duikt er een naam of een foto op, maar dat blijkt altijd een misverstand. Rutte is de eeuwige vrijgezel.»
Indignatie Een hardnekkig gerucht: hij zou homoseksueel zijn.
DE VRIES «Dat heeft hij altijd ontkend, en ik kan me niet voorstellen dat hij daarover zou liegen. Daar is hij nu te oud en Nederland te liberaal voor. Ook thuis was dat geen probleem: één van Ruttes broers was homo. Niet dat daarover gepraat werd, maar het was geen issue. De broer overleed op zijn 21ste aan aids.»
SITALSING «Toen Rutte voor het eerst lijsttrekker werd in 2006 was zijn relatiestatus een obsessie in de pers. Rutte móést een vrouw hebben of hij móést homo zijn. Er ging zelfs een tv-programma op zoek naar een potentiële bruid: de omroep stuurde vrouwen met bruidsjurken achter hem aan. Buitengewoon gênant.»
DE VRIES «Zijn campagneadviseurs waren er blijkbaar van overtuigd dat mensen hem zouden zien als een zielig persoon. Daarom was Rutte niet single, maar ‘op zoek’. In interviews begon hij te zeggen dat hij ‘sterke en mooie carrièrevrouwen’ leuk vond: mensen zoals tv-presentatrice Sophie Hilbrand of Daphne Deckers (schrijfster en actrice, red.). Die namen waren vooraf doorgesproken. In het boek van Petra de Koning noemt Rutte dat de grootste fout van de campagne. Het was onecht.»
Indignatie In een lang interview in ‘Zomergasten’ zei hij dat hij in de slopende dagen na de MH17-ramp wel iemand miste om bij thuis te komen.
DE VRIES «Het klinkt hard, maar ik geloof hem niet. Mark Rutte is zijn eenzaamheid volledig de baas. Ik vind dat best ironisch, want zijn neoliberale koers is net verantwoordelijk voor veel eenzaamheid in de samenleving: het wegsaneren van plekken waar mensen elkaar ontmoeten, zoals bibliotheken, buurtcentra en cultuurhuizen, of het verbreken van banden tussen werknemers en hun bedrijf door het flexibiliseren van de arbeidsmarkt. Steeds meer mensen werken als freelancers bij multinationals: ze zijn eenvoudig te ontslaan en hebben vaak geen echte collega’s meer. Voor hem is dat een perfecte wereld, maar voor veel Nederlanders is dit een zeer verdrietige tijd.»
