Het kabinet verbiedt meerdaagse festivals. Daarmee krijgt de Nederlandse uitgaanscultuur weer een klap. Dat was niet nodig geweest als het kabinet de adviezen van deze branche zelf had overgenomen, betoogt docent dancecultuur Mark van Bergen, mede namens de nachtburgemeesters van negen steden.

Het Nederlandse nachtleven staat internationaal al jaren torenhoog in aanzien. Onze export van dj’s, muziek, festivals en knowhow gaat de hele wereld over. Zelfs in coronatijd liep onze immer pionierende, selfmade branche internationaal voor de troepen uit, met Fieldlabs. In Nederland is dan ook sprake van een volwaardige, ver geprofessionaliseerde uitgaansindustrie. Daarin gaan honderden miljoenen euro’s om, zijn tienduizenden mensen werkzaam en worden jaarlijks vele nieuwe talenten klaargestoomd voor een carrière.

Voor professionals en liefhebbers is de ‘zachte’ waarde van de nacht (verzamelnaam voor uitgaanscultuur waartoe ook dagfestivals behoren) nog veel belangrijker. De nacht is cultureel divers en sociaal en etnisch inclusief. De nacht prikkelt, zoekt de grenzen op en heeft zo een andere functie en waarde dan de dag. Het uitgaansleven is een voedingsbodem voor talent en persoonlijke ontplooiing en geldt daarnaast als smeerolie voor een succesvolle economie.

Sinds de grote internationale successen van Nederlandse top-dj’s en festivals, vanaf de millenniumwisseling, hebben overheden weinig kansen laten liggen om te pronken met de veren van onze nachtcultuur. Willem-Alexander liet Armin van Buuren draaien op zijn kroningsdag, steden omarmden festivals voor hun citymarketing en dance werd toegevoegd als topsector binnen de creatieve industrie.

Den Haag laat de nacht spartelen en verzuipen

Maar sinds corona ons land enterde, lijkt de status van de nacht teruggeworpen tot die van begin jaren negentig, toen de housecultuur opkwam en enkel met overlast werd geassocieerd. Natuurlijk moest het virus bevochten worden en kon het niet anders dan dat de dansvloeren werden leeggeruimd. Maar terwijl ‘dagelijkse’ branches snel met flinke steunpakketten en plannen werden geholpen, laat Den Haag de nacht spartelen en verzuipen.

Een enorme braindrain ontvouwt zich, tot op de dag van vandaag – en die van morgen. Vele zzp’ers, de flexibele schil waar onze industrie grotendeels op draait, zochten ander werk, vast personeel van clubs en festivals kreeg te maken met forse ontslagrondes. Jongeren, de grootste groep uitgaanders, zaten intussen thuis, met flinke mentale worstelingen tot gevolg.

Eindelijk, na lang protest en gelobby, kwam er perspectief. Fieldlabs mocht testevenementen doen, bestaande organisatoren kregen een garantiefonds, Testen Voor Toegang werd opgetuigd. Maar de langverwachte summer of love was amper begonnen, of ze werd alweer geannuleerd.

Trekjes van geestelijke marteling

Vanuit het perspectief van jongeren en organisatoren hebben de laatste maatregelen van Rutte en De Jonge trekjes van geestelijke marteling van een toch al zwaar getroffen doelgroep. Na anderhalf jaar honger lijden werd hun een vette worst voorgehouden, ze mochten er zelfs begin juli al een hapje van eten, maar toen werd het aas weer ruw weggetrokken. Testen Voor Toegang voelt voor velen als een valstrik.

Maandag ging de marteling gewoon verder. Meerdaagse festivals met camping in augustus, zoals Lowlands en Mysteryland, hadden de voorbije weken nog even mogen bungelen aan een zijden draadje, moesten toen al met hun opbouw beginnen, maar kunnen nu opdoeken.

Kapitale fouten

De ware oorzaken van de vierde golf liggen in Den Haag. Het kabinet heeft een aantal kapitale fouten gemaakt. Waarschijnlijk zit de feestmodus ergens toch nog verscholen in de hoofden van Rutte en De Jonge, want de dansvloeren werden veel te snel opengegooid. De adviezen van Fieldlabs voor een gematigde herstart, opgedaan na maandenlang zorgvuldig proefdraaien, werden nauwelijks opgevolgd. Daarnaast werd onvoldoende rekening gehouden met de oprukkende deltavariant. Ook sloeg het kabinet adviezen van het OMT in de wind om de geldigheid van QR-bewijzen te beperken tot een etmaal. Het werd uiteindelijk 40 uur. Voor de inwerktijd van een vaccinatie had Hugo ‘Dansen met Janssen’ de Jonge juist veel méér tijd moeten uittrekken.

De excuses mogen dan inmiddels zijn aangeboden, het afbraakbeleid duurt voort. Tientallen (uitverkochte) festivals zijn geslachtofferd. De organisatoren moeten bloeden voor Haagse fouten. Het is nog maar de vraag of zij hun rekeningen kunnen betalen en twee jaargangen kunnen overslaan. Voor die evenementen, die mogelijk vanaf 14 augustus konden plaatsvinden, leek er geen besef te zijn dat het organisatorisch onmogelijk is vlak ervoor te horen of ze groen licht krijgen. Festivals zoals Lowlands en Mysteryland zijn tijdelijke steden, de opbouw daarvan duurt weken.

De oplossing ligt nog steeds binnen handbereik, zeker nu de coronacijfers lijken te stabiliseren en de vaccinatiecampagne nog verder gevorderd is: ga terug naar start, laat bovengenoemde adviezen leidend zijn en neem de laatste lessen mee. Dus: beter testen (desnoods voorafgaand aan events een extra test voor volledig gevaccineerden en steekproeven tijdens/na afloop), kortere geldigheid van die tests, langere inwerktijd van vaccinaties, 100 procent controleren aan de entree.

Coronapas

Recente ervaringen in Denemarken (rijk uitgaansleven door trouw testen en streng controleren) en Servië (tienduizenden bezoekers op Exit festival, nauwelijks besmettingen) bewijzen dat uitgaan echt veilig kan. In België geloven ze er ook in, daar gaat het uitgaansleven vanaf 13 augustus met een soortgelijke coronapas als in Nederland draaien. En móchten er onverhoopt toch weer nieuwe coronagolven en beperkingen komen, dan moeten er financiële compensaties komen.

Nu echter wordt het kind met het badwater weggespoeld, en daarmee dreigt een ooit zo gekoesterde, internationaal geroemde industrie te verdrinken. Dat geeft veel stress en onzekerheid bij alle betrokken partijen. Excuses zijn niet genoeg; het kabinet moet het nachtleven nu met daden, perspectief en respect helpen, zoals het ook andere gekoesterde Nederlandse vlaggenschepen als de KLM heeft geholpen.

Dit artikel wordt gesteund door de Dutch Nighttime Alliance, het onlangs opgerichte verbond van de nachtburgemeesters en nachtraden van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Eindhoven, Groningen, Nijmegen, Haarlem en Leiden.