Sigrid Kaag krijgt van alle kanten de wind van voren. Van een deel van haar achterban die haar slappe knieën verwijt. Van PvdA en GroenLinks die zich door haar verraden voelen. Van VVD, CDA en ChristenUnie omdat ze de draai wel wat eerder had kunnen maken. Van PVV en Forum die helemaal geen formatiedoorbraak willen maar nieuwe verkiezingen. En van iedereen die meent dat ze misschien wel een goed diplomaat is, maar van politiek bedrijven geen kaas heeft gegeten.
Maar er zijn ook mensen die voor haar applaudisseren, omdat ze de moed heeft opgebracht om haar blokkade tegen de ChristenUnie op te heffen en niet meer vasthoudt aan een links blok met PvdA en GroenLinks in een nieuwe regering. Daarmee heeft ze de impasse in de formatie doorbroken. En wellicht ook een nieuwe stembusgang voorkomen. Kaag die over haar eigen schaduw is heengestapt en daarvoor lof verdient.
‘Kaag overspeelde de afgelopen zes maanden voortdurend haar hand.’
Toch is het overheersende beeld dat Kaag de grote verliezer in het formatiespel is. En dat heeft ze volledig aan zichzelf te danken. De overwinning die D66 in maart onder haar leiding boekte, was met vijf zetels groot. Maar ook weer niet zo groot dat zij zich kan voordoen als de nieuwe leider van het land, wat ze sindsdien doet. D66 was niet de eerste partij geworden zoals zij in woord en houding uitstraalt, maar de tweede. De VVD is en blijft met 34 zetels veruit de grootste. Als Mark Rutte zich tijdens de politieke wedloop omdraait, moet hij heel erg in de verte turen om Sigrid Kaag ergens achter zich te ontwaren.
Kaag overspeelde de afgelopen zes maanden voortdurend haar hand. Ze zal oprecht verontwaardigd zijn geweest toen Rutte loog over Omtzigt. Maar om dan te zeggen dat ‘hier onze wegen scheiden’ om even later weer vrolijk met Rutte aan te schuiven bij de informateur, komt je geloofwaardigheid niet ten goede. En dat geldt eveneens voor de H.J. Schoo-lezing, waarin Kaag de vloer aanveegde met Rutte zonder diens naam te noemen terwijl ze nog steeds met hem aan de formatietafel zat. Als je kennelijk zoveel problemen hebt met de voorman van de grootste partij, zou je niet eens moeten willen om met hem een kabinet te formeren.
‘Het is ongehoord in politiek Den Haag om iemand die een neutrale rol vervult aan de schandpaal te nagelen.’
De leider van D66 blaast hoog van de toren, te hoog voor iemand die niet het voortouw in de formatie heeft. De ChristenUnie paste tot voor kort niet in haar beeld van een ‘zo progressief mogelijk kabinet’. Ze vergeleek de partij met een roestige auto die te lang stil staat. En Kaag houdt niet van stilstand; ze wil vooruit. Dat kan, maar dan moet je degenen die je kunnen helpen je politieke droom waar te maken, niet in de gordijnen jagen.
Dat doet ze voortdurend. En haar campagneleider en vertrouweling, Sjoerd Sjoerdsma, deed er nog een schepje bovenop door informateur Johan Remkes in een vuige roddel weg te zetten als een notoire drinker. Het is ongehoord in politiek Den Haag om iemand die een neutrale rol vervult, nota bene op verzoek van de Tweede Kamer en dus ook van D66, aan de schandpaal te nagelen. Wie zich zo gedraagt, is het ambt van Kamerlid niet waard.
Kaag heeft er in het openbaar geen afstand van genomen. Kennelijk valt dit gedrag ook onder de door haar bepleite nieuwe bestuursstijl. De arrogantie van Kaag, in de afgelopen maanden wijd en zijd verspreid, heeft de fractie van D66 geen goed gedaan. Er is weinig meer over van die onder Pechtold serieuze partij, die als oppositiepartij het kabinet voluit steunde als het landsbelang erom vroeg.
‘Onder kiezers geniet Kaag net iets meer vertrouwen dan Sylvana Simons en Thierry Baudet.’
Nu regeert achterdocht en wantrouwen, heeft D66 in de Kamer geen politieke vrienden meer en is de partij door het stof gegaan om toch maar vooral een kabinet te krijgen waarin D66 een voorname rol hoopt te spelen.
Dat doet wat met het vertrouwen in de politiek leider. In de eigen achterban daalde dat in Kaag van 91 procent naar iets minder dan 70, blijkt uit onderzoek van het Opiniepanel van EenVandaag. Onder alle kiezers geniet de D66-leider nog maar 23 procent vertrouwen, net iets meer dan Sylvana Simons en Thierry Baudet die onderaan staan.
Logisch dat Kaag helemaal geen trek heeft in nieuwe verkiezingen.