Meer dan 500 immigranten verdrinken voor Griekenland: Fort Europa en de vluchtelingencrisis

Meer dan 500 immigranten die op de vlucht zijn voor oorlog, milieurampen, armoede en onderdrukking zijn dood of vermist nadat hun schip woensdagochtend in het zuidwesten van Griekenland zonk. Onder de slachtoffers zijn tussen de 30 en 100 kinderen.

Ongeveer 750 immigranten verlieten op 10 juni de Libische havenstad Tobruk in een overvolle vissersboot zonder voldoende voedsel en water. Tijdens de meerdaagse overtocht zaten ze met honderden tegelijk op het bovendek.

Tot nu toe zijn slechts 78 lichamen geborgen. De meeste doden bevinden zich waarschijnlijk nog in het ruim van de boot die zonk op een van de diepste plekken in de Middellandse Zee. Toen de zoektocht vrijdagavond werd gestaakt, waren er slechts 104 overlevenden gered.

De Griekse regering is medeverantwoordelijk voor deze tragedie. Ondanks dat ze 14 uur lang naar de gevaarlijk overbelaste boot had gekeken en meldingen had ontvangen van passagiers in nood, organiseerde ze pas een reddingsoperatie toen het te laat was. Professor Erik Røsæg, van het Instituut voor Privaatrecht van de Universiteit van Oslo, vertelde de Guardian dat ze volgens het recht van de zee “verplicht was om reddingsoperaties te starten”, ongeacht of de mensen aan boord om hulp vroegen.

De kustwacht beweerde aanvankelijk dat ze geen interactie met de boot hadden omdat aanbiedingen voor hulp werden afgewezen. Overlevenden beweerden echter dat de boot kapseisde toen de kustwacht hem probeerde te slepen. De Kustwacht gaf toen toe dat ze een landvast aan de boot hadden vastgemaakt. Tegelijkertijd benadrukte ze dat het geen poging was om het voertuig weg te slepen. Een overlevende legde uit: “De boot begon naar links en rechts te slingeren omdat ze niet wisten hoe ze aan het touw moesten trekken. De boot van de Kustwacht vaart te snel, maar de vissersboot kantelde al naar links, dus die zonk.”

In Griekenland vonden grote protesten plaats, waarbij degenen die verantwoordelijk waren voor het migratiebeleid van de regering werden veroordeeld als moordenaars. De politie gebruikte traangas tegen hen. (Zie video hieronder)

I took video footage from many angles of the protest on the streets of the capital Athens against the massacre of refugees off the coast of Greece under the watchful eyes of Frontex and the Coast Guard.

Thousands of people took to the streets against the EU and Greece policies… pic.twitter.com/DJapfiibqG

— Vedat Yeler (@vedatyeler_) June 15, 2023

Hetzelfde verwijt kan worden gemaakt aan de andere Europese mogendheden. Ze hebben miljarden gestoken in de opbouw van een enorm anti-vluchtelingenapparaat aan de grenzen van Europa, zodat zoveel mogelijk mensen de reis afbreken of sterven tijdens hun poging. Het budget van de Europese grensbewakingsmacht Frontex is verhoogd van 535 miljoen euro in 2021 naar 754 miljoen euro in 2022.

Miljarden meer gingen naar de dictatoriale regimes in Libië en Tunesië, die in 2022 meer dan 60.000 vluchtelingen onderschepten die probeerden over te steken naar Europa. Naar verluidt hebben ze in maart geschoten op reddingsschepen in een poging ze weg te jagen.

Sinds de bouw van “Fort Europa” in 2014 zijn minstens 21.000 mensen verdronken in de Middellandse Zee. Talloze anderen worden geconfronteerd met erbarmelijke omstandigheden in detentiecentra in Noord-Afrika – waar de VN bewijs heeft gevonden van misdaden tegen de menselijkheid waarbij de EU betrokken is. Hetzelfde gebeurt op de Griekse eilanden. Anderen die te voet door Europa proberen te komen, worden het slachtoffer van door de staat gesteund geweld, dwang, vernedering en ellende.

Asielzoekers zijn op twee manieren slachtoffer. De imperialistische machten die hen als ongedierte behandelen, zijn er in de eerste plaats verantwoordelijk voor dat ze moesten vluchten. Ze hebben samenlevingen over de hele wereld verscheurd door oorlogen, interventies, intriges en economische sancties en zijn verantwoordelijk voor de toenemende gevolgen van klimaatverandering.

Onder de doden bij de recente tragedie waren mensen uit Syrië, verwoest door een Amerikaanse proxy-oorlog; uit Egypte, dat onder de hielen zit van de door het Westen gesteunde dictator Abdel Fattah el-Sisi en internationale investeerders; uit Pakistan, waar de VS regelmatig drone-aanvallen uitvoert en zich bemoeit met de politiek en nog steeds lijdt onder de gevolgen van verwoestende overstromingen; en uit Palestina, dat onder een door imperialisten gesteunde Israëlische bezetting en blokkade staat.

Degenen die bij de Europese grenzen aankomen, zijn slechts het topje van de lijdende ijsberg. Volgens het laatste Global Trends-rapport van de VN-Vluchtelingenraad is meer dan één op de 74 mensen over de hele wereld gedwongen ontheemd, dat zijn meer dan 108 miljoen mensen, van wie 40 procent kinderen zijn.

Deze aantallen zijn de afgelopen tien jaar omhooggeschoten. In 2014, bij het begin van de “vluchtelingencrisis” in Europa, waren er wereldwijd ongeveer 60 miljoen mensen ontheemd door geweld. Destijds veroorzaakten tragedies zoals die voor de kust van Lampedusa tussen 2013 en 2015, waarbij meer dan 1.000 volwassenen en kinderen verdronken, en het beeld van het lichaam van de tweejarige Alan Kurdi die aanspoelt op een Turks strand, grote verontwaardiging en de overtuiging dat deze barbaarsheid niet mag voortduren.

Maar de Europese regeringen zorgden ervoor dat het doorging. Na een daling van een piek van 5.136 in 2016 naar een dieptepunt van 1.449 in 2020, stijgt het aantal vluchtelingen dat is omgekomen of vermist in de Middellandse Zee nu weer. Het eerste kwartaal van dit jaar was het dodelijkste sinds 2017.

Politici reageren door de muren van de EU op te trekken – soms letterlijk. Tijdens een bijeenkomst in Luxemburg deze maand kwamen de Europese leiders overeen om ingrijpende aanvallen uit te voeren op de democratische rechten van asielzoekers, waardoor langere detentie en snellere deportaties mogelijk worden. De lengte van de EU-grensmuren is tussen 2014 en 2022 meer dan verzesvoudigd tot meer dan 2.000 kilometer, waarmee ze 13 procent van de nationale grenzen van de EU beslaan. De constructie van verdere muursecties is gepland.

Zo willen ze het Europese kapitalisme beschermen tegen de menselijke gevolgen van een door de crisis van het kapitalisme ontwrichte mondiale samenleving, waarover de media nauwelijks bericht.

De meeste van de 108 miljoen gedwongen ontheemden in de wereld (62,5 miljoen) zijn binnenlandse ontheemden die in desolate omstandigheden in hun eigen land leven. Tachtig procent van hen bevindt zich in slechts tien gebieden: Colombia, Syrië, Oekraïne, de Democratische Republiek Congo, Jemen, Soedan, Nigeria, Afghanistan, Somalië en Ethiopië.

Driekwart van de intern ontheemden woont in lage- en middeninkomenslanden in primitieve kampen zoals Bidi Bidi in Oeganda (270.000 voornamelijk Zuid-Soedanese vluchtelingen), Nyarugusu in Tanzania (150.000, voornamelijk Congolezen) of Za’atari in Jordanië (76.000, voornamelijk Syriërs). Anderen zijn gehuisvest in landen als Turkije, waar ze leefden in omstandigheden die werden benadrukt door de aardbeving in februari. 50.000 mensen verloren het leven en miljoenen raakten ontheemd – velen voor de tweede keer.

Het aantal mensen dat elk jaar hun huis verlaat, is veel hoger dan het aantal dat kan terugkeren – vorig jaar waren dat er 22 voor elke terugkeerder. Zeer weinigen hebben de kans om zich in een ander land te vestigen – slechts 114.300 in 2022. De meesten worden aan hun ellendige lot overgelaten, degenen die in Europa een huis en een baan proberen te vinden, worden gedwongen gerepatrieerd.

De wereldwijde vluchtelingencrisis en de verschrikkelijke aantallen migranten die regelmatig verdrinken, benadrukken het essentiële verband tussen imperialistische oorlogen en de vernietiging van democratische rechten. De drie landen waar de meeste ontheemden vandaan komen, volgens het laatste rapport van de Verenigde Naties – Syrië (6,5 miljoen), Oekraïne (5,7 miljoen) en Afghanistan (5,7 miljoen) – zijn ook de theaters van de meest destructieve militaire operaties ter wereld VS en de NAVO in de 21e eeuw.

Als je de 5,9 miljoen binnenlandse ontheemden van Oekraïne erbij optelt, komt het totale aantal ontheemden in dat land op maar liefst 11,6 miljoen – ’s werelds snelst escalerende ontheemdingscrisis en een van de grootste sinds de Tweede Wereldoorlog.

In het licht van de NAVO-oorlog tegen Rusland in Oekraïne, en terwijl de imperialistische machten middelen pompen in massale herbewapeningsprogramma’s en repressieve wetten in eigen land uitvaardigen, is de houding van de Europese heersende klassen tegenover deze ontheemden steeds vijandiger geworden. De vier miljoen Oekraïners die “tijdelijke bescherming” genieten in EU-landen en de nietige 60.000 die in het VK zijn opgenomen, worden gezien als een noodzakelijke uitzondering om de verwijdering van hun vrienden, families en huizen uit de NAVO te rechtvaardigen die als kanonnenvoer tegen het Russische leger worden gebruikt.

In deze oorlog presenteren de heersende klassen van de NAVO-machten zich als verdedigers van de democratie die zich grote zorgen maken over de humanitaire noodsituatie. Hun wrede behandeling van vluchtelingen legt deze hypocrieten echter bloot voor wat ze zijn.