Minister-president de enige is met een prima functionerend regeerkompas

Moet en kan je als doorsnee lid van de samenleving een onderscheid gaan maken in politiek leider, parlementslid en lid van een Kabinet, wanneer je een persoon verwijt een loopje te hebben genomen met de realiteit en waarheid?

Een scheiding aanbrengen betekent dat een persoon verschillende karakterkenmerken zou hebben en die manifesteert zich afhankelijk van de functie die hij of zij op dat moment vertegenwoordigt. Een soort voorgeprogrammeerde schizofrenie. Druk op het knopje van de functie die de man of vrouw op dat moment invult en hoppekee daar komt de gewenste gedragsuiting. Natuurlijk werkt het niet op die manier. Een mens is geen trekautomaat waar je een muntje ingooit en die er vervolgens het gewenste artikel uitgooit.

Een collega stuurde vandaag het artikel “Onervarenheid Kaag en Hoekstra beschadigt politieke verhoudingen”. In dat artikel gaat de steller uitbundig in op de handelwijze van de genoemde twee politici, waarbij in het artikel ervan wordt uitgegaan dat onervarenheid in het politieke denken en doen de oorzaak is geweest van het malheur waarin de demissionaire Minister-president zichzelf heeft geworsteld. Zichzelf ja. Niemand heeft hem daarbij geholpen. Kern van het artikel is het tekstdeel “Kaag en Hoekstra stonden niet boven de materie, maar lieten zich meeslepen door hun emoties en de dynamiek van het debat en bleken vervolgens niet in staat de geest terug in de fles te krijgen. In plaats van oog te hebben voor de belangen van het land en de grote problemen waarvoor een nieuw kabinet staat, droegen Kaag en Hoekstra bij aan een sfeer waarin het uiterst lastig wordt op korte termijn een werkbare coalitie te formeren. Is dat wel zo? Of heeft de steller zijn antipathie voor beide politici de vrije loop laten gaan?

“Ik kan me niet aan de
indruk onttrekken dat die
onervarenheid wel meevalt”

Wanneer ik de jaren optel die beide genoemde bewoners van het Binnenhof hebben gewijd aan het besturen van een politieke partij en de Nederlandse samenleving en de politieke posities die beiden hebben ingevuld, kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat het met die onervarenheid wel meevalt. Tenzij de steller van het artikel een andere meetlat hanteert. Het is opmerkelijk dat die niet de optelsom van halve waarheden en hele leugens benut die Rutte in het achterliggende decennium over de samenleving heeft uitgestrooid, maar zich beperkt tot een doodzonde die Rutte zich als lid van de Tweede Kamer heeft gepermitteerd en niet als bewindspersoon. De vraag die ik me dan stel is deze: in welke hoedanigheid en met welke instelling zat Rutte te praten met de verkenners. Als parlementslid of als demissionair bewindsman? Het had de lezer geholpen als steller dat als vertrekpunt voor zijn betoog had genomen.

Over de aanleiding van het debat was steller opmerkelijk kort: het was een futiliteit. Het hangt er maar vanaf welk belang aan het bespreken van de positie van een lastig Kamerlid gehecht wordt. Ik kan me voorstellen dat Omtzigt als lijdend voorwerp dat anders schat dan steller die zittend aan de zijlijn naar de ontwikkelingen heeft gekeken. Als je er midden in zit kijk je toch door een ander prisma. Dan is de futiliteit van de steller een berg zo hoog als de Mount Everest. Natuurlijk hebben de twee genoemde politici de koevoet die Rutte heeft aangereikt, gebruikt om het Rutte standbeeld van zijn sokkel te halen. Vermoedelijk categoriseren beide politici dat als “lenig politiek manoeuvreren” in de goede traditie van de Rutte doctrine. Niets mis mee veronderstel ik.

In de media liegen

“Als Rutte al heeft gelogen dat hij zich niet kon herinneren dat hij de naam van Omtzigt had laten vallen, dan heeft hij in de media gelogen en niet in het parlement. En, als gezegd, heeft hij dat niet als premier gedaan maar als fractieleider. Beide punten zouden staatsrechtelijk gezien een groot verschil moeten maken bij de beoordeling door een parlement”

 In deze tekst zit iets komisch en tragisch. Heeft hij in de media gelogen of heeft hij op een vraag tijdens een debat geantwoord dat hij zich niet meer kon herinneren dat de zinsnede “Pieter Omtzigt, functie elders” tijdens de verkenning van de verkenners was gevallen? Hoe vertaalt steller dat in de media liegen? De media reproduceren datgene wat uit iemands mond komt rollen op een website of op papier Heeft Rutte dat tegen een journalist of een reporter gezegd? Nee toch. Dan weer die scheiding in parlementslid en bewindsman? Werd met een bordje met de tekst “ik ben nu bewindsman” resp. “Ik praat nu als parlementslid” op het spreekgestoelte duidelijk gemaakt in welke functie hij sprak. Of moeten we dat aflezen aan de plaats waarvan hij die woorden spreekt? Is dat duidelijk voor al die nieuwe parlementsleden die gechargeerd gesteld nog geen vijf minuten daarvoor de eed of belofte hadden afgelegd?

Opmerkelijk in het artikel is dat steller een vergelijking maakt met de manier waarop de gebroeders De Wit en Van Oldenbarnevelt van het politieke toneel werden verwijderd. In diens woorden “in de beste tradities van het land” is Ruttes malheur vergelijkbaar met een moord en een onthoofding? Persoonlijk zou ik een andere vergelijking gemaakt hebben. Vermoedelijk was het voor het gros van het electoraat de bekende druppel die de emmer deed overlopen. De veel genoemde en inmiddels beruchte Rutte doctrine werd voor veel nieuwe parlementsleden plotseling het symbool van onbehoorlijk bestuur. Ongeveer zes jaar te laat, maar beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. Nietwaar?

Heb ik me gestoord aan de inhoud van het artikel dat een vergoelijkende toonzetting bezit en meer heeft van de sporter die een slechte prestatie op de mat heeft gelegd en zijn coach legio redenen aandraagt waarom de sporter zo slecht heeft gepresteerd? Niet echt. Ik heb me wel verbaasd, omdat de echte boodschap is ”iedereen kan tegenwoordig zonder een gedegen politieke scholing en diepgaande kennis van de spelregels van de Trias Politica in het parlement komen en zich daar te buiten gaan aan demagogische teksten en vingerwijzen”. De consequentie is dat we de komende jaren weer opgescheept zitten met een groot stel prutsers dat het staatschip niet op de juiste koers kan brengen en houden. Opnieuw dreigt het gevaar dat de regering gaat bepalen hoe het Parlement zich in woord en daad moet gedragen, omdat de Minister-president de enige is met een prima functionerend regeerkompas.