We worden momenteel dood gegooid met verontrustende berichten over negatieve rente en pensioenkortingen. In de krant, op TV, via internetmedia en zelfs op de verjaardagsfeestjes hoor je de meest merkwaardige verhalen rondgaan. Een veel voorkomende opmerking is dat mensen roepen dat ze/we bestolen worden. Door de banken en centrale banken. Deze worden aangemerkt als dader, als dief van de massa die met slechts een paar centen op de bank na aftrek van de inflatie z’n reserves als sneeuw voor de zon ziet verdwijnen. Niet alleen het beloofde pensioen wordt lager maar ook het beetje spaargeld wat de massa op de bank bewaart krimpt. Ook al is de negatieve spaarrente nog niet officieel ingevoerd, toch is die er wel degelijk. Zij het met een omweg.
Rente minus kosten is negatief
Het zijn namelijk de bankkosten die ons in rekening worden gebracht en in mindering gaan op ons banksaldo. De kosten worden dan wel afgeschreven van de lopende rekening maar daar hangt bij de meeste rekeninghouders hun spaarrekening aan vast. Een opname van spaargeld gaat via de lopende rekening en voor al de moeite die de bank moet verrichten wordt maandelijks ongeveer 5 euro in rekening gebracht. Door de bank genomen, zo noemen veel mensen dat. Nou ja, wat breder gezien is het een bijdrage in de kosten van het onderhouden van het betalingsverkeer.
5000 euro is na een jaar 4941 eurootjes
Stel iemand heeft een bedrag van 5.000 euro apart staan naast de lopende rekening en ontvangt een rente van 0.02 procent, dat is dus op de kop af exact 1 euro over een vol kalenderjaar. Maar wacht even, de bank haalt dan wel maandelijks 5 euro van je (lopende) rekening af, zodat er over een vol kalenderjaar 60 euro in mindering gaat op de jaarrente. Zonder extra inleg daalt je saldo van 5000 naar 4941 euro. Ik noem dat een negatieve opbrengst op het hebben van een spaarrekening. Ook al heb je 100.000 euro op je spaarrekening staan, dan nog lever je na aftrek van 60 euro bankkosten op 20 euro jaarrente een bedrag van 40 euro in. Het is dan helemaal niet vreemd dat de kleine spaarders, en dat is de grote massa, het woord diefstal in de mond neemt.
‘Vroeger was alles anders’
Het is een nieuw fenomeen in deze tijd dat we door het rentebeleid van centrale banken zijn toegegroeid naar het nieuwe normaal waarbij we zien dat ons geld bij de bank minder waard wordt. We zagen het al een tijdje aankomen, maar nu wordt langzaam duidelijk dat we niet meer terug kunnen naar het oude normaal. Gewoon een rente van 4 procent of meer zoals dat ooit decennia, zo niet in honderden jaren is geweest. Met pieken en dalen weliswaar maar in een gezonde economie schommelde de rente vaak rondom de 4 procent. Op die manier is er vertrouwen in de bank die netjes op ons geld past en er zelf geld mee verdient door ons geld uit te lenen. We zetten het veilig op de bank en we kregen er altijd meer voor terug.
Klaas Knot heeft makkelijk praten
Hoe anders is dat nu in deze 21ste eeuw? Oké, tijden veranderen, maar een monetair tijdvak met negatieve rentetarieven voor staatsleningen en mogelijk straks ook voor spaarrekeningen is volkomen nieuw. Sommige analisten vinden het beangstigend. En dat is het ook. Daar hoeven we niet moeilijk over te debatteren. Beleidsmakers zoals Klaas Knot van DNB proberen een plausibele uitleg te geven over een krom ECB-beleid. Niet dat Klaas het beleid van de ECB goed praat maar Klaas zegt wel dat het past in deze fase van een monetair tijdperk waarin de rente in een tijdsbestek van 32 jaar is gedaald naar nul voor de burger en negatief op al 2/3 van de staatsleningen in de EU. Wij, burgers met (wat) spaargeld en pensioen in het vooruitzicht, moeten maar wennen aan het idee dat we soms met minder genoegen moeten nemen. Zo spreekt dus de baas van DNB. En die heeft makkelijk praten vanuit zijn positie, zoveel is zeker.
Renteverhoging bestaat niet meer
Wat niet zeker is, is de vraag hoe het verder gaat. Hoe lang houden wij, de samenleving, de massa dus, het vol om te betalen voor onze reserves die we hebben gespaard. Bewaren voor later op de bank en bij ons pensioenfonds. Terug halen doen we vooralsnog niet. We kijken eerst de kat uit de boom en wachten af hoe dit zich verder ontwikkelt. Maar lang wachten lost niets op, dit gaat verkeerd aflopen. We zien het al lang aankomen. De rente stapsgewijs naar nul over 32 jaren en daarmee ging de schuldenberg stapsgewijs omhoog naar record hoogte. Met een normale rente van 4 procent is die immense kredietberg niet meer te betalen. Zo simpel is dat. Geen centrale bank president die ook maar een moment durft te denken aan verhogen van de rente.
Monetaire munitie is op
Beleidsmakers doen in feite niets meer maar laten de toekomstige monetaire ontwikkelingen gewoon ontsporen. Ze hebben hun kruit verschoten. De doelstellingen van een hogere inflatie met een lagere rente hebben ze al jaren niet meer gehaald. Die strijd is verloren. Met hogere inflatie drukt de schuldenberg minder op het BBP en lijkt die kleiner. Nu hebben we weinig (officiële) inflatie en drukt de schuldenberg des te meer op het BBP. Een BBP dat zelfs dreigt te krimpen doordat juist nu consumenten uit angst voor een recessie op de rem gaan staan. Men ziet hun opgebouwde reserves krimpen en dat geeft een zichtbaar ongenoegen. Op deze wijze wordt straks het monetair beleid niet meer gemaakt door de machteloze centrale banken maar door de massa die het heft in eigen hand neemt. Monetaire beleidsmakers weten dat donders goed en zien heel goed dat ze geen munitie meer hebben om een nieuwe crisis te keren.
Ooit komt de perfecte storm
Insiders in de monetaire politiek weten dat een vertrouwenscrisis aanstaande is. Niet zo moeilijk te voorspellen nu de massa langzaam wakker wordt en roept dat ze bestolen worden. Het is een kwestie van afwachten en aanzien hoe een dergelijk proces zich ontwikkelt. Signalen van onvrede steken de kop op maar worden door de officials weggewuifd als voorbode van onrustige tijden. Een nuchtere analist zal echter moeten zien dat een periode van 32 jaar dalende rente niet kan worden gevolgd door nog eens een periode van 32 jaar dalende negatieve rentetarieven. Kijk maar eens naar mijn sommetje een paar alinea’s terug. Met 5000 euris op onze spaarrekening, en dat is voor velen al een mooi bedrag, houden we de huidige status van interen op onze reserves geen jaren meer vol. Rente naar nul en negatief betekent kapitaalvernietiging bij de grote massa. In de historische revoluties haalde de massa hun verloren kapitaal bij de elite. Tijden veranderen maar de mens blijft een mens. Een monetair tijdperk uit evenwicht beïnvloedt het menselijk bestaan en zal op natuurlijke wijze zijn balans terug vinden. Na de storm loopt het opgezweepte water altijd weer terug naar het normale niveau
Pensioenen op achterstand
RollatoropstandHet pensioenstelsel in Nederland blijft een hot item. De grote media zijn ook wakker geworden en de kranten staan er bijna dagelijks vol van. Eerlijk gezegd waren we hier op Biflatie.nl de tijd al ver voor uit en heb ik er regelmatig over geschreven. Bezorgd als ik was als vroeg-gepensioneerde en inmiddels als ‘jonge’ AOW-er die nu z’n derde AOW-maand ingaat. Natuurlijk ben ik niet de enige die bezorgd is maar zijn er meer dan 3 miljoen gepensioneerden die vrezen achter te blijven bij de landelijke inkomensontwikkeling. Al 10 jaar lang zijn de pensioenen niet geïndexeerd en dat betekent dat er een flinke achterstand is ontstaan vergeleken met het inkomen van de werkenden. Lonen gingen omhoog en prijzen ook zoals we al jaren gewend zijn. De regering heeft ter compensatie wel de AOW jaarlijks aangepast aan de prijsinflatie maar dat was niet genoeg om de achterstand in te lopen.
De senioren zijn dus de klos en komen in opstand. Over een aantal jaren in de geschiedenis bekend als de rollator-opstand. Nou zijn het juist deze senioren achter de rollator die met hun ouderdomsgebreken, en daarmee hoger dan gemiddelde ziektekosten, het meest worden getroffen. Deze zullen echt niet in grote getale met bussen vol naar het Malieveld in Den Haag reizen en de ministeries blokkeren. Deze senioren moeten het hebben van de bewustwording onder de werkende bevolking en de jongere ouderen die nu druk moeten uitoefenen op Den Haag. Of is het Brussel. Of is het de ECB. Of is het de grote vergrijzing. Of is het en Brussel en de ECB en de vergrijzing enzovoorts. Het is zeker weten een combinatie van meerdere factoren die nu een aanslag plegen op de nog steeds goed gevulde pensioenpotten van Nederland.
Mooie beloftes, “goeie EU en goeie euro”
De pensioenen waarvoor de Nederlandse werkende bevolking hun leven lang hun maandelijkse premies hebben opgebracht. Te samen met de werkgevers van wie de maandelijkse bijdrage hoger was dan die van de werknemers. Kortom, ons pensioenstelsel is volledig opgebouwd voor en door de NL-bevolking. Nederlanders dus die met een spaarzaam beleid een goeie oudedagsvoorziening hadden opgebouwd. Ik schrijf hier “hadden.” Ware het niet dat we sinds 1 november 1993 deel zijn gaan uitmaken van een groter geheel, namelijk de Europese Unie(EU). Met allerlei goeie bedoelingen om bijvoorbeeld grenzen te openen voor de handel en de weg vrij te maken voor een gezamenlijke muntunie, de euro. Mooie idealen in de ogen van veel politici die hun kiezers enthousiast hadden gemaakt met mooie beloftes van open grenzen en opbloeiende handel. Een gouden eeuw zou aanbreken.
Nederland is donorland
Ach ja, er zijn misschien voordelen geweest, maar al sinds de invoering van de euro is er gemopperd over de wisselkoers waarmee de rijke lidstaten automatisch een donor werden voor de armere lidstaten. Dit is inmiddels een keihard feit en toegegeven door politici onder het excuus van dat we eerst moeten investeren en daarna de vruchten plukken van de harmonisatie van een gezamenlijke unie. De vraag die bij mij al lang was gerezen is hoelang zoiets duurt en hoe lang het duurt vooraleer politici in de gaten krijgen dat die zogenaamde harmonisatie uitblijft en zelfs neigt naar desintegratie omdat de standpunten van diverse lidstaten steeds verder uit elkaar groeien. En dat vooral op financieel gebied.
NL is slachtoffer manipulatie ECB
Ondanks of misschien wel juist dankzij de euro zijn de zuidelijke lidstaten er niet in geslaagd hun financiën op orde te krijgen. De ECB moest redding brengen door jarenlang de rente stapsgewijs te verlagen. Om de economie in een paar jaar met lagere rentetarieven weer op te krikken. Daarna zou de rente weer omhoog kunnen als de schuldennaties hun financiën weer op orde hadden gebracht. Niet dus! Door de lage rente ging de schuldenberg in de zuidelijke lidstaten juist omhoog. In ons kleine polderlandje losten we af en is de staatsschuld anno 2019 ver omlaag gebracht tot 49 procent van het BBP. Dat is ruim beneden de vereiste 60 procent, de Brusselse norm. Italië kampt met een record schuldenberg van zelfs 122 % van het BBP. Er is dus gemanipuleerd met rentetarieven ten gunste van ongehoorzame lidstaten.
Spaargeld is voor jezelf, niet voor een ander
Jaren geleden hebben wakkere economen, die inzagen dat een laag rentebeleid niet was te handhaven in landen waar de financiën op orde waren, al gewaarschuwd voor de desastreuze gevolgen van een te lage rente. Juist daar werken de lage rentetarieven totaal verkeerd om. Waar spaartegoeden moesten oprenten voor later en pensioenreserves moesten aangroeien voor een vergrijzende bevolking, juist daar waren normale rentetarieven bitter hard nodig. Je kon hooguit een paar jaartjes interen ten gunste van de beklagenswaardige zuidelijke lidstaten maar daarna was het welletjes. Die pensioenpotten waren bedoeld voor de eigen burgers net zoals de spaarcenten.
Slapende volksvertegenwoordigers
Nu het te laat is gaan onze beleidsmakers, zoals Klaas Knot van De Nederlandse Bank(DNB), de minister van Financiën en een handjevol Kamerleden jammeren dat het rentebeleid van de ECB niet helemaal gunstig uitpakt voor Nederland. Ondanks dat er al jaren voor is gewaarschuwd. Dringt het dan nu pas door dat de gevolgen desastreus zijn voor ons Nederlanders. Gaan “onze” beleidsmakers nu een keer beseffen dat het gevoerde beleid fout is geweest en volkomen desastreus uitpakt? Maar wat kopen wij er voor nu het te laat is. Politici hebben zitten slapen en braaf de bevelen opgevolgd vanuit het Brusselse bolwerk. Onze volksvertegenwoordigers zagen 751 parlementszetels met een fluwelen zitvlak en vorstelijke vergoedingen en hun drang was groot om daarin een plekje te krijgen. Dat is dus wat er gebeurt als een klein kikkerlandje mee wil doen met de grote club en politici met een rappe tong het volk vragen een stem uit te brengen om hun belangen te vertegenwoordigen in die grote vereniging van 28 lidstaten.
We kunnen niet meer terug
We kunnen nu ronduit stellen dat we hebben gefaald. Wij als natie, als klein polderlandje, zijn er in getuind. Met mooie woorden gelokt en nu pas wordt duidelijk wat de prijs is. We betalen de hoofdprijs in de vorm van interen op ons spaargeld en interen op onze pensioenen. Maar het is te laat. We kunnen niet meer terug. Niet meer terug naar 4 procent rente of hoger. Dat kan de economie niet meer aan van landen met een hoge schuldenberg. Die gaan direct failliet. Als de ECB de rente nu zou verhogen dan is de ramp niet te overzien. Faillissementen van falende bedrijven en banken die hebben geïnvesteerd in onrendabele projecten omdat het geld zo goedkoop was. De grote verleiding van goedkoop geld gaat zich wreken. Een domino effect van faillissementen met een heuse crisis tot gevolg. Het kleine polderlandje wordt vanzelf meegetrokken vanwege de innige verbondenheid van 28 lidstaten. Hoewel? Straks met de Brexit 27 misschien.
En weer het verhaaltje van de kikkers
En wij, kikkers in een klein kikkerlandje worden langzaam gaar gekookt. Wie kent niet het verhaaltje van de kikkers in de pan. Stop je kikkers in een pan met kokend water dan springen ze er direct uit. Stop je kikkers in een pan met water die je aan de kook brengt dan blijven ze zitten en worden ze dood gekookt. In ons kleine kikkerlandje is het water al een tijdje aan het opwarmen. Ik zou zeggen het is hoog tijd om er uit te springen.