Omtzigtgate: Iets stommers dan dat is zelden in de publiciteit gekomen

Nieuwe ronde, nieuwe kansen. De kersvers aangetreden verkenners Tamara van Ark (VVD) en Wouter Koolmees (D66) zijn vandaag begonnen met hun werkzaamheden. Het duo vervangt zoals bekend Annemarie Jorritsma en Kajsa Ollongren, die na het afschuwelijke geblunder van gisteren niet meer te handhaven waren. Waarom zij vervangen zijn door twee demissionaire ministers (Ollongren is dat overigens ook) kun je je afvragen. Het roept op zijn minst de suggestie op dat het lidmaatschap van het kabinet ruimte overlaat om er nog flink bij te klussen. En suggesties die verkeerd kunnen overkomen dienen voorlopig (of beter nog: altijd) gemeden te worden.

Van Ark en Koolmees willen met ‘een schone lei’ beginnen. Ze zullen alle fractievoorzitters opnieuw ontvangen. Maar net doen alsof het verleden niet bestaan heeft kan niet. Allerlei opties die in de uitgelekte notitie van Ollongren ter sprake kwamen zijn voortaan uitgesloten. In elk geval geldt dat voor de mogelijkheid dat CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt een ‘functie elders’ zou krijgen. Iets stommers dan dat is zelden in de publiciteit gekomen. Het wekt de indruk dat er in Haagse achterkamertjes baantjes worden geregeld voor politici die om welke reden dan ook uit het zicht dienen te verdwijnen. Misschien (en zelfs waarschijnlijk) is dat ook zo. Je maakt mij niet wijs dat bijvoorbeeld Sybrand Buma (CDA) of Alexander Pechtold (D66) geheel zonder welwillende bijdrage van hogerhand burgemeester van Leeuwarden, respectievelijk directeur van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen zijn geworden. Maar het is natuurlijk absoluut niet de bedoeling dat zoiets algemeen bekend wordt. Bovendien ligt het bij Omtzigt nog wel een tikkeltje gevoeliger. Buma en Pechtold moesten weg omdat hun positie als partijleider te veel was aangetast. Maar als ‘men’ in Den Haag Omtzigt kwijt wil komt dat doordat hij steeds maar blijft doordrammen   over kwesties die anderen het liefst als afgedaan beschouwen. Zou iemand als hij zich trouwens laten wegzetten als commissaris van de koning in Overijssel of als president van de Algemene Rekenkamer, ik fantaseer maar wat?

Maar nu het allemaal op straat ligt moet Omtzigt hoe dan ook in Den Haag blijven. De vraag is: als wat? Je zou hem een plek in het nieuwe kabinet kunnen aanbieden. Vermoedelijk komt hij er dan achter dat het heel wat lastiger is fouten te vermijden dan aan de interruptiemicrofoon anderen hun feilen onder de neus te wrijven. Maar te vrezen valt dat Omtzigt een ministerspost zal weigeren. Als partijleider Wopke Hoekstra dan inderdaad opnieuw minister wordt (en hij wil niets liever) dan zit er nog maar één ander ding op: Omtzigt fractievoorzitter maken. Hij stond tenslotte tweede op de CDA-lijst, dus er is geen enkele reden hem die positie te weigeren. Maar Omtzigt die zich voortdurend bemoeit met de gang van zaken op het Binnenhof zal voor de andere Haagse kopstukken een nachtmerrie zijn. Omtzigt wil namelijk het spel niet meespelen volgens de geldende spelregels van wheelen en dealen, waarbij de ene hand de andere wast. Mocht hij fractieleider worden van zijn partij dan zou de komende regeerperiode wel eens op één grote crisis kunnen uitdraaien. En zal het kabinet snel vallen.

Eigenlijk zou het voor VVD-leider Mark Rutte, zijn D66-collega Sigrid Kaag en diverse anderen maar het beste zijn als Omtzigt zich afsplitst, zijn zetel rooft en een eigen partij begint. Dan zijn ze van hem af. Het is alleen te hopen dat hij dan niet te veel medestanders onder zijn fractiegenoten krijgt. Want als het CDA een massa zetels kwijtraakt dan zou de formatie van een meerderheidskabinet nog wel eens heel lang kunnen gaan duren.