Likability is een eigenschap die politici in het hele politieke spectrum proberen te bereiken tijdens hun carrière. Het bereiken van populariteit onder de massa vereist empathie en rationaliteit, twee elementen die politici van rechts, van wie velen geloven dat ze ‘populisten’ zijn, missen. Tegen de achtergrond van de pandemie van het coronavirus is een overweldigende meerderheid van de politieke leiders die hun populariteit hebben zien toenemen, degenen die meer zorgden voor de gezondheid en veiligheid van hun kiezers dan voor de waarde van aandelen op de aandelenmarkt.
Het verband tussen politieke sympathie en empathie voor anderen wordt routinematig gezien in opiniepeilingen. Hoewel hij meer een religieus dan een politiek leider is, heeft paus Franciscus de afgelopen jaren de likability-onderzoeken overtroffen. Het enkele feit dat het hoofd van de rooms-katholieke kerk veel meer steun geeft aan pandemiegerelateerde wetenschappelijk onderbouwde volksgezondheidsadviezen dan de presidenten van de Verenigde Staten, Brazilië en de Filippijnen, wijst op de impopulariteit van rechtse leiders die zijn geneigd te geloven in samenzweringstheorieën over harde wetenschap.
De voormalige presentator en huidige bewoner van het Witte Huis, Donald Trump, blijft zonder twijfel een van ’s werelds meest verguisde leiders. De met haat vervulde president wordt op zijn beurt veracht door een meerderheid van de Amerikaanse kiezers. Een aantal historici en experts rangschikt Trump nu als de slechtste president in de geschiedenis van de Verenigde Staten, en vervangt een paar echt slechte zoals John Tyler, James Buchanan, Andrew Johnson, Warren G. Harding en Herbert Hoover. Het is opmerkelijk dat het laagste niveau van Amerikaanse presidenten in termen van populariteit bestaat uit alle rechtse conservatieven. Tot de meest geliefde Amerikaanse presidenten aller tijden behoren gematigden tot progressieven van hun respectieve politieke tijdperken, waaronder Abraham Lincoln, George Washington, Franklin D. Roosevelt, John F. Kennedy, Theodore Roosevelt, Thomas Jefferson, Barack Obama, Jimmy Carter, Dwight D. Eisenhower, Harry S Truman, John Quincy Adams en James Madison. Conservatieven van de hoogste klasse van populaire presidenten zijn Ronald Reagan, John Adams en Gerald Ford, die, hoewel ze een rechtse politiek hebben aangenomen, algemene sympathie genieten bij historici, experts en columnisten.
Likability en vertrouwen zijn verweven bij degenen die Amerikanen het meest vertrouwen om de juiste beslissingen te nemen tijdens de Covid-pandemie. Het hoogst scoren zijn die progressieve gouverneurs en ook een paar Republikeinen, die hebben gebroken met het pseudowetenschap en samenzweringsgebabbel van de Trump-administratie. Een recente NBC-nieuwspeiling toonde aan dat 60 procent van de Amerikanen de reacties van hun gouverneurs op de pandemie goedkeurt, tegenover 37 procent die het afkeurt. Onder gouverneurs scoren democraten zoals de gouverneur van New York, Andrew Cuomo, Gavin Newsom in Californië, Jay Inslee in Washington, Roy Cooper in North Carolina, Ralph Northam in Virginia, Tom Wolf in Pennsylvania, John Bel Edwards in Louisiana, JB Pritzker in Illinois; Tim Walz uit Minnesota, Gretchen Whitmer uit Michigan, Andy Beshear uit Kentucky, Kate Brown uit Oregon, Steve Sisolak uit Nevada, en Michelle Lujan Grisham uit New Mexico. Onder de Republikeinse gouverneurs overtreffen Charlie Baker van Massachusetts, Larry Hogan van Maryland en Phil Scott van Vermont hun collega’s in Texas, Georgia, Arizona, Florida, Iowa, Alabama, South Dakota, Tennessee en andere staten die op de Trump hebben gedanst, veel beter. verslaan van incompetentie en verzuim van gouverneurstaken.
De aansprakelijkheid voor progressieve leiders strekt zich ook uit tot Latijns-Amerika en het Caribisch gebied. Een bijzonder verguisde leider is de Braziliaanse president Jair Bolsonaro, die de Covid-19-pandemie berucht afkeurde als niets meer dan een ‘gewone verkoudheid’ en harteloos reageerde op de stijgende dodentol van Brazilië door het virus door te zeggen: de dood is ‘ieders lot’, verklaarde dat hij testte positief voor het virus. De opmerking van Bolsonaro werd gevolgd door nieuws dat zijn 80-jarige schoonmoeder was geïntubeerd in een ziekenhuis nadat hij Covid-19 had opgelopen. Bolsonaro, die lange tijd geen masker droeg en zijn natie naar de tweede plaats zag stijgen na de Verenigde Staten in Covid-19-gevallen, genereerde weinig sympathie van Brazilianen toen hij op 6 juli aankondigde positief te zijn voor het virus. Het gebrek aan algemene bezorgdheid over het lot van Bolsonaro veroorzaakte een tweet van de zoon van Bolsonaro: “Het enorme aantal mensen dat nu aan het wroeten is voor de dood van het hoofd van de uitvoerende macht, zou onmiddellijk een blijk van solidariteit van andere leiders moeten opwekken.” Het nieuws bracht geen blijk van solidariteit van de meeste Brazilianen.
Nog steeds populair in Latijns-Amerika zijn die vooruitstrevende leiders die buitenspel werden gezet door rechtse elementen in hun respectieve landen. Deze leiders zijn onder meer de ten onrechte afgezette presidenten Dilma Rousseff uit Brazilië en Fernando Lugo uit Paraguay; de onrechtmatig veroordeelde en opgesloten voormalige Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva van Brazilië; en de onrechtmatig vervolgde voormalige presidenten Cristina Fernández de Kirchner uit Argentinië en Rafael Correra uit Ecuador. Ook populair in Latijns-Amerika zijn bepaalde leiders op tertiair niveau die de gelegenheid hebben gekregen met betrekking tot de pandemie. Deze omvatten twee ministers van Volksgezondheid onder Bolsonaro, Luiz Mandetta, die werd ontslagen, en Nelson Teich, die ontslag nam, nadat hij zich had verzet tegen het incompetente Covid-19-beleid van de Braziliaanse president.
Vrouwelijke leiders hebben over het algemeen gezien dat hun sympathie en populariteit hoog blijven, omdat hun beleid om de besmetting met Covid-19 te bestrijden hoge cijfers heeft gekregen van hun burgers. Jacinda Ardern is in meer dan 100 jaar de populairste premier van Nieuw-Zeeland geworden op basis van haar en haar aanpak van de crisis door haar regering. Met een populariteitsscore van bijna 60 procent was het de snelle afsluiting van Nieuw-Zeeland door Ardern, waardoor het aantal doden in het land laag bleef, met dubbele cijfers, wat uiteindelijk een zorgvuldige heropening van de Kiwi-economie mogelijk maakte. Ardern, de jongste premier van Nieuw-Zeeland, heeft ‘Jacinda-manie’ in het land aangespoord. Nieuw-Zeeland is ook jaloers op andere landen, waaronder Australië, dat in Covid-19-gevallen een golf heeft gezien na verkeerde beslissingen van de rechtse regering van dat land onder premier Scott Morrison.
Een andere jonge vrouwelijke leider die snel heeft gehandeld om de verspreiding van het virus in haar land te beperken, is de Deense premier Mette Frederiksen. Net als Ardern handelde Frederiksen snel bij het sluiten van de grenzen van haar land in maart en het sluiten van de economie en het openbaar onderwijs, inclusief kleuterscholen. Ook de Duitse bondskanselier Angela Merkel krijgt hoge cijfers voor haar pandemische reactie. In tegenstelling tot Trump, Boris Johnson in het VK en andere conservatieven, nam Merkel, een opgeleide wetenschapper, haar advies over het behandelen van de pandemie op van artsen en wetenschappers van het Robert Koch Institute, het Duitse volksgezondheidsagentschap. De populaire steun die Merkel verloor bij haar aanpak van de migrantencrisis werd teruggewonnen in haar vastberaden besluitvorming over de pandemie.
Spanje werd gedecimeerd aan het begin van de snelle verspreiding van Covid-19 in dat land. Maar de reactie van de socialistische regering op de crisis leverde hoge cijfers op. De sympathie van premier Pedro Sánchez blijft relatief hoog, wat niet gezegd kan worden over zijn mannelijke en conservatievere collega’s in Europa, waaronder president Emmanuel Macron van Frankrijk en Johnson in het VK. Macron had al vroeg gunstige beoordelingen bij zijn behandeling van het virus, maar deze begonnen af te nemen toen de Franse economie begon te lijden onder de blokkering. Het zwaar getroffen Italië heeft gezien dat de centrumlinkse premier, Giuseppe Conte, gunstige opiniepeilingen blijft ontvangen. Het besluit van de Canadese premier Justin Trudeau om de grens van zijn land met de Verenigde Staten te sluiten, heeft een duidelijk verschil gezien in de verspreiding van het virus ten zuiden van de grens in vergelijking met het noorden ervan. Infectiekaarten tonen de Verenigde Staten bijna stevig rood, terwijl Canada alleen infectiehaarden laat zien. Trudeau krijgt ook populariteitsprijzen voor zijn behandeling van het virus.
Johnson’s aanvankelijke desinteresse in Covid-19, gevolgd door hem en zijn topadviseur, Dominic Cummings die besmet waren met het virus, resulteerde in een ineenstorting van de publieke steun voor Johnson en zijn regering-Tory. Het ging veel beter met de eerste minister van Schotland, Nicola Sturgeon, wiens beslissingen de verspreiding van het virus in Schotland beperkten. Sturgeon en haar pro-onafhankelijkheid Schotse Nationale Partij zijn getuige geweest van een ongekende populariteitstoename met evenredige steun van de meerderheid voor Schotland dat het VK verlaat en op eigen benen gaat.
De pandemie heeft leiders de mogelijkheid geboden om hun bemoeienis met bestuur te tonen. De rechtse reactionairen hebben jammerlijk gefaald, terwijl de progressieven en socialisten – zij die empathie en begrip voor de wetenschap bezitten – het veel beter hebben gedaan bij de publieke opinie.