Om de grote visie van Europa levend te houden, hebben we meer democratie nodig, niet minder.
Als we buiten de gebaande paden kijken, heeft bijna geen enkel ander politiek vraagstuk de afgelopen jaren meer kopzorgen veroorzaakt dan de toekomst van Europa. Er moet in ieder geval reden tot zorg zijn als we doorgaan op de ingeslagen weg volgens de ideeën van de huidige politiek verantwoordelijken. Zo zal niet alleen Duitsland (1), maar ook Europa zich in toenemende mate laten adviseren en leiden door particuliere economische belangen en ook niet-democratisch gelegitimeerde ‘denktanks’. Dat is althans de verklaarde wil van de huidige coalitiepartijen:
“Om het Europese handelingsvermogen te versterken, willen we het idee van een ‘ Europese Raad over Mondiale Verantwoordelijkheden ‘ (2) ondersteunen, waarover in EU-lidstaten als Frankrijk en Polen wordt gesproken. Als onafhankelijke instelling moet de Raad initiatieven formuleren die het concurrentie- en innovatievermogen van Europa aanmoedigen en helpen om met meer vertrouwen onze belangen te behartigen bij het vormgeven van een nieuwe wereldorde ” (3).
Globalisering – een ideologie?
Nationaal bewustzijn of de eis van staatssoevereiniteit is – zelfs vóór deze politieke inspanningen – nu niet alleen sociaal gehaat, de voorstanders ervan worden vaak gediscrimineerd en in diskrediet gebracht met betrekking tot mondiale ontwikkelingen. Maar als een vrije samenleving nooit kan ontstaan uit de zelfverheffing van individuen, maar altijd de erkenning van de vrije wil van de ander veronderstelt, zou een vrije en ‘mondiale wereldorde’ daarom niet ook de soevereiniteit en autonomie van staten moeten vereisen? Anders zou de oplossing wel eens een probleem kunnen worden (4).
In elk geval moet kritisch worden bekeken dat het argument “globalisering” niet alleen in staat lijkt te zijn om in twijfel te trekken wat geldig en beproefd is, maar ook een mogelijkheid biedt om vaste sociaal-politieke structuren politiek te verzachten om ze op één lijn te brengen met globale stuurmechanismen.
Want “De gevolgen van klimaatverandering, de risico’s van handelsoorlogen, wapenwedlopen en gewapende conflicten, instabiliteit in het Nabije en Midden-Oosten, vluchtelingenbewegingen en nieuw agressief nationalisme binnen en buiten Europa dagen ons uit en beïnvloeden onze samenlevingen. In deze situatie is het de belangrijkste taak van de Duitse politiek om op regels gebaseerde internationale samenwerking, instellingen en organisaties te versterken en verder te ontwikkelen als basis van vrede, veiligheid en stabiliteit ”(5).
En zo is het bijna een vanzelfsprekend doel van de politiek verantwoordelijke: “Een eerlijk ontwerp van globalisering in de zin van de Agenda 2030, die alle mensen een waardig en veilig leven biedt. We vertrouwen op sterke partnerschappen en allianties. De focus ligt op het versterken van gemeenschappelijk Europees optreden en de creatieve kracht van de EU (…) Tegelijkertijd willen we onze banden met de VS versterken (…)
We willen transatlantisch blijven en Europeser worden. Versterk het trans-Atlantische partnerschap als gemeenschap van waarden en belangen. We delen een sterke gemeenschap van waarden en belangen met de VS en Canada. Alleen samen kunnen we de uitdagingen in onze buurt en die van de globalisering het hoofd bieden. Dat laten we ons leiden in onze relaties. Deze blijven van uitzonderlijk economisch belang voor de welvaart en het concurrentievermogen van Duitsland en Europa” (6).
Wat op het eerste gezicht de moeite waard lijkt om na te streven en mee te werken, bevat een directe inhoudelijke tegenstrijdigheid, omdat het logischerwijs onmogelijk is om afhankelijkheden te consolideren om de eigen autonomie te willen versterken. Is het grootschalige idee van globalisering niet vaak (slechts) een ideologie? Een wereldwijd machtsvermoeden door individuen dat niet waardegedreven is maar gecamoufleerd onder het mom van overeenkomstige waarden?
Ten minste één snel gebruikt argument om de staatssoevereiniteit en democratische structuren te ontkennen. Er is dus dringend behoefte aan een concrete definitie van globalisering – vooral in termen van Duitsland en Europa. Het gemeenschappelijke Europese doel zou echte autonomie en politiek op voet van gelijkheid moeten zijn. Want zelfs vandaag (7) lijkt er nog steeds een dringende behoefte te zijn om eindelijk het tij van Amerikanisme terug te dringen dat sinds het einde van de oorlog in alle gebieden van het leven in ons is doorgedrongen (8).
Europese grondrechten ondanks een democratisch tekort?
De Basiswet formuleert haar bijzondere waarde door het inherente mensbeeld – het principe van individuele zelfbeschikking en persoonlijke verantwoordelijkheid op basis van menselijke waardigheid en gebiedsspecifiek in de individuele grondrechten. De grondrechten worden hier opgevat als verdedigings- en beschermingsrechten die wetgeving, uitvoerende macht en jurisprudentie binden als rechtstreeks toepasselijk recht (9).
Maar de coronacrisis bracht ook zijn kwetsbaarheid aan het licht, met name door onjuiste toepassing van de wet door de rechter. Daarom is allereerst een reflectie en een democratisch discours nodig over hoe dit machtsmisbruik in de toekomst kan worden voorkomen (10), waarbij ook schadelijke wetswijzigingen uit het verleden op de proef worden gesteld.
Los daarvan wordt de vraag naar nieuwe Europese grondrechten al over de grenzen heen geformuleerd (11). Voor zover deze zijn ontworpen als een “recht om onderscheid te maken tussen voorwaarden” en ook als een verdedigings- en beschermend recht – hebben daarom alleen effect wanneer ze de individuele bescherming van grondrechten uitbreiden, moeten ze in ieder geval niet als schadelijk en ondermijnend worden beschouwd .
Los daarvan moet echter, in de zin van een democratische triade, eerst een veiliger Europese stichting worden opgericht, omdat de Europese Unie waarschijnlijk een aanzienlijk democratisch tekort zal hebben (12), dat eerst van de grond af moet worden weggewerkt ( 13). Aangezien dit zich ook uitstrekt tot de wetgevende macht, kan er geen goede rechtsstaat in Europa worden aangenomen, aangezien dit een rechtsstaat betekent en niet de heerschappij van individuen door de wet die hen machtigt.
Duitsland uit kracht
De politiek veroorzaakte coronacrisis heeft verstrekkende negatieve menselijke, sociale, economische en maatschappelijke gevolgen. Het is daarom des te dringender nodig dat we ons eerst concentreren op het versterken van onszelf en het wegnemen van bestaande huishoudelijke grieven die niet alleen sinds de Corona-crisis aan het licht zijn gekomen.
De massale immigratie die in 2015 begon, blijft ons voor grote sociale en culturele uitdagingen stellen. In deze context kan integratie niet de verantwoordelijkheid van het gastland zijn, maar eerder een wederzijds, actief proces.
Het moet niet zijn eigen of de zelfverloochening van de ander eisen, maar een gemeenschappelijk engagement voor de geldigheid van de vrije, democratische basisorde. Vooral nieuwkomers die een woning in Duitsland willen vinden (14) moeten samen actief de toekomst vormgeven, omdat zij juist degenen zijn die ontstane grieven aan het licht kunnen brengen, bruggen kunnen bouwen en bijdragen aan een gemeenschappelijk begrip.
Het is vooral belangrijk om aspecten van de eigen identiteit, zoals taal (15), te observeren om tradities te behouden, want die zijn met andere woorden geenszins het voorrecht van conservatieve krachten. Nog minder behoren ze tot de exclusieve huur van reactionairen, hoewel ze het hardst over hen spreken (16).
Alleen wanneer we onze uniciteit in zijn absoluutheid erkennen, waarderen en verdedigen, zal ons hart zich kunnen openen voor het vreemde. Omdat tolerantie uniciteit vereist en tegelijkertijd conditioneert.
Vanuit hun nieuw ontstane kracht zouden de andere Europese staten ook in staat kunnen zijn om echte democratische structuren op te bouwen en een gemeenschappelijke kracht te ontwikkelen (17) die zich niet noodzakelijkerwijs tot alle punten van de pijlers hoeft uit te strekken (18).
Of – om de visie van een heel slim persoon (19) te willen voortzetten: “We staan pas aan het begin van de eerste echt vrije periode van onze geschiedenis. De vrije democratie moet eindelijk het vitale element van onze samenleving worden.
Niet minder, maar meer democratie – dat is de eis, dat is het grote doel dat wij allemaal, en vooral de jeugd, moeten onderschrijven.
Er zijn moeilijke vaderlanden. Een daarvan is Duitsland. Maar het is ons vaderland.” En misschien zelfs – vanuit Europees perspectief gezien – een wens willen formuleren: ons toekomstig democratisch moederland?
Bronnen en opmerkingen:
(1) https://kenfm.de/der-uebergriffige-staat-von-karolin-ahrens/
(2) https://de.wikipedia.org/wiki/European_Council_on_Foreign_Relations
(3) Huidig regeerakkoord tussen CDU, CSU en SPD, Paragraaf 6908 het volgende, https://www.bundesregierung.de/resource/blob/975226/847984/5b8bc23590d4cb2892b31c987ad672b7/2018-03-14-koalitionsvertrag-data.pdf?download=1
(4) https://www .youtube .com / watch? v = 3nu4gx-_ibA & t = 3s
(5) Huidig regeerakkoord tussen CDU, CSU en SPD, paragraaf 6908, https://www.bundesregierung.de/resource/blob/975226/847984/ 5b8bc23590d4cb2892b31c988ad672b7/2018 14-03-koalitionsvertrag-data.pdf Download = 1
(6) Ibid., Paragraaf 6937 volgende
(7)https://www.rubikon.news/artikel/der-green-reset
(8) Het citaat wordt toegeschreven aan Gustav Heinemann (23 juli 1899 tot 7 juli 1976), Duitse politicus en de derde bondspresident van de Bondsrepubliek van Duitsland.
(9) Artikel 1 Paragraaf 3 van de basiswet Verdere informatie ook:
(10) https://www.rubikon.news/artikel/der-notwendige-neustart
(11) https://www.jeder-mensch.eu/ informationen/
( 12) https://www.europa.clio-online.de/essay/id/fdae-1619
(13) Meer informatie: https://www.bpb.de/nachhaben/lexika/das-europalexikon/ 176780/demokratiedefizit
(14) https://www.ullstein-buchverlage.de/nc/buch/details/wahlheimat-9783843705141.html
(15) https://vds-ev.de/literatur/literarisches/sprueche-und-zitate-zur-deutschen-sprache/
(16) Gustav Heinemann-toespraak na het afleggen van de ambtseed als bondspresident in de gezamenlijke zitting van de Bondsdag en de Bondsraad op 1 juli 1969 – Duitse Bondsdag, stenoverslagen, 5e verkiezingsperiode, 245e zitting
(17) https://www.youtube.com/watch?v=v8Q1YnohhL4&t=93s
(18) https://www.lpb-bw. de/ fileadmin / europawahl-bw / images / saeulen_01.gif
(19) https://www.youtube.com/watch?v=Sh9wkkSaQ8M&t=164s