Terwijl Máxima als erevoorzitter van een platform voor ‘verantwoord financieel gedrag‘ een congres over schulden bijwoonde, onthulde NRC hoe haar (schoon)familie al bijna 40 jaar onterecht een ‘meubeltoeslag’ van 26.667€ per maand toucheert én miljoenen betaald kreeg voor andermans meubels.
Uitkeringsfraude? Stopzetten en terugbetalen.
Vergelijk dat eens met de minima die al dan niet per ongeluk te veel ontvangen huurtoeslag, kinderopvangtoeslag of bijstandsuitkering moeten terugbetalen. Vaak gepaard met schulden en boetes.
Ook de modale belastingbetaler komt niet weg met het argument dat hij de regels ‘verschrikkelijk ingewikkeld’ vindt of niet heeft gemerkt dat ie te veel toeslag heeft ontvangen.
Stel:
U ontvangt al bijna 40 jaar onterecht een uitkering
U hebt dit al die tijd verzwegenBent u dan:
(A) Een voorbeeld voor uw landgenoten
(B) Een uitkeringsfraudeurhttps://t.co/jy2aSo7VGz— Republiek (@levederepubliek) September 9, 2019
Schuld van de erevoorzitter?
Over de vermeende paleisfraude ontstond de nodige ophef. Maar is Máxima verantwoordelijk voor de meubeltoeslag van haar man?
Voor de schimmige afspraken die haar schoonfamilie in de jaren ’70 maakte? Voor de misdragingen van pandjesprins Bernhard? Of voor het verpatsen van nationaal erfgoed door de onlangs overleden Christina?
Nee natuurlijk niet (al laten we haar vermeende belastingontduiking in Argentinië maar even buiten beschouwing).
Ze is alleen verantwoordelijk voor haar eigen daden. Je kunt iemand niet persoonlijk afrekenen op zijn of haar familiegeschiedenis.
Net zo goed als je iemand op basis van familiegeschiedenis niet moet uitkiezen voor een erefunctie. Dat geldt overigens nog veel meer voor Willem-Alexander dan voor Máxima.
Het probleem zit in het systeem
Toch komt het niet als een complete verrassing dat de Oranjes wéér in een financieel schandaal verwikkeld raken. De weeffout zit in het systeem:
Als je één familie al tweehonderd jaar een uitzonderingspositie geeft; ongelooflijk veel geld, belastingvoordelen, een eigen feestdag, pr-bureau, grond en politieke macht. Dan wordt de verleiding wel erg groot om je privileges nog wat op te rekkken. Om met een belastingvrije erfenis lekker huisjes te gaan melken, nationale kunstschatten te verkopen of een extra uitkering te ritselen.
Bestuurders en politici zullen het niet snel tegen je op durven nemen, zo blijkt ook weer uit deze reconstructie van NRC rond de dubbel betaalde paleismeubels.
Fraude of corruptie in een republiek
Raakt een ceremoniëel staatshoofd in een republiek dan nooit betrokken bij financiële schandalen? Natuurlijk wel. Zo kreeg de toenmalige Duitse bondspresident Christian Wulff de schijn tegen zich nadat was uitgelekt hoe hij kadootjes van bevriende ondernemers had aangenomen.
Het duurde geen veertig jaar voordat het schandaal uitkwam. Hij kon zich niet verschuilen achter een premier. Zijn immuniteit werd opgeheven en hij trad af.