Indignatie redactie 
De Noord-Atlantische Verdrags Organisatie, propaganda, cybercriminaliteit en vaccinaties: de regeringsleiders van de Europese Unie hadden genoeg te bespreken.
Nauwelijks een maandje “in office” en de Amerikaanse Democratische president Joe Biden laat zijn leger alweer ten strijde trekken – ditmaal in het oosten van Syrië – het is de eerste officieel bekende militaire operatie onder het bevel van de “Sleepy Joe”. Ondertussen houdt hij zijn eerste grote optreden tijdens de Münchener Sicherheitskonferenz 2021 in tenminste virtuele vreemde landen sinds hij in januari aantrad. Zijn optreden duurt 15 minuten.
Hij zegt een duidelijke boodschap te sturen: Amerika is terug. De transatlantische alliantie is terug. Onder hem, zei Biden, zullen de VS nauw samenwerken met zijn bondgenoten. Landen van de Europese Unie loven de transatlantische betrekkingen. Maar waar is dat eigenlijk goed voor? “We hebben gemeenschappelijke strategische belangen”, zei de Belgische voorzitter Charles Michel van de Raad tijdens de bijeenkomst van de 27 staatshoofden en regeringsleiders (met ijzervreter en secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg). Men deelt volgens Michel zelfs enkele prioriteiten.
Maar wat die gemeenschappelijke prioriteiten zouden kunnen zijn – afgezien van de gewone “Amerikaanse vriend” Biden – blijft onduidelijk. Als het om militaire operaties gaat, gaat ieder zijn eigen weg: de NAVO faalt in Afghanistan, de Europese Unie in Niger of voor de Libische kust.
Angela Merkel meldt zich onmiddellijk na Biden’s optreden vanuit haar kanselarij, en meldt met trots dat haar federale regering de militaire uitgaven al aanzienlijk heeft verhoogd. En naast de daadwerkelijke uitgaven hangt het ook af van “wat we dan inbrengen in het transatlantische partnerschap”, benadrukt Merkel en ze noemt als voorbeelden de Duitse deelname aan de missie in Afghanistan, Bundeswehr-troepen in de Baltische staten en Duitse soldaten in Mali. Ja ja, zij is trots dat de Duitse troepen weer actief zijn aan het front, waar dan ook ter wereld (maar dat zijn onze woorden).
Wat uit den boze is bij de online sessie: spontane vragen van journalisten. Biden en Merkel houden het onmiddellijk voor gezien na hun toespraken. Dit geldt ook voor de Britse premier Boris Johnson. Andere deelnemers – waaronder Bill Gates (!), Ursula von der Leyen, John Kerry en de Franse president Emmanuel Macron – krijgen slechts kort voorbereide vragen van geselecteerde jonge leidinggevenden. Er zijn dus geen spontane discussies of details. Het getuigt allemaal van grote minachting jegens niet alleen aanwezige journalisten, maar ook de burgers van de Europese Unie, die elke informatie wordt onthouden. Zo kennen we de EU weer!
Het is een westers onderonsje: men is onder elkaar en roept op tot nieuwe eenheid. In tegenstelling tot de afgelopen jaren zijn er geen vertegenwoordigers uit Rusland, Iran of China – hoewel dat gezien de huidige wereldsituatie erg interessant zou zijn geweest.
Het is lang zoeken voordat je bij de gebieden komt die de winnaars van de Nobelprijs voor de Vrede nu met de NAVO willen aanpakken: de strijd tegen cybercrime en nepnieuws, maar ook de “oorlog” tegen Corona. We moeten oppassen dat de gezondheidscrisis niet verandert in een veiligheidscrisis, waarschuwde Stoltenberg. Blijkbaar maakt hij zich zorgen dat de Russen Europa nog steeds zullen veroveren met hun Spoetnik V-vaccin….
Samenwerking op het gebied van cybercriminaliteit en desinformatie is ook bizar. De NAVO voert zelf cyberaanvallen uit en doet als het gaat om oorlogspropaganda en nepnieuws niet onder voor Moskou. De vraag blijft of de EU los van de VS op eigen benen wil staan en een autonome “Europese pijler” wil bouwen binnen de NAVO. Maar deze cruciale vraag is opnieuw uitgesteld – er is geen overeenstemming.
Maar als Brussel niet eens weet wat zij wil: wat stelt het bondgenootschap met de NAVO dan nog voor? Een aantal EU-landen zoals Oostenrijk of Ierland zijn zelfs niet eens lid van de Noord-Atlantische Alliantie.
Dan hadden we ook nog de tweedaagse videoconferentie die gisteren begonnen is. 27 Europese regeringsleiders en staatshoofden overlegden samen over de verdere aanpak van de coronacrisis. Niets geleerd, weinig bereikt en vervolgens dom in de zelfgemaakte val getrapt: zo kan de staat van de EU op het gebied van de bestrijding van pandemieën worden beoordeeld toen de staatshoofden en regeringsleiders gistermiddag “bijeenkwamen” om de situatie te bespreken.
De belangrijkste macht van de EU – Duitsland – heeft niets geleerd van de omwentelingen als gevolg van de sluiting van de grenzen in maart 2020. Met name in Frankrijk en Luxemburg had de door Berlijn op eigen gezag opgelegde maatregel allerlei ongemakken voor de mensen in de grensgebieden veroorzaakt en tot gewelddadige woede geleid. Nee, dat zouden ze nooit meer doen, zeiden ze toen de grenzen werden heropend en staats- en lokale politici begonnen de schade te beperken.
Wat gebeurt er nu nadat men bijna een jaar lang de tijd heeft gehad om betere opties te ontwikkelen? Heel eenvoudig: de Duitsers hebben de grenzen dit keer willekeurig gesloten, in eerste instantie voor Tsjechië en Oostenrijk. Dat zorgde gisteren voor wat problemen op de EU-top, maar dat maakt niet uit: Duitsland, machtig genoeg, betaalt dus bepaalt.
De EU heeft weinig voor mekaar gekregen over haar “rijkdom” aan vaccinaties. Israël ontving meer dan de helft, in Groot-Brittannië kreeg Johnson meer dan een kwart en in de VS kreeg meer dan een achtste van de bevolking minstens één dosis vaccin. We kunnen dus wat die landen betreft spreken van een goed begin van het medische experiment, als al zoveel ingeënte proefkonijnen rondlopen – in de eerste nog niet afgeronde fase van de ontwikkeling van de vaccins. In de EU, de zelfverklaarde wereldmacht van vooruitgang en menselijkheid, is trouwens het gemiddelde minder dan vijf procent: competentie ziet er anders uit. En nee, het is niet langer alleen de schuld van het vaccintekort, waarvoor de Europese Commissie verantwoordelijk is. Iedereen die midden in de pandemie een campagne begint tegen een vaccinfabrikant om de aandacht af te leiden van zijn eigen mislukkingen, zou niet verbaasd moeten zijn dat miljoenen vaccindoses van het Astra-Zeneca-vaccin in de hele politieke EU tot oproer leiden. Verschillende regeringen in de EU hebben voor zichzelf gezorgd. En dan hebben we natuurlijk nog het feit dat het voor politici schokkend is dat talloze “Europeanen” de massa-extinctie liever aan hun deur voorbij laten gaan.
Als het op reizen aankomt, vormen zich nu binnen de EU twee kampen als gevolg van Corona. Duitsland en Frankrijk enerzijds, Oostenrijk, het zuiden en het noorden anderzijds wat betreft digitale vaccinatiecertificaten als voorwaarde voor reizen. Onze ruggengraatloze premier vindt alles best.
Mag iedereen reizen die is hersteld of is ingeënt? Griekenland, Cyprus, Spanje en Portugal – zelfs Denemarken en Zweden, die zelf nationale vaccinatiecertificaten ontwikkelen – staan aan de ene kant. Aan de andere kant Duitsland (en Nederland dan ook, uiteraard), Frankrijk en België, die hun burgers ten strengste afraden om toeristisch te reizen – als ze het al niet hebben verboden, zoals België. Terwijl de Oostenrijkse Corona-hardliner bondskanselier Sebastian Kurz campagne voert voor een groen paspoort voor herstellende en gevaccineerde mensen, werkt Estland, dat digitaal goed gepositioneerd is, al samen met de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aan een wereldwijde digitale oplossing: een “slimme gele kaart.” Kurz sluit niet uit dat Oostenrijk het alleen doet als de EU niet tot een akkoord kan komen.
In wezen gaat het om de gelijke behandeling van alle burgers. Overheden hebben beloofd vaccinatie niet via de achterdeur in te voeren, maar de EU zou de EU niet zijn als het tòch anders wordt geregeld: iedereen die in de toekomst wil reizen, moet als hersteld of gevaccineerd persoon worden geregistreerd. Zeg maar: de nieuwe Apartheid, versie 2.0.
De regeringsleiders van de EU hadden in januari al overeenstemming bereikt over een digitale oplossing. Er is tot op heden weinig gebeurd. Merkel benadrukte dat Duitsland het vrije verkeer van goederen en woon-werkverkeer mogelijk wilde maken. De voorzitter van de EU-Raad Charles Michel gaat dat echter niet ver genoeg. Hij herinnert eraan: “We moeten de gemeenschappelijke aanpak respecteren waarover we het eens zijn.” Zelfs in Duitsland vindt Michel af en toe steun. De premier van de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein, Daniel Günther, denkt bijvoorbeeld dat de plannen van de EU voor de invoering van een vaccinatiepas ook binnenlandse vakanties gemakkelijker kunnen maken.
Wellicht zal het de “Known Traveler”-pas worden, zoals op het World Economic Forum al in 2018 is beklonken……
Aan de andere kant krijgt Merkel hulp van haar liefje Ursula von der Leyen, het democratisch gekozen door haar geïnstalleerde hoofd van de Europese Commissie, omdat zij de verwachtingen tempert. Voor haar “staan er nog politieke en wetenschappelijke vragen open”. De beslissing wat er mogelijk is met zo’n vaccinatiebewijs moet door elk land voor zichzelf worden genomen. Het technische voorbereidende werk neemt minimaal ongeveer drie maanden in beslag. Dat wordt nog wat als we denken aan de moeilijkheden die gepaard gingen met het kopen van (nutteloze) mondkapjes en het verkrijgen van vaccins.
Omdat de meerderheid van de staatshoofden en regeringsleiders er nu van uitgaat dat nieuwe vaccinaties tegen Sars-CoV-2-mutaties steeds weer nodig zullen zijn “net als bij de griep” (en de farmaceutische industrie elk jaar verzekerd is van een constante instroom van geld), zal Brussel ook een “task force” oprichten die ondermeer moet kijken naar “Onderzoek” en “Contracten afsluiten”.
Gaat in ons land de horeca zich misschien weinig aantrekken van overheidsbeleid ten aanzien van Covid-19, in Duitsland zien we hetzelfde met de luchtvaart. Lufthansa gaat vol gas. Terwijl Merkel nog steeds aarzelt en drie maanden niet wil nadenken over openingen, biedt de luchtvaartmaatschappij binnenkort ongeveer 20 bestemmingen aan vanuit Frankfurt en 13 vanuit München, meldde Harry Hohmeister, bestuurslid van Lufthansa. Bestemmingen die vanuit Europa snel te bereiken zijn zoals de Canarische Eilanden, Griekenland, Italië, Tunesië of Egypte staan ook op het programma. De Duitse bondskanselier weigert echter gevaccineerde mensen anders te behandelen dan niet-gevaccineerde mensen. We zouden niet te veel naar de snelle vaccinatie moeten verlangen, zegt zij. De reden hiervoor is duidelijk. “Zolang het aantal gevaccineerden zoveel kleiner is dan degenen die wachten op vaccinatie, mag de staat beide groepen niet verschillend behandelen”, zei ze in een interview met de Frankfurter Allgemeine Zeitung. Dat is in ieder geval consistent, aangezien de Duitse regering van Merkel de overgrote meerderheid van haar burgers op korte termijn geen vaccinaties zal kunnen aanbieden, is het ook niet nodig om ze lekker te maken met het vooruitzicht om de basisrechten (gedeeltelijk) te herwinnen – wat overigens nooit meer zal gebeuren, als het aan EU-politici ligt. Eens gegeven blijft gegeven, of liever: eens afgepakt, voor altijd kwijt.
