Als waarnemer heb je het voordeel dat je van buitenaf kunt zien wat er gebeurt. Dat klinkt misschien banaal. Maar het maakt wel uit of je wilt beoordelen wat er op dit moment in de Nederlandse politiek gebeurt. Als je daar geen deel uitmaakt van de operatie, niet betrokken bent bij de tactische machtsspelletjes, de relativering en afweging, het geven en nemen, het gepraat over de politieke verantwoordelijkheid van de staat – dan zie je de dingen anders. En ziet een land waarvan het morele kompas momenteel niet werkt.
Ter herinnering: bij toeval kwam naar buiten dat de zittende premier Mark Rutte probeerde de lastige christendemocraat Pieter Omtzigt uit de weg te ruimen tijdens de besprekingen over de vorming van een nieuwe regering. Rutte ontkende dat een week lang, maar werd uiteindelijk veroordeeld door middel van documenten. In plaats van de leugen toe te geven, verontschuldigde hij zich met zijn “valse herinnering”. Tegelijkertijd ontkende hij enig motief te hebben voor de koude weersomstandigheden van Omtzigt – hoewel het onbetwist zijn gevaarlijkste criticus is, een oprechte vertegenwoordiger van de mensen die zich niet alleen voorbereidt om Rutte’s flagrante mislukking in de affaire op te ruimen om de kinderopvangtoeslag verkeerd op te helderen. gevraagd door de staat, maar misschien zelfs de tekortkomingen en inconsistenties van Rutte’s aanvankelijke coronabeleid aan het licht brengen.
Zelfs de belangrijkste coalitiepartners vragen alleen om wat spijt
En hoe reageer je in Den Haag? Niet alleen de eigen partij staat unaniem achter Rutte, die bijna elf jaar in functie is en aan wie bijna iedereen zijn post te danken heeft. Zelfs de belangrijkste voormalige coalitiepartners, linkse liberalen en christen-democraten, roepen niet op tot het aftreden van de legendarische, flexibele premier, die vaak betrapt is op liegen, maar slechts een klein beetje spijt. Zwom eroverheen, het is een crisis, het land moet worden geregeerd. Realistisch gezien zou het zonder Rutte helemaal niet mogelijk zijn om een regering te vormen, zeggen ze. En bestaat er zonder hem geen risico op maandenlange politieke chaos waarvan alleen extremisten als Geert Wilders profiteren? Zelfs de Groenen houden de deur voor Rutte op een kier, ze willen niet alle stroomopties blokkeren.
Maar het meest verbazingwekkende is dat een groot deel van de media aan het spel meedoet. Het tijdschrift Elsevier slaagde er zelfs in om Rutte af te schilderen als een slachtoffer van kwaadaardige machinaties. Op de openbare televisie is de behoefte van de verslaggevers om eindelijk over te schakelen van de onsmakelijke gebeurtenissen van de afgelopen week naar het dagelijkse politieke leven onmiskenbaar. En nog meer linkse, soms kritische kranten als de Volkskrant staan vol met rechtvaardigingen voor het gedrag van Rutte. De populaire schrijver Arnon Grunberg mocht er op een dubbele pagina op wijzen dat andere regeringsleiders nog erger zijn. En is de leugenaar Bill Clinton niet vergeven?
Iedereen die op deze manier ruzie maakt, moet zich afvragen: wat is precies het verschil tussen de leugens van Rutte en de duizenden leugens van de voormalige Amerikaanse president Donald Trump? Misschien gewoon een kwestie van kwantiteit?