Republikeins Genootschap begint rechtszaak over de macht van ‘koning’ Willem-Alexander
Indignatie redactie
7 min. lezen
Woensdag 23 september 2020 is een dag dat ‘koning’ Willem-Alexander zal beseffen dat zijn ‘koningsschap’ geen zin meer heeft.
Floris Müller, de nieuwe voorzitter van het Republikeins Genootschap bracht vandaag naar buiten een rechtszaak aan te spannen om de macht van het Nederlandse staatshoofd in te perken.
Het Republikeins Genootschap haalt geld op voor een rechtszaak om de rol van de Koning te beperken.
Het koningschap in het Nederlandse rechtssysteem staat op gespannen voet met het principe van de scheiding der machten. Desnoods moet de rechter de staat dwingen om de koning buiten te sluiten bij wetgeving en bij benoemingen van regeringsleden en van rechters, vindt het Republikeins Genootschap.
Een inzamelingsactie onder de leden om rechtszaken te kunnen voeren, tot aan het Europese Hof voor de Rechten van de Mens aan toe, heeft in anderhalve week tijd al bijna 11.000 euro opgeleverd, zegt Floris Müller, voorzitter van het Genootschap. “Het loopt storm”, aldus Müller. Het Republikeins Genootschap (RG), dat zegt ruim vierduizend leden te hebben, denkt voor de hele rechtsgang 20.000 euro nodig te hebben, en is daarom een crowdfundingsactie begonnen. “Sinds vanochtend kan het publiek donaties doen.”
Het RG heeft advocaat Ewout Jansen ingeschakeld om de zaak voor te bereiden. Jansen: “We moeten beginnen met een brief aan de staat, waarin we onze eisen uiteenzetten. Een rechter zal ook willen dat we de staat in de gelegenheid stellen om te reageren. Als de staat niet op onze eisen ingaat – en die kans is natuurlijk groter dan dat die dat wel doet – willen we naar de civiele rechtbank stappen.”
Rechters moeten onafhankelijk en onpartijdig zijn
Jansen erkent op de site van de organisatie dat de scheiding der machten niet bij wet is geregeld, maar het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens eist wel dat rechters onafhankelijk en onpartijdig zijn. Die onafhankelijkheid is in zaken waarin het Koningshuis optreedt, bijvoorbeeld tegen journalisten, in het geding omdat de koning rechters immers benoemt, zo wil Jansen aanvoeren.
Ook hoopt hij bij de rechter een bevel aan de staat te kunnen bewerkstelligen om de koning geen deel meer te laten uitmaken van zowel de wetgevende, uitvoerende als de rechtsprekende macht. Jansen en het Genootschap putten hoop uit de rechtszaken die milieuorganisatie Urgenda tegen de staat heeft gevoerd, en de zaken van feministische organisaties tegen de SGP – zaken waarbij de eisende partijen zich beriepen op het publieke belang. Urgenda kreeg als publieke organisatie voor elkaar dat de rechter de staat dwong tot maatregelen om de klimaatopwarming tegen te gaan; de SGP werd gedwongen om vrouwen toe te laten tot verkiesbare functies.
‘De koning is een symbool van ongelijkheid, net als Zwarte Piet’
Ze hebben het een en ander gemeen, koning Willem-Alexander (53) en Floris Müller (40), uitgever van magazines te Amsterdam en sinds kort voorzitter van het Republikeins Genootschap. Ze zijn allebei historicus, studeerden in Leiden én waren daar beiden ook nog eens lid van Minerva, het corps. ,,Maar daar houden de dwarsverbanden ook wel op’’, grinnikt Müller.
Stel, bij een reünie van Minerva treft u de koning aan de bar. Wat zegt u tegen hem?
,,Ik heb lang gezegd dat mijn inzet voor een republiek in Nederland geen persoonlijke strijd is, maar puur gericht tegen het instituut koningshuis, en dat Willem-Alexander mij een aardige man lijkt, met wie ik waarschijnlijk prima een biertje kan drinken. Maar daar kom ik op terug. Het lijkt mij helemaal geen aardige man. Hij en hij alleen houdt de monarchie in stand. Hij is niet dom en krijgt genoeg informatie over vrijheid, democratie en het belang van een goede staatsinrichting. Desondanks kiest hij ervoor om deze positie in stand te houden, puur voor eigen gewin. Met zo iemand wil ik geen bier drinken.’’
Net verkozen tot voorzitter van het Republikeins Genootschap, maakt Müller vandaag bekend dat zijn organisatie een rechtszaak wil starten tegen de staat, om ‘te zorgen dat de bemoeienis van het staatshoofd in alle opzichten verdwijnt’.
,,Om aan te tonen hoe absurd ons recht is ingericht: laten we Willem-Alexander vervangen door een willekeurige andere BN’er, neem Jeroen Pauw. Stel: je begint een rechtszaak tegen Jeroen Pauw. Je stapt de rechtszaal binnen met je advocaat, die benoemd is door Jeroen Pauw. Samen kijken jullie tegen een portret van Jeroen Pauw aan. De rechter, benoemd door Jeroen Pauw, baseert zich op wetten die geschreven zijn door de regering, waarvan Jeroen Pauw het hoofd is. En die voor wetgeving advies vraagt aan een adviesorgaan, de Raad van State, dat voorgezeten wordt door: Jeroen Pauw.’’
Hoewel Müller in Leiden ‘al een beetje zenuwachtig werd van het gedweep met die koning’, groeiden zijn republikeinse gevoelens vooral toen hij na zijn studententijd aan de slag ging als journalist bij onder meer NOS, RTL Nieuws, Quote en persbureau ANP.
,,Ik zag als journalist dat verslaggeving rond het koningshuis aan heel veel regels gebonden is. Bij het ANP merkte ik: je kunt elk mogelijk verhaal probleemloos publiceren, maar schrijf je iets over het koningshuis, dan gaat het eerst nog even langs de Rijksvoorlichtingsdienst. En zomaar een foto publiceren van het staatshoofd, dat zit er ook niet in.’’
Nu ben ik vier jaar de koningshuisverslaggever van deze krant en daarmee van de grootste nieuwsorganisatie in Nederland. En in die tijd heb ik nog nooit iets voor publicatie hoeven laten lezen aan de RVD.
,,Nou, bij het ANP gebeurde dat wel. Algemeen gezegd: als journalist heb je een belangrijke rol in het verdedigen van vrijheid en democratie, maar dit alles heeft kennelijk totaal geen betrekking op het koningshuis. Hoe je het ook wendt of keert: democratie en monarchie gaan niet samen.’’
De meeste Nederlanders willen als staatsvorm liever een monarchie dan een republiek, blijkt al jaren uit peilingen.
,,Dat zie ik anders. Een kwart van de Nederlanders spreekt zich in die onderzoeken uit als republikein, en een kwart zegt voor de monarchie te zijn. Een heel belangrijk deel, de tussengroep, zegt: we willen er niet direct van af, maar we willen een andere soort monarchie. Dat is wat ik uit alle onderzoeken haal. Die laatste groep is gebaat bij informatie: over de invloed van de Oranjes, hun beloningen, hun privileges. Juist daarom richten we ons op onderzoeken en acties. Van de traditionele vereniging willen wij veranderen in een belangengroepering, met een stevige politieke lobby rond alles wat met het koningshuis te maken heeft. Een lobby voor democratie, vrijheid, gelijkheid en transparantie. Al die punten staan haaks op een monarchie. Sterker, het koningshuis is gebaat bij schimmigheden.’’
Ik versierde in mijn jeugd mijn skelter ook met oranje crêpepapier
Iedere Nederlander vindt wel iets van de Oranjes, voor- én tegenstanders. Dat maakt ze ook tot een soort nationaal bindmiddel.
,,Voor een belangrijk deel kan ik er wel inkomen dat het gezellig is: feesten op Koningsdag, onze nationale voetbalploegen in oranje tenues. Maar dan trek ik toch de vergelijking met Zwarte Piet. Mijn hele jeugd heb ik Sinterklaas gevierd, vol vreugde. Totdat we er als maatschappij op zijn gewezen dat die rol van Zwarte Piet niet meer kon. Dat het een symbool van racisme en ongelijkheid is. En toen zijn we ons gaan aanpassen, zijn we daarnaar gaan handelen. Onze koning staat net zo goed voor ongelijkheid. Ik heb in mijn jeugd ook heus Koninginnedag gevierd en mijn skelter met oranje crêpepapier versierd. Maar ik zie nu in – en velen met mij – dat het koningshuis in deze tijd niet meer te verkopen valt. Dat niemand kans maakt om staatshoofd te worden behalve de Oranjes, dat kan gewoonweg niet meer. En als ik de koning in zijn troonrede hoor zeggen dat het onaanvaardbaar is dat iemands naam bepalend is voor zijn maatschappelijke kansen, denk ik: handel daar dan ook naar. Bij mijn aantreden heb ik gezegd dat ons koningshuis over 20 jaar verleden tijd is. Dat hoop ik niet alleen, dat denk ik ook echt. Door het maatschappelijk debat dat gevoerd gaat worden.’’
Ik hoorde dat u de enige kandidaat was bij de voorzittersverkiezingen van het Republikeins Genootschap. Dat klinkt niet heel democratisch.
,,Er was een aantal mensen dat met de gedachte speelde zich te kandideren, maar dat niet heeft gedaan. Er is overigens wel een eerlijke stemming geweest, of de leden voor of tegen mij als nieuwe voorzitter waren. En dat vond ik eerlijk gezegd nog enger dan een race tegen een andere kandidaat.’’
Het genootschap van Müller lanceert vandaag een crowdfundingsactie voor de rechtsgang, die eventueel wordt doorgezet tot aan het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. ,,Dat oordeelde in de jaren 80 al eens in een zaak rond bestuursrechtspraak en het zogeheten Kroonberoep dat ons staatshoofd te veel macht heeft. Ja, reageerde de staat destijds, maar dat is alleen symbolisch; het staatshoofd gebruikt die macht niet. Het hof was destijds al van mening dat niets de regerende koning of koningin kan verhinderen om die macht wel te gebruiken. Natuurlijk hopen we dat we door een Nederlandse rechter in het gelijk worden gesteld, maar we houden rekening met een gang naar dat Europees Hof.’’
Naschrift: ANP-hoofdredacteur Freek Staps laat in een reactie weten dat ‘Müllers uitlatingen over het Algemeen Nederlands Persbureau niet op de feiten gebaseerd zijn’. ,,Zo zegt hij dat berichten die het Algemeen Nederlands Persbureau over het koningshuis schrijft ‘eerst nog even langs de Rijksvoorlichtingsdienst’ gaan. En ‘zomaar een foto publiceren van het staatshoofd, dat zit er ook niet in’. Müller zegt dit te weten omdat hij zelf journalist was bij vier nieuwsmedia, waaronder het ANP. Wat zijn werk bij ons betreft: hij was vijftien jaar geleden drie maanden stagiair. We publiceren dagelijks en non-stop over het koningshuis – in tekst, op de radio en in beeld – en daar maken nagenoeg alle Nederlandse media tevreden gebruik van. Ik wil al die lezers graag geruststellen: we benaderen elke organisatie, of dat nou een voetbalclub, een politieke partij of het koningshuis is, met dezelfde gepaste kritische houding. En nee, de RVD gaat niet over wat we in al onze onafhankelijkheid publiceren.’’
Klik hier voor de website van het Republikeins Genootschap
