Indignatie redactie 
Mark Rutte stopt als partijleider VVD en verlaat de politiek na verkiezingen
Demissionair premier Mark Rutte is bij de verkiezingen niet langer lijsttrekker van de VVD. Dat heeft hij maandag bekendgemaakt tijdens de verklaring die hij in de Tweede Kamer gaf over de val van zijn vierde kabinet.
Rutte besloot dit weekend einde te maken aan politieke carrière
Direct na de kabinetsval vrijdag zei demissionair premier Mark Rutte nog de energie en ideeën te hebben om door te gaan, maar dit weekend besloot hij een punt te zetten achter dertien jaar premierschap — als hij tot aan de verkiezingen aanblijft. „Er is de afgelopen dagen gespeculeerd over wat mij zou motiveren. Het enige antwoord is: Nederland”, zei Rutte. „Mijn positie daaraan is volstrekt ondergeschikt. Zondag heb ik besloten dat ik niet beschikbaar ben als lijsttrekker voor de VVD bij de komende verkiezingen.”
Rutte over kabinetsval: ‘Alle partijen tot het uiterste gegaan, maar soms is wil niet voldoende’
Voordat demissionair premier Mark Rutte zijn stoppen als VVD-lijsttrekker en vertrek uit de politiek aankondigde, ging hij in op de „huidige politieke situatie”. Hij verwees naar het mantra ‘Grip op migratie’ dat de VVD samen met D66, CDA en ChristenUnie opnam in het coalitieakkoord. „De afgelopen maanden hebben we ondanks verschillende opvattingen geprobeerd die ambitie te verwezenlijken. Alle partijen zijn tot het uiterste gegaan, maar soms is wil niet voldoende. Dan blijft niets over dan de samenwerking te beëindigen.”
Demissionair kabinet past terughoudendheid met nieuw beleid en wetgeving, zei Rutte
Rutte toonde zich tijdens zijn verklaring bewust van de ongunstige timing van het einde van Rutte IV. Nederland staat voor grote uitdagingen, erkende hij, bijvoorbeeld op het gebied van stikstof, landbouw en de woningmarkt. „Dat zijn problemen die om oplossingen vragen, niet om uitstel.” Aan de andere kant zei Rutte: „Het komt nooit op een goed moment.”
Rutte stelde dat het demissionair kabinet „terughoudendheid past” als het gaat om nieuw beleid en wetgeving. „Maar er zijn altijd urgente thema’s die nu om besluiten vragen.” Specifiek noemde de minister-president de oorlog in Oekraïne, de afwikkeling van het Toeslagenschandaal en het dossier gaswinning in Groningen.
Klaas Dijkhoff: Mark, je was een toppremier
VVD-prominent Klaas Dijkhoff roemt Mark Rutte in een eerste reactie op Twitter. „Mark, je was een toppremier”, schrijft hij. „En bovenal een geweldige vent. Ik koester de jaren die we samen in Den Haag optrokken. Je bent en blijft een eindbaas.”
Mark, je was een toppremier.
En bovenal een geweldige vent.
Ik koester de jaren die we samen in Den Haag optrokken.
Je bent en blijft een eindbaas.Tot snel.
— Klaas Dijkhoff (@dijkhoff) July 10, 2023
SP-leider: tijd voor eerlijke politiek
SP-leider Lilian Marijnissen spreekt in een reactie op het vertrek van Mark Rutte van een „verstandig besluit”. Zijn vertrek is „goed voor Nederland”, schrijft ze op Twitter. „Nu is het tijd voor eerlijke politiek. Wij zijn er klaar voor.” Ook BBB-leider Caroline van der Plas verwelkomt Ruttes besluit. „Rutte keert niet terug in volgend kabinet! Een heel verstandig besluit”.
Rutte keert niet terug in volgend kabinet! Een heel verstandig besluit. #nieuweverkiezingen #IedereDagBBBeter
— Caroline van der Plas (@lientje1967) July 10, 2023
Rutte verwerpt idee dat hij kabinet ‘strategisch’ liet klappen: ‘Is gewoon niet waar’
In de zaal buiten de Tweede Kamer verwierp Rutte zojuist na zijn historische verklaring het idee dat de VVD de coalitie liet klappen omdat de partij baat zou kunnen hebben bij nieuwe verkiezingen: „Ik hoor die verhalen, dat klopt gewoon niet. Is gewoon niet waar.” Alle betrokken coalitiepartijen dachten tot en met donderdagavond nog uit politieke impasse te komen, beweert de aftredend premier.
ChristenUnie zegt juist dat de VVD wist dat het de coalitie met de plots geëiste beperking op gezinshereniging zou opblazen.
Het besluit om de politiek te verlaten heeft Rutte zondagochtend genomen, vertelt hij. „Sinds vrijdag is er een situatie waarin ook ik moet nadenken of ik weer lijsttrekker wil zijn. En ik moet zeggen: ik doe dit ook met gemengde gevoelens, en niet zonder emotie. Ik doe dit nu zeventien jaar, mijn partij voorgaan. Ik hou zielsveel van de club en voel me gesteund. Maar het voelt nu goed om het stokje door te geven.”
GroenLinks laat aangekondigde motie van wantrouwen varen
GroenLinks is niet van plan om de geplande motie van wantrouwen tegen Mark Rutte in te dienen. Dat bevestigt een partijwoordvoerder tegenover NRC. „Onze kritiek was dat hij zich opstelt als partijleider in plaats van als premier. Nu hij zich terugtrekt als lijsttrekker is het einde van het tijdperk Rutte echt voorbij”.
Naast GroenLinks hadden ook oppositiepartijen PvdA en de PVV aangegeven om in het debat dat vandaag plaatsvindt een motie van wantrouwen in te dienen tegen Rutte. GroenLinks-leider Jesse Klaver schrijft op Twitter dat de keuze voor het vertrek het „enige juiste besluit” is. „Daar heb ik respect voor”.-
Het tijdperk Rutte is nu echt voorbij. Het enige juist besluit. Daar heb ik respect voor.
— Jesse Klaver (@jesseklaver) July 10, 2023
Rutte weet nog niet wat hij nu gaat doen, maar sluit politieke topbaan uit
Direct nadat hij zijn aftreden aankondigde, kwam de vraag: wat gaat u nu doen? Hij wist het nog niet, moest Mark Rutte bekennen. Hij geeft nu al een paar uurtjes per week maatschappijleer op de Johan de Witt Scholengroep in Den Haag. „Misschien ga ik dat een paar dagen doen.” Over lesgeven zei Rutte eerder dat het werk goed past in zijn filosofie dat je tijd „nuttig” moet besteden. „In de politiek is er nog wel eens een dag dat je ‘s avonds denkt: was dit nou allemaal nuttig? Maar een leraar hoeft zich die vraag nooit te stellen”, zei hij.
Een politieke topfunctie elders trekt hem op dit moment in ieder geval niet. De naam van Rutte werd het afgelopen jaar soms genoemd in de context van de opvolging van secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg, eerder acht jaar lang premier van Noorwegen. „Nee-nee-nee, ik ga echt de politiek uit”, antwoordde Rutte op een vraag daarover. De NAVO-vacature is bovendien weer tijdelijk vervuld, nu Stoltenberg heeft besloten er een jaar aan vast te plakken.
