Indignatie redactie 
Binnen de Europese Unie neemt de ruzie over corona-obligaties “ter bestrijding van de corona-crisis” toe. Nadat de voorzitster van de Europese Commissie Von der Leyen de Duitse linie opschoof (Duitsland is net als ons land fervent tegenstander van corona-obligaties), eist haar economische commissaris Gentiloni het tegenovergestelde: de noordelijke lidstaten moeten overstag.
Een manier om de enorme economische problemen van de corona-pandemie op te lossen, is door gemeenschappelijke obligaties uit te geven, zei Gentiloni op de zender van het Italiaanse station Radio Capital. Hij vertelde er niet bij dat met name de zuidelijke lidstaten al tientallen jaren problemen hebben hun financiële huishouding op orde te brengen. En met problemen hebben bedoelen we eigenlijk dat ze er niets aan (willen) doen.
Ook het hoofd van de Eurogroep, Centeno, wordt door Brussel in stelling gebracht en hij roept op tot een heroverweging om te onderzoeken hoe de bestaande instrumenten gebruikt kunnen worden, maar als die onvoldoende blijken te zijn er ook alternatieven moeten worden overwogen. Dat schreef hij althans aan de ministers van Financiën van de EU.
Duitsland en Nederland willen het reddingsfonds ESM door Italië en andere probleemlanden laten gebruiken, maar er is een probleem: het verstrekt alleen leningen, en die zijn tot dusver alleen onder strikte voorwaarden goedgekeurd. Daar willen de zuidelijke lidstaten niets van weten.
Inmiddels dringt Frankrijk aan op een gemeenschappelijk EU-fonds om Europa door de coronavirus-crisis heen te helpen, maar stelt voor het te beperken tot vijf of tien jaar en te focussen op economisch herstel om (vooral de) Duitse en Nederlandse bezwaren tegen wederzijdse schuldverplichtingen weg te nemen.
De Franse minister van Financiën Bruno Le Maire vertelde aan een verslaggever van de Financial Times dat zijn land denkt aan een fonds dat in de tijd beperkt zou zijn met de mogelijkheid een schuldenpositie voor de langere termijn aan te houden, als reactie op de crisis. Hij vindt het absoluut cruciaal om de deur open te houden voor brede instrumenten op lange termijn waarmee zijn land een “naoorlogse”‘ economische situatie het hoofd kan bieden.
Le Maire zei dat het idee van het fonds, dat bovenop andere reddingspakketten van miljarden euro’s zou komen (die worden aangeboden door of waarover wordt onderhandeld door andere EU- en eurozone-instellingen) is afgeleid van het voorstel van president Emmanuel Macron voor gemeenschappelijke “coronabonds” (wat eigenlijk gewoon euro-obligaties zouden zijn), dat was ondersteund door acht andere regeringen van het eurogebied, maar werd afgewezen door o.a. Nederland, Duitsland, Finland en Oostenrijk.
Le Maire acht het mogelijk dat er compromissen hierover gesloten kunnen worden tijdens de komende vergaderingen van de 19 eurozone en 27 EU-lidstaten. Waar zijn gedachten nu precies naar uit gaan? Een fonds voor bijvoorbeeld vijf of tien jaar – met een beperkt tijdsbestek – en met de mogelijkheid om een gemeenschappelijke schuld te hebben, maar alleen binnen dat fonds. Dat zou het hem moeten doen..
Frankrijk en haar bondgenoten hebben al voorgesteld om de volgende langetermijnbegroting van de EU te gebruiken, het zogenaamde Multiannual Financial Framework, waarover de gesprekken al waren vastgelopen vóór de corona-crisis, het raamwerk om langdurige hulp te bieden aan lidstaten van de eurozone – zoals Italië en Spanje die zwaar getroffen worden door de pandemie.
Het volgende pakket door de EU of de lidstaten van de eurozone overeen te komen crisismaatregelen zal volgens ingewijden niet komen in de vorm van het door Frankrijk voorgestelde nieuwe fonds of gemeenschappelijke obligaties, maar van het bestaande Europese stabiliteitsmechanisme, het reddingsmechanisme dat we eerder in dit arikel noemden en dat in totaal 410 miljard euro aan leningen ter beschikking kan stellen.
Klaus Regling, de directeur van het ESM, zei deze week dat het tot drie jaar zou duren om een nieuwe Europese instelling op te richten voor het uitgeven van coronabonds. De lidstaten moeten namelijk met eerst kapitaal of garanties komen of toekomstige inkomsten toewijzen. Immers, aldus Regling, “….uit het niets kan men geen obligaties maken.”
Christine Lagarde – en trouwens elke bankier – bewijst het tegendeel dat je wel degelijk uit niets iets kan maken.
De Belg Charles Michel, die als voormalig premier zijn eigen land niet tot één geheel kon smeden en nu als president van de Europese Raad geacht wordt dat wel met de EU-lidstaten te kunnen doen, gaf eerder al aan dat het “tijd was om buiten de gebaande paden te denken” en dat de EU-begroting “aangepast zou moeten worden aan deze crisis”. Solidariteit, dat is het nieuwe toverwoord, maar vooral uit de monden van de landen die geld van de noordelijke lidstaten willen hebben, zonder voorwaarden, want crisis.
Eigenlijk hebben de zuidelijke lidstaten het liefst dat Duitsland, Nederland voor hun schulden opdraaien, want het geld moet zonder strikte voorwaarden ter beschikking komen. Hierin worden zij gesteund door anderen die hetzelfde willen, met name Spanje, een land dat al decennia lid is van de EU en nog steeds geen nettobijdrage levert aan de EU-begroting. Geen wonder dat het antwoord nee is.
Voor gemeenschappelijke obligaties moeten er gemeenschappelijke beleidsmaatregelen worden ingevoerd, bijvoorbeeld het voor iedereen gelijkschakelen van de pensioengerechtigde leeftijd, om maar wat te noemen. Het is één van de gevolgen van de door Brussel veel bejubelde maar door velen verguisde eenheidsmunt. Waarom zouden de landen die hun boekhouding op orde hebben, degenen moeten (willen) blijven redden die herhaaldelijk malaten dat te doen?
Frankrijk heeft al zo lang wij ons heugen “last” van tekorten, en noodzakelijke hervormingen worden zo goed als nooit doorgevoerd. De door de EU voorgestelde oplossing komt neer op de moderne “politiek” om meer te lenen op kosten van de volgende generatie. Goed om te zien hoe verantwoordelijk onze politieke elite in Brussel is.
De EU-top via videoverbinding eerder deze week had geleid tot een grote ruzie. De Italiaanse premier Conte heeft min of meer gedreigd dat ons land riskeert dat de EU uiteenvalt door “onze” weigering zijn land (op hun voorwaarden, dat wil zeggen: geen) te hulp te schieten. De geluiden uit Brussel doen vermoeden dat de komende weken de knoflookmessen worden geslepen, en dat er weer vuile spelletjes gespeeld gaan worden. De Europese Unie in optima forma.
Het doet ons denken aan de voormalige premier van Italië, Silvio Berlusconi. Die wilde destijds de economische problemen van zijn land oplossen met een euro-exit en een devaluatie. In het najaar van 2011 had hij al verkennende gesprekken gevoerd met andere regeringen in het eurogebied. Hij had overleg gepleegd met de Griekse premier Papandreou, die in feite een referendum wilde gebruiken om zijn volk de keuze te bieden tussen het verlaten van de Eurozone door zijn land of een streng bezuinigingsbeleid.
November 2011 moesten Berlusconi en Papandreou vrijwel gelijktijdig aftreden, waarbij gemeenschappelijke politieke belangen, en ook de belangen van het bankwezen, die exit verhinderden.
Voor hen die geïnteresseerd zijn hoe dat soort vieze politieke spelletjes gespeeld worden, hier wat meer informatie: de (destijds) voorzitter van de EU-Commissie, de Portugees Barroso, kwam in november 2011, achter de rug om van de Griekse premier Papandreou, met diens minister van Financiën Venizelos en oppositieleider Samaras overeen om af te zien van het referendum over de euro en een eenheidsregering onder leiding van vice-president Papademos van de ECB, die kort daarvóór met dat werk was opgehouden. Barroso zal ons inziens ongetwijfeld er wat tegenovergesteld hebben. Toen Venizelos op de terugvlucht van de G-20-top in Cannes een persbericht schreef waarin het referendum werd afgeblazen – terwijl Papandreou sliep – was diens politieke lot bezegeld.
Italië was op de top in Cannes het grootste probleemkind, naast Griekenland. De toenmalige Amerikaanse president Obama en zijn partner in crime minister van Financiën Geithner hadden intensief deelgenomen aan de Europese crisisdiplomatie. De Italiaanse premier Berlusconi stond in Cannes onder grote druk. De week daarna stegen de Italiaanse obligatierentes tot ruim zeven procent.
De Franse ECB-president Trichet en zijn Italiaanse opvolger Draghi, die toen nog hoofd was van de Italiaanse centrale bank, schreven Berlusconi een dreigbrief met economische beleidsvoorwaarden om Italiaanse staatsobligaties te kopen. De geheime brief werd in het najaar van 2011 aan de media gegeven, wat tot speculatie leidde en Berlusconi politieke schade toebracht. De Italiaanse centrale bank had naar verluidt vervolgens haar uitgebreide obligatieportefeuille omgewisseld tegen Italiaanse aandelen om druk uit te oefenen op Berlusconi (en pas weer gekocht nadat het Italiaanse regeringshoofd (door vooral Merkel) gedwongen was ontslag te nemen. De carrière van Draghi was toen al duidelijk af te meten aan waar hij eerder gewerkt heeft (de criminele organisatie Goldman Sachs). Draghi is ook de man die verantwoordelijk was voor het sjoemelen van de boeken van Griekenland, waardoor het land kon toetreden tot de eurozone.
We zien het keer op keer: als de belangen van het bankwezen (dreigen te) worden aangetast dan hebben de burgers van de westerse landen niets meer te zeggen. Vervolgens worden ze met een regering geconfronteerd die doet wat “goed” is voor de belangen van de heersende elite. Democratie wordt onderdrukt.
Het staat iedereen vrij zich voor te stellen wat de “overkoepelende politieke belangen” zijn, en vooral wiens belangen ze zijn.
O, en die corona-obligaties komen er misschien niet, wat de euro-obligaties betreft: het is niet een kwestie van òf ze komen, maar eerder van wannéér ze komen.
