SPROOKJESVERKOPERS VERWIJTEN OMROEP ON! SPROOKJES TE VERKOPEN

SPROOKJESVERKOPERS VERWIJTEN OMROEP ON! SPROOKJES TE VERKOPEN

ON Hypocriete policormeute onder aanvoering van D66-fabulant Sjoerd Sjoerdsma (‘er zat drank in de man’) stort zich op kleinste omroep en laat de grotere hun goddelijke gang gaan 

Er is weer tumult in de wereld van de publieke omroep, het milieu waar de ego’s groter en de omgangsvormen nog onaangenamer zijn dan in de politiek. Voor de derde keer heeft het bestuur van de NPO de kleine omroep Ongehoord Nederland (ON!) beboet voor het schenden van de ‘journalistieke code’ van de publieke omroep. Niet minder dan veertig pagina’s had het NPO-bestuur nodig om met veel omhaal van woorden, veelvuldige herhaling van eerdere alinea’s en niet te volgen verwijzingen naar allerhande wets- en andere bepalingen ON! op te knopen. Voor het volledige verhaal moeten daarnaast nog meerdere eerder verschenen rapporten van de NPO Ombudsman worden doorgeploegd. Heeft die gigantische NPO niet iemand rondlopen die zoiets even kan samenvatten tot hanteerbare proporties of is dit de methode om een ongewenste indringer om zeep te helpen?

herkenbaar wangedrag of alleen ON! ?

Naast een nieuwe boete wil het NPO-bestuur ook dat staatssecretaris Uslu van Cultuur en Media (D66) de licentie van ON! intrekt. In gewone mensentaal: ON! moet verdwijnen uit het publieke bestel. De omroepbonzen zijn er klaar mee. De tent moet gesloten. Als argument geldt structurele schending van de journalistieke code op het punt van betrouwbaarheid, waarheidsgetrouwheid, verspreiden van desinformatie, tekortschietende scheiding van feiten en meningen, onvoldoende invulling van de journalistieke rol van presentatoren en te weinig transparantie over de rolverdeling en belangen van gasten en ‘panelleden’.

De vraag is: staat ON! in dit vermeende wangedrag alleen of kunnen we daarin ook het optreden van andere omroepen herkennen?

sprookjes

Als jonge leerling van de ‘School met den Bijbel’ -de op Nederlands-Hervormde leest geschoeide School voor Christelijk Volksonderwijs te Doetinchem- kreeg ik op een dag van de juf de obligate vraag “Geert, wat wil jij later worden?”. Anders dan mijn klasgenoten, die voor de hand liggende jongensdromen als ‘piloot’ of ‘brandweerman’ noemden, antwoordde ik: “Onze Lieve Heer”.

Kennelijk was het hoge sprookjesgehalte van het bijbelonderricht bij mij in dermate vruchtbare aarde gevallen dat ik oprecht dacht dat God, Jezus dan wel Onze Lieve Heer een bestaande functionaris was in wiens vacature ik op een dag zou kunnen voorzien. Gelukkig is het helemaal goed gekomen.

verhaaltjes vertellen

Hoe anders is dit bij de omroepvereniging EO. Zonder een spoor van twijfel en overtuigd van het eigen morele gelijk pompt deze, met publieke middelen gefinancierde omroep, dag in, dag uit via radio, tv en de sociale media het verhaal de wereld in dat God bestaat en Jezus leeft. Op www.eo.nl valt een promo te bekijken en beluisteren waar spreekster de vraag stelt “Kan het zijn dat God jou vandaag vraagt om vol te houden?”. Wie zal het zeggen? Mij heeft hij het tot dusverre nog niet gevraagd, al ben ik inmiddels 71 jaar. De promo brengt ook een musicus in beeld die zingt over “blijven geloven tegen beter weten in”. Tegen beter weten in? En dan toch doorgaan? Is dat niet in strijd met de Mediawet?

‘Wat doen wij?’ vraagt EO zich af op de eigen website. Om te vervolgen: ‘Verhalen vertellen is ons vak. We willen niet alleen mooie verhalen vertellen, maar ook verhalen die ongemakkelijk zijn en schuren’. Dus niet alleen leuke sprookjes over een wijze en immer weldoende man met baard, maar ook nare verhalen waar de luisteraar een ongemakkelijk gevoel van krijgt.

Zoiets als wat omroep Ongehoord Nederland ook doet, dacht ik, EO’s website bekijkend. Wat is, vanuit journalistiek oogpunt in essentie het verschil tussen op geen enkel wetenschappelijk bewijs geschraagde beweringen over het bestaan van God en diens zegenrijke werk en ON’s vertoning van video’s waarop te zien is hoe mensen van kleur mensen met minder kleur in elkaar rossen, als illustratie bij een schurend verhaal dat hier sprake zou zijn van racistische uitbarstingen? Een verhaal dat bij nader inzien ook flauwekul bleek en waarvan het ON! had gesierd als er op genereuze wijze en met openlijke zelfreflectie krachtig afstand van was genomen. Zoals het de EO zou sieren het bestaan van God iets minder stellig te claimen of op zijn minst van enige overtuigende onderbouwing te voorzien. Onjuiste informatie verspreiden mag toch niet van de Ombudsman en het NPO-bestuur?

doorvragen

EO’s anchorman Tijs van den Brink, brenger van Gods boodschap, liep vooraan in de optocht van zelfbenoemde deugers die vinden dat ON! uit het publieke bestel gezet moet worden wegens ‘het verspreiden van desinformatie’. In de door hem gepresenteerde EO-radiouitzending Dit is de Dag van 24 april 2023 liet hij de ‘mediahistoricus’ Huub Wijfjes ongehinderd minutenlang betogen dat bij ON het ‘complotdenken over elites en joden’ schering en inslag is, zonder dat Van den Brink hem ook maar één keer vroeg met concrete voorbeelden te komen. Die er, zonder protest van Van den Brink, ook niet kwamen, zelfs niet nadat een van de andere gasten in het radioprogramma de falende presentator corrigeerde door de mediahistoricus de duimschroeven aan te draaien. Diezelfde Van den Brink klaagt, met andere policorvrienden van de gevestigde publieke omroepen, over het gebrek aan doorvragen bij de reporters van ON! Hoe hypocriet wil je het hebben?

schaapachtig lachen

Niet alleen de EO slaat een modderfiguur in de discussie over ON!. Bij de NPO, waarvan het bestuur ON! wil lozen, loopt directeur Frans Klein rond, momenteel wegens zijn bedenkelijke rol in de Matthijs Van Nieuwkerk-zaak op non-actief gesteld. In de uitzending van het programma Ongehoord Nieuws van ON! van dinsdag 25 april 2023 is een scène te zien waarin iemand, gezeten naast Frans Klein, over de nieuwe omroep zegt “Dat is een club van racisten, klimaatontkenners, complotdenkers en NOS-bashers”. NPO-directeur Klein ging zeldzaam oncollegiaal, neerbuigend en intens tevreden lachen. Hahahahaha, wat een goeie tekst. Dezelfde Klein die als BNNVARA-baas Matthijs van Nieuwkerk zijn goddelijke en desastreuze gang liet gaan en nu op onze kosten zijn zakken vult met niks doen.

‘inhoudsloos kutstuk’

Het is ook Frans Klein die als BNNVARA-chef dol was en is op programmamaker Tim Hofman, de bejubelde ‘journalist van het jaar 2022’ die in het online-programma BOOS van Kleins toenmalige omroep het Voice-schandaal van het concurrerende Talpa blootlegde, maar niet in de gaten had welk schandaal zich in zijn eigen burelen afspeelde. Of er niet over durfde te berichten uit angst voor zijn baantje. Tim Hofman is ook de man van een recent nepverhaal over oud Tweede Kamerlid Gijs van Dijk . Op mijn kritiek wist deze ‘journalist van het jaar’ niets anders in te brengen als ‘Inhoudsloos kutstuk van een prutser natuurlijk’ . Zo’n reactie komt uit de kringen van BNNVARA, waar ze zich opwinden over het taalgebruik van ON-baas Arnold Karskens.

BNNVARA is ook de deugomroep waar Niels van der Laan en Jeroen Woe, die zichzelf ontzettend grappig vinden, hun tv-programma Even tot hier mogen brengen. Recent zongen de heren daarin een lied over ON! “Vijand van waarheid, vrienden van Poetin, complotten, ja daar zijn ze goed in”. Dat was even lachen. Net als met BNNVARA’s Marcel van Roosmalen, ook al zo’n deuger. “Met wie zit ik liever in een megastal? Met Arnold Karskens of met een varken? Met een varken. Varkens zijn eerlijker” sprak deze zogenaamde journalist op NPO-radio1. Kan allemaal daar. En maar klagen dat Karskens en ON! wel eens wat schurende teksten in hun verhalen breien.

aan tafel bij ON

Twee keer was ik te gast bij ON!’s programma Ongehoord Nieuws. De eerste keer werd ik gevraagd voor een discussie over actuele politieke ontwikkelingen op en rond het Binnenhof. Tijdens de (live-)uitzending zag ik aanleiding een eerdere aflevering van Ongehoord Nieuws te bekritiseren omdat daar de Vlaamse politicus Filip Dewinter langdurig kritiekloos kon oreren over zijn ‘omvolkingstheorie’. Anders dan ik gewend was bij programma’s als Jinek (toen nog bij de publieke omroep) of het zogenaamd beschaafde Op1 werd ik niet afgekapt bij het uiten van een onwelgevallige mening, maar kreeg ik ruim baan mijn argumenten op tafel te leggen. Karskens toonde zich na afloop enigszins onaangenaam verrast, maar ook genereus. Niets stond een gezellige lunch in de weg. Op Twitter werd ik uitgescholden omdat ik bij ON! aan tafel zat. Tevens werd vermoed dat het de eerste en de laatste keer was omdat ik kritiek had geuit. Onzin. Ik kreeg meermaals een uitnodiging opnieuw te komen, wat ook gebeurde. Op 14 februari 2023, in een prima aflevering over links- en rechtsradicalisme en het verval in de VVD.

Aan tafel zitten bij ON! zouden ook de criticasters eens moeten doen, die wel vanuit hun veilige policor-cocon commentaar leveren en schelden, maar te laf zijn om zich in het hol van de leeuw te begeven. Reden genoeg om dat wel te doen. Daarvoor hoef je geen ON-fan te zijn. Ik ben het ook niet maar ging wel en werd aangenaam verrast door het onthaal. Dat zal voor andere gasten niet anders zijn, ook al komen ze uit de hoek van de critici.

deugen en niet doorvragen

Op Ongehoord Nederland en het actualiteitenprogramma Ongehoord Nieuws is veel aan te merken. Zo vind ik het onbegrijpelijk dat het programma wordt gepresenteerd door een veel te politiek geprofileerde academica die er steevast op uit is de gasten in de door haar gewenste richting te duwen, met als collega een oud-presentatrice van het wichelroedeprogramma Astro-TV. Leuke vrouwen en plezierig in de omgang, maar voor een serieus te nemen actualiteitenrubriek is dit beneden peil.

Toch is dat klein bier in het licht van wat er gebeurt bij vergelijkbare programma’s van de gevestigde omroepen. Bij Op1 wemelt het van de deugbenoemingen van presentatrices van kleur die uitblinken in suggestieve vragen en het tonen van voor- of afkeuren, maar waarvan er niet een zich heeft weten te onderscheiden als een professionele interviewer. Terwijl dat wel moet van het NPO-bestuur. De een na de ander loopt ook weg voor weer een nieuwe leuke klus.

Dat belangenverstrengelaar -voormalig Op1 presentator, Op1 producent en verkoper van tv-producties- Jeroen Pauw daar nog immer een graag genode gast is mag gerust een schandaal heten. Er moest toch transparantie heersen over de belangen van gasten? Het is temeer een schandaal daar geen van de interviewende presentatoren hem ooit eens een kritische vraag heeft gesteld over zijn dubieuze handel en wandel, waaronder het ontduiken van de maximale beloningsnorm bij de publieke omroep. Wat nou doorvragen? Of is het beter voor de baankansen om Jeroen Pauw niet te ontrieven?

beroepsouwehoer

Bij Ongehoord Nieuws wordt dikwijls door een gast onzin verkocht, maar wat te denken van de nonsens die over tafel gaat bij Sophie & Khalid (de oud-advocaat, die vriendjes uit de advocatuur uitnodigt en interviewt), Tijd voor MAX (één grote reclamespot voor de gasten aan tafel die boeken, films of tv-programma’s komen slijten) of Op1, waar de beroepsouwehoer Maarten van Rossem, die om onnavolgbare reden nog steeds serieus wordt genomen door de publieke omroep, in de avond van 23 februari 2022 met een stalen gezicht en vermeende superieure kennis van zaken uitlegde dat als Rusland al iets zou doen in Oekraïne -wat hem zeer onwaarschijnlijk leek- zich dat zou beperken tot wat marginaal gerommel in de modder van de Donbas. De hele tafel, presentatoren incluis, keek hem bewonderend aan. Wat een scherpe analyse! Een paar uur later was de grootschalige oorlog, die inmiddels al meer dan een jaar duurt en nog lang niet voorbij is, een feit. Van Rossem mag ondanks deze immense en pijnlijke blunder nog steeds vrolijk aanschuiven bij allerhande programma’s van de publieke omroep. Alsof het de normaalste zaak van de wereld is en hij niet in flagrante strijd met de journalistieke code zijn kletskoek bracht.

desinformatie en speculatie bij de publieke omroep

In de coronatijd boden de talkshows, Op1 voorop, ongebreideld ruimte aan deskundigen die ons avond na avond voorhielden hoe dringend noodzakelijk de lockdown, de avondklok, het vaccineren en de mondkapjes waren. Dat was zeer indringende, bij vlagen zelfs intimiderende televisie. Inmiddels groeit het inzicht dat veel van de maatregelen die door die deskundigen met kracht werden bepleit niet alleen helemaal niet het beoogde effect hadden, maar zelfs zeer schadelijk zijn geweest. Alles wijst erop dat ons heel veel nepnieuws en sprookjes zijn verkocht. Exact het verwijt dat ON! treft. Mij lijkt dat de publieke omroepen er verstandig aan doen de frontale aanval die nu op ON is ingezet on hold te zetten, om te voorkomen dat ze straks zelf allemaal door de mand vallen als brengers van desinformatie.

In dit verband mogen ook de namen van ‘defensie-expert’ Rob de Wijk en oud legercommandant Mart de Kruijf niet ontbreken. Geen week gaat voorbij of de heren laten hun licht schijnen op de ontwikkelingen in Oekraïne, waarbij ze steevast een autoriteit veinzen alsof ze dagelijks met president Zelensky bellen en rechtstreeks van de Oekraïense legercommandant de laatste intelligence krijgen. Hun verhalen zijn net zo speculatief en niet te verifiëren als veel van de verhalen die over de talkshowtafel van Ongehoord Nieuws gaan. Toch oogsten beiden brede bewondering, terwijl geen moment vast staat dat ze er niet net zo naast zitten als Maarten van Rossem.

NOS-Journaal

De lijst journalistieke blunders bij de publieke omroep is lang en teveel om te noemen. Wat niet onvermeld mag blijven is de enorme bok die het NOS-Journaal, waarop de kijker blind zou moeten kunnen varen, in februari 2022 schoot door als openingsitem van het acht uur nieuws een, naar kort erna bleek, psychisch gestoorde vrouw het -mede gezien haar fysiek- ongeloofwaardige verhaal te laten ophangen dat zij sexueel grensoverschrijdend was bejegend door het toenmalige PvdA Tweede Kamerlid Gijs van Dijk. Niets beek ervan te kloppen. Nooit hebben Ron Fresen en Xander van der Wulp, toch niet de minsten in die wereld, gerectificeerd laat staan excuses aangeboden voor hun miskleun die Van Dijk ernstig in de problemen heeft gebracht . Bij dat NOS-Journaal duikt ook telkens Gerrit Hiemstra op, wiens rol beperkt zou moeten blijven tot mededelingen over de weersverwachting, maar die steevast het podium pakt om zijn klimaatideologie te promoten. Ongehinderd door welke vraag van wie dan ook, want Hiemstra heeft tijdens zijn praatje het rijk helemaal alleen.

“We doen niet aan GroenLinks bij WNL”

Van WNL-baas Bert Huisjes, tevens de grote man achter Op1, kwam het potsierlijke verwijt dat de gasten bij Ongehoord Nieuws nogal eenzijdig afkomstig zijn uit de kringen van Forum voor Democratie (Baudet, Van Houwelingen), BVNL (Van Haga) of de PVV (Wilders, Agema). Die man heeft humor. Bij WNL’s dagelijkse twee uur (en soms langer) durende programma Goedemorgen Nederland zit vrijwel elke dag een VVD’er aan tafel. Soms twee. En af en toe zelfs drie, al dan niet vermomd als politiek commentator van een grote krant. Als er geen VVD Tweede Kamerlid of vaste klanten als oud-Kamerlid Han ten Broeke en oud-minister Uri Rosenthal beschikbaar zijn wordt een of ander VVD gemeenteraadslid ergens uit het land besteld. Goedemorgen Nederland is niets anders dan VVD Ontbijt TV. Dat er ook wel eens een D66’er aan tafel zit is louter een dekmantel. Het gaat bij WNL zelfs zover dat een reeds door de programmasamensteller uitgenodigd GroenLinks Kamerlid te elfder ure moest worden afgebeld omdat WNL-baas Huisjes schreeuwend op de redactievloer proclameerde “We doen niet aan GroenLinks bij WNL”. Ooit vroeg ik voor een publicatie over die omroep aan de persafdeling van WNL de gastenlijst van alle uitzendingen in een bepaald jaar. Ik kreeg geen antwoord. Zo doen ze het daar.

D66

Tot slot de politieke partij D66. De partij van staatssecretaris Gunay Uslu die binnenkort mag beslissen of zij het verzoek van het NPO-bestuur om de licentie van ON! In te trekken honoreert of afwijst. Ik raad haar dringend een afwijzing aan om te voorkomen dat zijzelf -en met haar de hele publieke omroep- in jaren durende en geldverslindende rechtszaken terechtkomt, maar ook om te laten zien dat bij D66 het vrijzinnige licht van oud-journalist Hans van Mierlo niet helemaal gedoofd is. Wat dat betreft is er reden voor grote zorg.

“We always ignore this one, because they are fascists” sprak D66 Kamerlid Tjeerd de Groot tegen een door hem in het Kamergebouw rondgeleid groepje buitenlandse bezoekers toen een verslaggever van ON! hem wat wilde vragen. Het OM liet recent weten De Groot niet te zullen vervolgen. Zijn opmerking was weliswaar laster, althans smadelijk en onnodig grievend, maar het Kamerlid kwam met de schrik vrij omdat hij zijn opmerking ’terloops’ had gemaakt. Ik merk terloops op dat Tjeerd de Groot een droplul is die een enorme schop onder zijn achterste verdient.

Dat geldt in nog sterkere mate voor zijn D66-collega Sjoerd Sjoerdsma. “ON verspreidt desinformatie en moet van de buis” twitterde deze deuger nadat het NPO-bestuur aan ON de derde boete had opgelegd. Sjoerd Sjoerdsma was de anonieme lafaard die tijdens de onderhandelingen over de vorming van het kabinet Rutte-IV de vuige roddel verspreidde dat informateur Johan Remkes beschonken aan tafel hing. “Er zat drank in de man”. Zijn politieke chef Sigrid Kaag moest eraan te pas komen om te verhinderen dat deze ernstige desinformatie de kabinetsformatie in de soep zou laten lopen. Mij lijkt dat Sjoerd Sjoerdsma er verstandig aan doet voorlopig zijn mond te houden over desinformatie bij ON.

professionaliseren, niet jammeren

Als we de fabeltjes van de EO, de handel van Omroep MAX, de journalistieke wanprestaties van BNNVARA, de belangenverstrengeling van Jeroen Pauw, de deugneuzerij van Op1 met al die speculerende en fabulerende kletsmajoors, de VVD-propaganda van WNL, de nonsens van het NOS-Journaal, de vriendjespolitiek van Sophie & Khalid (en voorheen van M) en de ernstige beledigingen uit kringen van de gevestigde omroepen aan het adres van ON en Arnold Karskens accepteren, welk bezwaar valt er dan nog te maken tegen bij vlagen ondermaatse journalistiek van deze nieuwkomer in het bestel?

Een nieuwkomer die er intussen goed aan zou doen van de kritiek en de drie boetes wegens vermeende schending van de Journalistieke Code van de NPO te leren en in hoog tempo te professionaliseren en niet te vervallen in gejammer over al het onrecht dat hen is en wordt aangedaan. Pluriformiteit, diversiteit, tegendraadse en desnoods botsende opvattingen, vermengd met een zekere mate van gekkigheid zijn de parels van ons omroepbestel. Daarin kan, na enig schuren en schaven, een omroep als ON! prima gedijen. Net als die andere nieuwkomer Omroep Zwart waarvan ik me intussen afvraag wat die eigenlijk aan het doen is met dezelfde 3,5 miljoen euro als ON! -voordat er gekort werd- is toebedeeld.

Geert Dales

28 april 2023