Een pandemische crisis. Een noodtoestand. Overweldigende publieke opinie die bruist van alarm. Ondanks deze factoren ligt Tokio nog steeds op schema om de Olympische Spelen te organiseren die vorig jaar werden geannuleerd als reactie op de wereldwijde pandemie. Het eerste sportteam – de Australische softbalploeg – is geland. Is dit allemaal dwaasheid, moed of eigenbelang?
Dagelijks groeit het aantal redenen om de spellen niet te houden. Momenteel werken de Japanse hoofdstad en negen andere regio’s in het land onder een uitgeroepen noodtoestand, die op zijn minst tot 20 juni zal duren. Overzeese fans zijn uitgesloten en zo’n 600.000 tickets zijn terugbetaald. Er zijn reiswaarschuwingen geregistreerd, niet eenduidiger dan het advies van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken : “Reis niet naar Japan vanwege COVID-19.” Zoals de ernstige premier Yoshihide Suga waarschuwde : “De komende drie weken zijn een uiterst belangrijke periode voor het behalen van resultaten op het gebied van infectiepreventie en vaccininenting, een tweeledige strategie.”
Een belangrijk punt hierbij is de pure varkenskoppigheid van de bestuurswoede waarvan het bestaan afhangt van een evenement dat om de vier jaar plaatsvindt. Ze vormen wat alleen kan worden omschreven als de ‘show must go on’-brigade, gezien de miljarden dollars die op het spel staan met betrekking tot televisierechten. Deze leveren het Internationaal Olympisch Comité ongeveer 75 procent van zijn inkomsten op, waarbij de Amerikaanse omroep NBC de grootste bijdrage levert.
De voorzitter van het IOC, Thomas Bach, heeft zich weinig zorgen gemaakt over wat Japan te wachten staat op het gebied van de volksgezondheid. “We moeten enkele offers brengen om [de games] mogelijk te maken.” World Athletics President en IOC-lid Sebastian Coe is ervan overtuigd dat de deelnemers “hermitisch afgesloten zullen worden van de lokale bevolking”.
De IOC-vicevoorzitter John Coates, vervuld van de waanzinnige geest van de Lichte Brigade, dringt erop aan dat de spelen doorgaan zoals gepland. “De premier van Japan zei dat twee of drie weken geleden tegen de president van de Verenigde Staten”, vertelde Coates aan verslaggevers na de jaarlijkse algemene vergadering van het AOC in Sydney. “Hij blijft dat tegen het IOC zeggen.” Coates was van mening dat het “playbook” met gezondheidsvoorschriften voor deelnemers een adequate “gids voor veilige en succesvolle games” was.
Beheerders zoals Coates hebben het op zich genomen om enige diepgaande kennis van de volksgezondheid op zich te nemen. Wat betreft de situatie in Japan, deed hij graag een prognose. “De aantallen [infecties] zijn erg klein, vooral onder ouderen. En dus als het vaccin in Japan wordt uitgerold, denk ik dat dat zal verbeteren.” Hij drong erop aan dat de Japanse autoriteiten het publiek moesten verzekeren dat alles in orde was en dat de veiligheidsmaatregelen meer dan toereikend waren.
Het veel geprezen Tokyo 2020 Playbook heeft een paar iteraties gehad. Zoals het er nu uitziet, zal er zowel voor, tijdens als na het evenement een uitgebreid testregime gelden. Sociale interactie zal beperkt zijn. Het eten vindt plaats op de daarvoor bestemde plekken. Het gebruik van het openbaar vervoer en sightseeing is verboden. Atleten moeten zich aan verschillende regels houden of worden uitgesloten van deelname: minstens eens in de vier dagen een test ondergaan, een afstand van anderhalve meter aanhouden, high-fives, knuffelen of seks vermijden. Het laatste bevel moet worden gelezen naast de vreemde belofte om 150.000 gratis condooms uit te delen, een klassiek voorbeeld van absurde commissielogica.
Seiko Hashimoto, voorzitter van het organisatiecomité van de Olympische Spelen in Tokio, gaat er bijna vrolijk van uit dat de crisis zal stabiliseren. Met pandemische beperkingen was er een verwachting dat “de infectiesituatie” zou “verbeteren”. “Zodra de noodtoestand is opgeheven, gaan we beoordelen hoeveel toeschouwers we kunnen toelaten.”
Toshiro Muto, CEO van Tokyo 2020, vond het , als reactie op bezwaren tegen het houden van de games, “natuurlijk” dat “verschillende mediaorganisaties verschillende opvattingen hebben”. Net als bij andere organisatoren was hij van mening dat de “strenge maatregelen” die door nationale en lokale overheden waren genomen, de situatie zouden verbeteren.
In het licht van dit alles is er een roep om de annulering van het spel. Dit is het standpunt van de Japanse krant Asahi Shimbun , een officiële sponsor van de Spelen, die premier Suga heeft opgeroepen “een kalme, objectieve beoordeling van de situatie te maken en de beslissing te nemen om de Olympische Spelen van deze zomer te annuleren”. De redactie ging ook in tegen de “eigengerechtigde” houding van Coates en andere leiders van het IOC-comité en berispte hen omdat ze “uit de pas lopen” met de Japanse publieke opinie. “Ja zeggen zonder daar een duidelijke reden voor aan te tonen, dreef opnieuw het zelfingenomen imago van het IOC op.”
Anderen zijn zelfs nog zuurder geweest in hun opmerkingen. Het hoofd van de Japanse online retailer Rakuten, Hiroshi Mikitani, is verbijsterd over de vastberadenheid van beheerders om door te gaan met het evenement. “Het feit dat we zo laat zijn voor de vaccinaties, is echt gevaarlijk om het grote internationale evenement te organiseren.” Het vasthouden zou neerkomen op het organiseren van “een zelfmoordmissie”. Chief executive van de Softbank Group, Masayoshi Son, heeft ernstige waarschuwingen afgegeven aan ongeveer 100.000 mensen uit 200 landen die afdalen “op vaccin-achterblijvend Japan”. De komst van gemuteerde varianten zou kunnen leiden tot het verlies van meer levens, de noodzaak van subsidies en meer economische verliezen. “Als we bedenken wat het publiek moet doorstaan, denk ik dat we nog veel meer te verliezen hebben.”
Het meest verontrustend voor bezorgde Japanse burgers is de manier waarop de regering van Suga het gezag heeft afgestaan aan het IOC in wat alleen kan worden beschouwd als een schandelijke afstand van verantwoordelijkheid. Vorige maand ging de premier zelfs zo ver dat hij het gezag uitstelde aan de sportorganisatie: “het IOC heeft de beslissingsbevoegdheid”. Geen wonder dat Bach en Coates zo zelfverzekerd zijn.