Timmermans zoekt bondgenoten in een meedogenloze Nederlandse verkiezingsrace 2023
Indignatie redactie
4 min. lezen
Het EU-zwaargewicht Timmermans probeert het Rutte-vormige gat in Den Haag te vullen.
Timmermans Tijdens de laatste vier verkiezingen was het in Nederland vrij eenvoudig: de campagne was verhit, het aantal partijen groeide oneindig, politieke eendagsvliegen kwamen en gingen, en uiteindelijk won Mark Rutte.
Maar nu de recordhouder Nederlandse premier na dertien jaar opstapt, is niets meer zeker in Den Haag.
Kijk naar Frans Timmermans, de zwaargewicht van de EU die de leiding neemt over de alliantie van Labour en Groen Links, nadat deze twee partijen hun krachten hadden gebundeld in een poging de afnemende steun voor links georiënteerde politici een halt toe te roepen.
Timmermans voert campagne voor een groene en sociale agenda. Hij wil de Nederlandse uitstoot van broeikasgassen in 2030 met 65 procent terugdringen – boven de EU-doelstelling van 55 procent – het minimumloon verhogen en een nieuwe inkomstenbelasting invoeren.
Maar hij krijgt te maken met hevige concurrentie van Rutte’s opvolger bij de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD), Dilan Yeilgöz, en van centristische buitenstaander Pieter Omtzigt, die in de peilingen nipt aan de leiding staat nadat hij nog maar een paar maanden geleden een nieuwe partij had gelanceerd.
Uit de laatste POLITICO Poll of Polls blijkt dat het Nieuwe Sociale Contract van Omtzigt voorop loopt met 19 procent, gevolgd door de VVD met 18 procent en de groen-linkse alliantie met 16 procent – kleine verschillen die waarschijnlijk zullen veranderen, aangezien veel Nederlandse kiezers de neiging hebben om het goed te maken volgens deskundigen in de laatste dagen voor de verkiezingen.
Hoewel de groen-linkse alliantie momenteel op de derde plaats staat, heeft Timmermans volgens de berekeningen van het gebroken Nederlandse parlement mogelijk nog steeds een kans op de toppositie. Omdat er meer dan twintig partijen strijden om de 150 zetels in het parlement, wordt verwacht dat geen enkele partij meer dan dertig zetels zal behalen.
De 62-jarige probeert zijn linkse alliantie naar de overwinning te leiden door de VVD uit te sluiten, terwijl hij Omtzigt het hof maakt, bij wie het tot nu toe onduidelijk is of hij de volgende premier wil worden.
Timmermans zei na een recent zelfgeorganiseerd debat met Omtzigt dat hij denkt met de partij van Omtzigt in een coalitie te kunnen samenwerken. “Ik heb niet echt iets gehoord waar we geen compromis over konden sluiten”, zei hij.
Omtzigt was echter terughoudender over samenwerking met de linkse alliantie en benadrukte dat er zaken zijn waar hij en Timmermans het niet over eens zijn, waaronder migratie, klimaatbeleid en kernenergie. Wat betreft migratie zei Omtzigt dat hij verwachtte dat hij gemakkelijker resultaten zou boeken ‘aan de rechterkant’, waartoe ook de VVD behoort.
Het Timmermanseffect
De Groenen en de PvdA hebben een geschiedenis van samenwerking. De twee partijen namen gezamenlijk deel aan de coalitievorming van 2021 en vormden in de zomer een blok in de Senaat.
Na de val van het kabinet in juli besloten de twee partijen om tijdens de komende verkiezingen een gezamenlijke kieslijst en een gedeeld beleidsprogramma te presenteren om het tij te keren na jarenlange tegenslagen en een rechtse regering in Nederland.
Timmermans, die al twee jaar minister van Buitenlandse Zaken, drie jaar staatssecretaris voor Europa en negen jaar Europees commissaris was, was de droomkandidaat om het nieuwe bondgenootschap te leiden.
In 2019 leidde hij de Partij van de Arbeid naar een grote overwinning bij de verkiezingen voor het Europees Parlement. Dat was een belangrijke overwinning, slechts twee jaar nadat Labour een historische electorale nederlaag leed na vijf rampzalige jaren waarin hij de macht in de regering deelde met de partij van Rutte.
Timmermans kreeg in 2019 meer persoonlijke stemmen dan alle andere partijen op hun hele verkiezingslijst en hij verdubbelde het aantal zetels voor zijn partij, van drie naar zes. Voor het eerst sinds 1989 waren de sociaaldemocraten de grootste Nederlandse partij in Brussel.
De hoop in linkse kringen is nu dat Timmermans dit resultaat kan herhalen bij de landelijke verkiezingen.
Hij is geliefd bij de kiezers aan de linkerkant, aldus Simon Otjes, universitair docent Nederlandse politiek aan de Universiteit Leiden, die zei dat Timmermans wordt gewaardeerd vanwege zijn meertaligheid, internationale ervaring en zijn werk op het gebied van klimaat.
“Voor meer rechtse kiezers symboliseert Timmermans en zijn waargenomen arrogantie en afstand tot de gewone kiezer echter alles wat er mis is met de Nederlandse politiek”, voegde Otjes eraan toe.
Dat is niet noodzakelijk een slechte zaak voor Timmermans.
“De groenlinkse alliantie wil van deze verkiezingen een referendum maken over de toekomstige premier, door een paardenrace te creëren tussen Timmermans en de liberale leider Yeilgöz”, aldus Otjes.
De hoop is dat Timmermans linkse, milieuactivisten, progressieve en pro-Europese kiezers van kleinere partijen zoals de sociaal-liberale D66, de eurofederalistische partij Volt en de diepgroene Partij voor de Dieren zal oppikken.
