Indignatie redactie 
Op het hoogtepunt van de pandemie kijkt de wereld met ontzetting naar Europa
De vaccinatiecampagne van Europa is een puinhoop en slaagt er niet in om een nieuwe golf van covid-19-infecties te overtreffen die ziekenhuizen overbelast en meer huiselijke stoepranden veroorzaakt. Het aantal gemiddelde doses dat in de Europese Unie wordt toegediend per 100 mensen staat op 11,8, ruim achter de VS en het VK met respectievelijk 34,1 en 40,5 (hoewel er enige verschillen zijn tussen de 27 lidstaten van de EU).
Zelfs met vier vaccins die zijn goedgekeurd door EU-regelgevers, worstelen regeringen met de logistiek om naalden in de wapens te krijgen. Pogingen om medicijnfabrikanten met de voeten tegen het vuur te houden over tekorten in de aanvoer, zijn begrijpelijk, maar worden slecht gehumeurd, met dreigementen om indien nodig doses in beslag te nemen die bestemd zijn voor export.
Dit is des te meer surrealistisch gezien het feit dat verschillende EU-landen het gebruik van de AstraZeneca-injectie deze week hebben opgeschort vanwege angst voor bloedstolsels. Vaccins worden bestreden, maar niet echt gebruikt.
Politiek mildere reactie
Bovendien heeft het pandemieherstelfonds van het blok al het gevoel te weinig te laat te zijn. Terwijl de regering-Biden een kaskraker van $ 1,9 biljoen aan begrotingsuitgaven lanceert, zal de politiek beladen en mildere reactie van de EU de eurozone waarschijnlijk een jaar achterlopen op de VS wat betreft het herstel tot het niveau van vóór het virus. “Ik zou graag zien dat Europa sneller groeit”, peinsde Jerome Powell, voorzitter van de Federal Reserve, vorige week.
Er is nog steeds hoop dat een deel hiervan tijdelijk of herstelbaar is – de vooruitzichten voor de aanvoer van vaccins verbeteren en lockdowns hebben een manier om de geest te focussen. En de veerkrachtige populariteit van sommige zittende EU-leiders geeft hen de ruimte om actie te ondernemen in plaats van zich zorgen te maken over de traditionele boeman van het eurosceptische populisme.
In Nederland is Mark Rutte de langstzittende premier in de Nederlandse geschiedenis geworden nadat zijn centrumrechtse partij als eerste eindigde bij de verkiezingen, waardoor eurosceptici naar de derde plaats werden geduwd. De Franse president Emmanuel Macron, hoewel nauwelijks populair, scoort nog steeds hoger dan tijdens de Yellow Vest-rellen die de woede tegen belastingverhogingen en zijn afstandelijke stijl hebben gekanaliseerd.
Toch weerspiegelt de mix van verwarring, dithering en wijzen met de vinger een diepere storing. Het laat de grenzen zien van de leiderschapsstijl die de EU-politiek domineert, een stijl die respect voor door experts aangestuurde technocratie combineert met persoonlijk, publiekelijk populisme.
De overwinning van Macron in 2017 was hier symbolisch voor: een jonge voormalige bankier die zichzelf noch links noch rechts positioneerde, zijn belofte was een meer competente overheid die werd geleverd door niet-gevestigde gespecialiseerde buitenstaanders.
Deze niet-ideologische benadering had een bredere aantrekkingskracht dan anti-EU-platforms, niet alleen in Frankrijk maar ook elders. Rutte omschreef zijn eigen overwinning in 2017 als een overwinning op het ‘verkeerde soort’ populisme.
Het resultaat van vandaag is een crisis in de besluitvorming die zowel technocratisch als populistisch is – of ’technopopulistisch’, zoals academici Chris Bickerton en Carlo Invernizzi Accetti het noemen in een nieuw boek – dat schijnbaar in tegenspraak is met het maken van de moeilijke keuzes vereist bij een pandemie.
De schorsing van AstraZeneca en de voortdurende besluiteloosheid in Frankrijk over de nationale blokkering zijn voorbeelden van hoe de technocratische zoektocht naar een “juist antwoord” op basis van op bewijzen gebaseerde analyse tot kosten kan leiden door niets te doen.
Ondermijn het vertrouwen van het publiek
De constante drang om verschillende standpunten met elkaar te verzoenen om te voorkomen dat iemand vervreemd raakt, maakt het “erg moeilijk om te handelen”, schrijven Bickerton en Accetti. Het feit dat Macron, door zijn adviseurs afgeschilderd als een autodidactische expert op het gebied van ziekten, deze beslissingen personaliseert door wekelijkse ‘defensieraden’ voor pandemiebeheer te houden, dient alleen om de eigenlijke experts tegen te werken en dreigt het vertrouwen van het publiek te ondermijnen.
Dit instinct dringt ook door in Brussel, waar de aartstechnocratische Europese Commissie onder leiding van Ursula von der Leyen haar eigen innerlijke vaccinpopulist ontdekt. Bedreigingen om export te verbieden als fabrikanten hun verplichtingen niet nakomen, zijn in theorie prima, gezien de morele en wettelijke verplichting van leiders om EU-burgers (en belastingbetalers) te beschermen.
Maar gezien de lange wereldwijde toeleveringsketen van vaccins en de schatting van de EU dat het minstens 18 maanden nodig zal hebben om volledig autonoom te worden op dit gebied, vergroten al deze bedreigingen het risico van het veroorzaken van namaakgedrag over de hele wereld – en verlengt de pandemie. als gevolg.
Is er een uitweg? Een daarvan zou kunnen zijn om doelen te stellen en deze te realiseren. Waarom niet beloven hetzelfde aantal vaccinaties te behalen als de VS, iets dat mogelijk zou moeten zijn voor ’s werelds grootste interne markt?
Een effectieve vaccinatiecampagne zou niet ineens alle uitstaande Europese mislukkingen oplossen, niet in de laatste plaats gezien de almachtige rijen die worden opgestapeld over uitgavenplannen en de mogelijke terugkeer van tekortlimieten. Maar met Macron voor herverkiezing volgend jaar, en Merkel’s politieke zwanenzang nadert snel, zou het een prestatie zijn die op zijn minst de belofte van de ’techno’-kant van de dingen zou kunnen waarmaken, zo niet het’ populisme ‘.
Als er één ding is dat het technocratische Europa zou moeten kunnen, dan is het wel de simpele dingen van effectieve bureaucratie. Anders lopen niet alleen leidinggevenden uit de farma het risico om op de hete stoel te belanden.
