Indignatie redactie 
Als regels niet goed doordacht zijn, continu veranderen, te ingewikkeld zijn, en niemand erop let of ze nageleefd worden, wordt het heel erg moeilijk ze op te volgen.
Als het kalf verdronken is, dempt men de put. Dit lijk mij een goede samenvatting van de verscherping van de maatregelen, die volgde op de grote jubel van twee weken die resulteerden in massale besmettingen van met name jongeren.
De wijsheid die nu rondgaat is dat de ziekenhuisopnames de besmettingen wel niet zullen volgen: de meeste ouderen zijn immers gevaccineerd. We mogen maar hopen dat dit klopt. Vorig jaar september riep ook iedereen vrolijk dat de cijfers wel stegen maar de ziekenhuisopnames niet – die volgden echter twee weken later alsnog.
Jongeren zijn daarbij wel sterk, maar niet onkwetsbaar. Sterven aan corona zullen ze gelukkig niet snel doen, maar als enkele duizenden jongeren na deze zomer een jaar of langer invalide blijken te zijn, dan is dat ook iets waar je als politiek en samenleving best spijt van mag hebben. Zeker als je dat had kunnen voorkomen door een maandje meer geduld te hebben.
CONSISTENTE REGELS
Het pakket zoals het er nu ligt, is redelijk verdedigbaar. Deze regels hadden echter al twee weken de geldende realiteit moeten zijn, totdat iedereen van 18+ die wil zijn gevaccineerd zou zijn. Eerst alles allemaal loslaten, en dan twee weken later weer terugdraaien, geeft een volstrekt verkeerd signaal. Mensen hebben twee weken lang op de journaals iedere dag beelden van dampende clubs vol mensen gezien, met wisselend commentaar. Het voelt het niet goed om dan plotseling met je “brave” kroeg weer om 12 uur dicht te moeten. Net zo geldt het voor de organisatoren van festivals, die zo natuurlijk nooit een fatsoenlijke planning kunnen maken.
Handhaven van de regels, wat toch al nauwelijks gebeurde, wordt zo steeds moeilijker. Zeker gezien de burgemeesters dat maar weer even zullen moeten doen, met de bestaande capaciteit van de ordehandhaving: een kind kan snappen dat dit niet kan.
MILDER BELEID WAS MOGELIJK GEWEEST
Aan de andere kant denk ik dat als in de afgelopen winter de basisregels goed gehandhaafd zouden zijn geweest, de meeste aanvullende regels zoals avondklok, sluiten van winkels, terrassen, musea, en bezoekregels van minder dan vier mensen, niet nodig zouden zijn geweest. Zelfs hadden restaurants en bioscopen wellicht beperkt open kunnen blijven.
En niet alleen door handhaving. Minder strenge regels hadden het opvolgen van de regels die wél golden een stuk makkelijker gemaakt.
Daarbij is het raar dat Nederland er nooit toe is overgegaan om mensen die terugkomen van een reis een verplichte test af te nemen, en een quarantaineplek voor een paar dagen aan te bieden. Zelfs in een land als Indonesië kon dit wel: een derdewereldland nota bene. Waarom konden en kunnen wij dit dan niet betalen en organiseren? Onder de streep zou het zoveel opgeleverd hebben.
In Italië, het land dat wij zo graag afdoen als ongeorganiseerde bananenrepubliek, werd verspreiding van het virus voorkomen door een regionale aanpak, zeer lokale lockdowns, en een beperking van verkeer tussen de regio’s, terwijl in Nederland voor het hele land altijd dezelfde regels bleven gelden.
Het hele idee van testen voor toegang kwam daarbij een half jaar te laat. Dit was afgelopen herfst een heel goed idee geweest, met het verschil dat het alleen voor kleinschalige evenementen had moeten gelden, met een blijvend respect voor de anderhalve meter, beter gecontroleerd, en met een test die geen 40 uur maar wat mij betreft slechts 12 uur geldig zou zijn geweest. Andere landen hebben hiermee gewerkt. Wij konden dit niet.
Terwijl we met dit alles een zo veel mooiere winter hadden kunnen hebben.
WIJSHEDEN ACHTERAF
Natuurlijk, dit soort dingen komen nu uit mijn pen als wijsheden achteraf. Het is jammer dat ik mijn gedachten hierover gedurende het jaar niet wat regelmatiger heb opgeschreven. Zeker, ook mijn ideeën passen zich wel eens aan, maar toch zit er doorgaans meer lijn in dan in het kabinetsbeleid, durf ik te stellen.
Ik heb overigens niet de illusie dat dit arrogante kabinet, dat zich maar weinig aantrekt van haar demissionaire status, ook maar één moment zou hebben geluisterd naar een stukjesschrijver op Sargasso en Joop. Maar ik was en ben echter bepaald niet de enige met ideeën als bovenstaand. Veel daarvan waren in andere landen nota bene staand beleid.
Maar helaas werden dit soort ideeën het afgelopen jaar volledig gesmoord in een oververhit debat, met een demissionair kabinet dat wild de ene na de andere maatregel als een konijn uit de hoed toverde, en een groeiende meute mensen die niet veel verder kwam dan algeheel verzet tegen de hele situatie. Een normaal gesprek over de precieze maatregelen zelf bleek nauwelijks mogelijk, omdat de regels zelf onvoorspelbaar werden gehouden, continu veranderden, zodat de discussie verzandde in een ja-of-nee-debat.
Democratie op een zijspoor
Regeren per decreet beviel Rutte bovendien zo goed dat zelfs de Kamer nooit echt in het debat werd betrokken. Terwijl dit makkelijk had gekund. Dit standje arrogantie is ook nu in de tijd van de zogenaamde “nieuwe bestuursstijl” onverminderd zo sterk, dat de premier vrijdag in een persconferentie precies de regel invoert die hij en zijn coalitiegenoten de vorige dag nog wegstemden toen de oppositie het voorstelde.
In vele andere landen kregen de burgers in oktober voor het coronabeleid een routekaart, en konden ze het hele jaar door aan de hand van kleurcodes precies voorspellen welke regels zouden gelden. Bij ons is daar slechts een halfslachtige poging toe gedaan, die een vroege dood stierf.
Daarbij hebben wij in Nederland de onbedwingbare behoefte om regels altijd maar ingewikkeld te maken, met tienduizend uitzonderingen. Het resultaat is dat niemand de regels meer kent, zeker omdat ze ook nog eens om de twee weken veranderden met een hoge mate van onvoorspelbaarheid. Zie nog maar eens een zinnig debat te voeren over regels die niemand uit zijn hoofd kent.
Corona bleek zo een prima excuus om democratie te parkeren. Terecht is dat al een jaar niet meer. Al vanaf de zomer vorig jaar hadden alle maatregelen met gemak in de kamer besproken en ter stemming voorgelegd kunnen worden. Haast is al lang geen excuus meer. Maar kennelijk werkte het circus van de macht via decreten in een persconferentie verslavend.
Van intelligente lockdown naar dom coronabeleid
Het kabinet begon deze crisis met een “intelligente lockdown”. Dat was op zich een goed idee. Maar kennelijk is al snel besloten de intelligentie in het beleid stap voor stap uit te faseren, met een routekaart die uitblonk in vaagheid, die vervolgens genegeerd werd en vervangen werd door puur ad hocbeleid, en als trieste kroon op het werk nu het peperdure testen-voor-toegang, dat na twee weken al gezien kan worden als een debacle.
Het OMT had vanaf vorig jaar al aangevuld moeten zijn door mensen met verstand van management en de door Rutte zo verachte sociologie. Sociologen hadden hem kunnen vertellen dat het niet zoveel zin heeft regels op te leggen als je niet goed snapt hoe groot de kans is dat mensen ze naleven.
Het coronabeleid is het hele jaar door driest ingezet, met arrogantie doorgedrukt, slecht uitgevoerd, slecht nageleefd, en heeft bakken vol geld gekost. Ik kan me heel goed voorstellen dat veel mensen dit niet meer pikken. Als regels niet goed doordacht en uitlegbaar zijn, te ingewikkeld zijn om te onthouden en bovendien continu veranderen, wordt het verdomd moeilijk ze nog op te volgen.
