Vandaag ‘grootste staking ooit’ in ziekenhuizen: ‘Werkdruk leidt tot ongezonde situaties’

Duizenden medewerkers van zeven universitaire medische centra (umc’s) in het land leggen vandaag dinsdag 28 september voor 24 uur het werk neer. Dat meldt vakbond FNV Zorg. Op veel afdelingen worden zogeheten zondagsdiensten gedraaid. Dat betekent dat alle planbare zorg vervalt en alleen spoedeisende hulp beschikbaar is.

De ziekenhuismedewerkers vragen met de staking om ‘eerlijkere arbeidsvoorwaarden’, zoals een ‘fatsoenlijke loonsverhoging’ voor alle medewerkers en goede afspraken om de werkdruk te verlagen. ,,Nooit eerder werd er in Nederland zo grootschalig gestaakt door medewerkers van de academische ziekenhuizen”, aldus de zorgbond.

Medewerkers van de academische ziekenhuizen in Amsterdam (VU en AMC), Leiden, Utrecht, Groningen, Rotterdam en Maastricht bereidden de actie de afgelopen weken voor. Volgens FNV Zorg is dit het ‘ultieme stakingsmiddel’.

Alleen opnames op de spoedeisende hulp, intensive care, oncologie, hartbewaking en de kraam-/couveuse-afdeling draaien door. Andere afdelingen, zoals radiologie, de operatiekamers, laboratoria en verpleegafdelingen, zijn dinsdag gesloten. Dat kan per ziekenhuis verschillen.

Ongezonde situaties

,,We snappen dat dit een verregaande actie is, maar we vinden ook dat de werkdruk waaronder medewerkers op de umc’s moeten werken tot ongezonde situaties leidt voor medewerkers en patiënten’’, zegt Elise Merlijn, bestuurder van FNV Zorg en Welzijn. ,,Zolang de werkgever niet van plan is om de tanende arbeidsomstandigheden structureel te verbeteren, blijven wij strijdbaar.’’

De Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) presenteerde deze maand, kort voor het aflopen van het ultimatum van de bonden, een ‘zeer teleurstellend eindbod’. Alleen verpleegkundigen en doktersassistenten gaan er in salaris iets op vooruit. Voor het jaar 2021 heeft de NFU 0 procent loonsverhoging in gedachte en voor de meeste werknemers komt er 1 procent structurele loonsverhoging bij en een eenmalige uitkering van 750 euro bruto voor de hele periode van drie jaar.

Alleen vakbond NU’91 ging akkoord met dit eindbod. Maar deze bond vertegenwoordigt slechts een klein deel van de 80.000 medewerkers in de academische ziekenhuizen. FNV Zorg en Welzijn en CNV Zorg en Welzijn wezen het eindbod af. Van de vakbonden LAD en FBZ volgt nog de uitslag van hun ledenraadpleging.

Ziekteverzuim

De FNV noemt het het bod van NFU ‘volstrekt onvoldoende’. Heet hangijzer is de toenemende werkdruk. De bond wil dat er concrete maatregelen komen om die te verminderen, zodat niet nog meer medewerkers uitvallen of de sector verlaten. FNV becijferde eerder dat hiervoor 2,25 miljard euro extra nodig is.

Het ziekteverzuim was nog nooit zo hoog en daardoor vertrekken steeds meer zorgverleners. Met name jongeren die net starten in de zorg verlaten vaak al binnen twee jaar de sector vanwege de hoge werkdruk. Vanwege het slechte imago van de zorg is nieuwe aanwas schaars.

Werkgeverorganisatie NFU zegt in een reactie dat de staking ‘grote impact’ zal hebben. Toch zullen de ziekenhuizen niet proberen de staking te verhinderen, bijvoorbeeld door een gang naar de rechter. NFU vindt de acties wel ‘jammer’ en wijst erop dat die precies worden gehouden terwijl ziekenhuizen het ‘enorm druk’ hebben met het inhalen van zorg die tijdens de coronacrisis moest worden uitgesteld.

Koopkrachtbehoud

Eerder vandaag maakte het kabinet bekend 675 miljoen euro extra uit te trekken voor verhoging van de salarissen in de zorg. De FNV ziet dat als een ‘eerste goede stap’. ,,Maar het is nog niet genoeg voor de zorgsalarissen en dus koopkrachtbehoud van álle medewerkers in de zorg”, zegt Kitty Jong, vicevoorzitter van FNV Zorg. Dit heeft dus geen effect op de stakingen van het umc-personeel.

Ook andere bonden vinden het extra geld van het kabinet te weinig. NU’91 zegt dat verpleegkundigen en verzorgenden ‘eerder sceptisch dan blij’ zijn. ,,Het is simpelweg niet genoeg om dit grote, maatschappelijke probleem op te lossen’’, zegt een woordvoerster. ,,Er moet gezorgd worden dat het geld bij de juiste mensen terechtkomt, daar waar de problemen zijn: bij verpleegkundigen, verzorgenden en aanverwante beroepen.’’

Met het extra geld kunnen de salarissen 1,5 procent worden verhoogd. Volgens de vakbond loopt het salaris van verpleegkundigen tot 9 procent achter op de markt. ,,Dat zet een stijging van 1,5 procent toch in een ander perspectief. Om de problemen echt op te lossen, is structureel een verhoging van 2,5 miljard euro extra op het jaarlijks budget nodig.”

Verdere stappen

CNV Zorg en Welzijn stelt vast dat het kabinet ‘hier gewoon niet omheen kon’. De hele sector én een Kamermeerderheid pleitten immers voor een salarisverhoging. CNV ziet dit als een ‘belangrijke eerste stap naar structureel betere beloning’ voor werknemers in de zorg. De bond hoopt ook dat het volgende kabinet verdere stappen zal zetten.

Kritisch is CNV over de financiering van de loonsverhoging. Die moet volgens het demissionaire kabinet in elk geval voor een deel komen uit de zorgpremies, die dan dus omhoog moeten. De vakbond vindt een verhoging van de vennootschapsbelasting voor bedrijven een beter idee.