Verstappen tegen Hamilton: wat bepaalt wie van hen de wereldtitel wint?

Formule 1 Lewis Hamilton is de laatste races ongenaakbaar, Max Verstappen in de grands prix daarvoor; steeds verandert het momentum dit Formule 1-seizoen. Waar komen die verschuivingen vandaan?

Misschien heeft Lewis Hamilton bij het inpakken van zijn koffer al wat ruimte vrijgelaten voor een bokaal. Hij is dit weekend in elk geval de favoriet bij de Grote Prijs van Saoedi-Arabië – de afgelopen races, waarin de Brit domineerde, was het verschil met Max Verstappen groot. Als hij zo doorgaat, kan zijn achtste wereldtitel hem amper nog ontgaan.

Toch is met twee races te gaan de strijd om het kampioenschap nog allesbehalve beslist. Inmiddels is wel duidelijk dat de rangorde tussen Red Bull Racing en Mercedes dit seizoen elk moment weer kan omdraaien. De ene keer is Verstappen twee tienden van een seconde per ronde sneller, dan weer Hamilton. Waar komen die verschillen vandaan? Een simpel antwoord is er niet, maar uiteindelijk draait het om vier factoren.

De auto

Voor het gevecht om de wereldtitel is een goed ontworpen auto uiteraard onmisbaar. Het gaat om de vleugels, de wielophanging, de carrosserie, de speciaal gevormde onderkant van de auto en meer – alleen als al die onderdelen perfect op elkaar zijn afgestemd, ligt de auto goed genoeg op de weg om ook die laatste fractie van een seconde van de rondetijd af te schrapen. In de afgelopen zeven seizoenen van de Mercedes-hegemonie lukte het Red Bull Racing niet de auto op hetzelfde niveau te krijgen.

Dit jaar wel. Red Bull begon het seizoen zelfs met de betere auto. Dat lag grotendeels aan een wijziging in de regels, die bepaalde dat de bodemplaat van de wagen kleiner moest worden. Een belangrijke aanpassing, want de neerwaartse druk die de auto’s in de bochten tegen het asfalt duwt, wordt voor een groot deel opgewekt door de luchtstroom ónder de auto. Mercedes speelde minder goed in op die regelwijziging.

In de eerste seizoenshelft was de Red Bull duidelijk beter. Aan het begin van de zomer won Verstappen zelfs achtereenvolgens de grands prix van Frankrijk, Stiermarken en Oostenrijk. Mercedes had toen wel al een pakket verbeterde onderdelen in de maak. Voor de eerstvolgende race, op Hamiltons thuiscircuit Silverstone, bracht het de update mee. Onder meer de vloer was flink vernieuwd. Zinvolle aanpassingen, zo bleek: de Brit won, mede doordat hij Verstappen van de baan tikte. Sindsdien bleef het gat tussen Mercedes en Red Bull erg klein.

Minieme of soms grotere verbeteringen aan de auto zijn een constante tijdens het F1-seizoen. Red Bull en Mercedes zijn daarin beide dit jaar steeds op zoek naar de grens – de technische ogen haast evenveel gericht op de wagen van de concurrent als op de eigen auto.

Zo was er dit seizoen veel te doen over ‘illegale’ vleugels op de auto’s. Dat begon in mei bij de Grote Prijs van Spanje, toen Mercedes de wedstrijdleiding wees op de achtervleugel van de Red Bull, die op hoge snelheid te veel naar achteren zou buigen, en zo de luchtweerstand zou verminderen. Red Bull reageerde door de voorvleugel van Mercedes verdacht te maken. Autosportbond FIA voerde strengere controles in en maakte daarmee een einde aan de controverse.

Zo leek het althans. In Brazilië, vorige maand, werd Hamilton naar de laatste startplek teruggezet. De achtervleugel werd afgekeurd; dit keer was niet het hele object te flexibel, maar delen ervan, vond de FIA. Niet expres, zei teambaas Toto Wolff: „Er zaten twee schroefjes los.” Niettemin had Red Bull het een week later in Qatar opnieuw over de Mercedes-vleugel. Kleine wrijvingssporen zouden aantonen dat delen ervan nog steeds te beweeglijk zijn. Of dat nou zo was of niet: De Mercedes kwam dit keer wel door de keuring.

De motor

Jaar na jaar lukte het Red Bulls leverancier Honda niet een motor te leveren die gelijkwaardig was aan die van Mercedes. Dit seizoen ontlopen de motoren in beide racewagens elkaar niet veel.

Het verschil tussen de motoren zit hem vooral in houdbaarheid. De Honda-motor is meer van de lange termijn: hij is betrouwbaar én het vermogen neemt tijdens de gebruiksduur maar weinig af. De Mercedes-motor gaat wat korter mee en levert sneller in aan kracht.

Vandaar dat Hamilton in Brazilië al zijn zesde motorblok van het seizoen installeerde, op een uitgekiend moment. De extra pk’s hielpen Hamilton aan een sensationele overwinning.

Hamilton en zijn team waren extra slim door zijn nieuwe motorblok in Qatar te sparen, en op dat circuit een ouder exemplaar te gebruiken. Zo is de motor op het hogesnelheidscircuit in Saoedi-Arabië, waar het vermogen heel belangrijk is, nog nagenoeg vers. Eveneens een nieuwe, vijfde motor plaatsen is voor Verstappen in Jeddah geen reële optie. De gridstraf die het gebruik van een nieuwe motor oplevert, weegt voor hem niet op tegen het extra vermogen.

De afstelling

Wie over een goede auto en een sterke motor beschikt, is er nog niet. F1-wagens racen namelijk op ruim twintig unieke circuits. De bochtencombinaties verschillen, net als het soort asfalt en de weersomstandigheden. Telkens moeten coureurs hun auto’s aanpassen aan dat soort wisselende en onvoorspelbare omstandigheden. Als dat niet goed lukt, is de overwinning ver weg. Zelfs als de auto in potentie heel goed is.

Afstellen is een zoektocht naar grip; hoe goed de banden vastkleven aan het asfalt. Hoe meer grip, hoe harder de auto kan optrekken, afremmen en door de bochten scheuren. Te weinig grip levert blokkerende wielen onder het remmen op, en glijpartijen in de bochten. Tijdverlies dus.

Gereedschap hebben de coureurs bij het afstellen meer dan genoeg. Slippen de achterwielen te veel weg? Zet de achtervleugel wat steiler voor meer grip (én meer weerstand op het rechte stuk). Of speel met de vering, de hoek van de wielen ten opzichte van het asfalt, de schokdempers, de rijhoogte. Talloze opties, waar altijd voor- en nadelen aan kleven. Coureurs en hun technici moeten het evenwicht vinden dat een auto met optimaal rijgedrag oplevert.

Makkelijk is dat allerminst. In Brazilië verloor Verstappen bijvoorbeeld niet alleen van Hamilton vanwege diens krachtige nieuwe motor, maar ook doordat zijn voorbanden wegens een suboptimale afstelling te heet werden en grip verloren. Gevolg: in de langzamere bochten stuurde Verstappens auto niet goed in. Hamiltons afstelling was juist „precies goed”, zei hij later tegen het Duitse blad Auto, Motor und Sport. „Daar zijn we dit jaar nog maar één of twee keer in geslaagd.”

Op de woestijnbaan in Qatar, nieuw in de Formule 1, kon Red Bull twee weken terug niet zo goed improviseren met de afstelling als Mercedes. Het asfalt bleek veel gladder dan verwacht, waarna het team opnieuw worstelde met de bandentemperatuur. Alleen al in de langzame bocht zes kostte dat veel tijd, legde Red Bull-teambaas Christian Horner later uit aan de pers: „Van vrijdag tot en met zondag verloren we elke ronde twee tienden van een seconde in die bocht.” Het was de helft van Verstappens tijdverlies in een hele ronde.

De coureur

Uiteindelijk draait de strijd tussen Verstappen en Hamilton ook gewoon om de menselijke factor. Ze rijden in de beste auto’s en worden omringd door de beste techneuten, maar moeten op de baan zelf de prestaties leveren. En met de wereldtitel op het spel is de druk groot.

Tot nu toe leek Verstappen daartegen het beste bestand. Hij reed dit jaar nagenoeg foutloos. Alleen de clash met Hamilton in Brazilië, waar hij zijn rivaal buiten de baan dwong, was volgens de meeste kenners een echte misstap. Andere incidenten, zoals de crash op Silverstone en de klapband in Azerbeidzjan, waren niet zijn schuld, maar kostten hem wel veel punten. De statistieken spreken in Verstappens voordeel: negen overwinningen en veruit de meeste ronden aan kop.

Hamilton was af en toe juist ongewoon slordig. Hij schoof de grindbak in op Imola, schoot in Bakoe in gewonnen positie uit de bocht. In Monaco kreeg hij zijn banden niet op temperatuur en was hij veel te langzaam. Zwaktes die Hamilton al jaren niet meer had getoond.

De laatste weken lijkt echter Hamilton weer de oude. „Hij zit helemaal in the zone”, zei Mercedes-technicus Andrew Shovlin nadat Hamilton in Brazilië en Qatar overtuigend had gewonnen. „We kunnen computersimulaties afdraaien zoveel als we willen, maar niets verklaart waarom hij zó ver voor lag op Max.”

Virtuositeit dus – een eigenschap die Verstappen net zo goed bezit. Daar gaf hij dit seizoen bijna elke race blijk van. Denk aan de manier waarop hij in Mexico bij de start beide Mercedessen buitenom inhaalde, of aan zijn volstrekt dominante weekend in Zandvoort.

Verschil tussen Hamilton en Verstappen is er amper, ze zitten samen op eenzame hoogte. Details zullen de komende twee races het kampioenschap beslissen.