Indignatie redactie 
Op 22 mei had de pandemie van het coronavirus het leven gekost aan 330.000 mensen, waardoor wereldwijd 5 miljoen mensen besmet raakten. De pandemie heeft aangetoond dat de mensheid niet klaar is om de snelle verspreiding van een dergelijke ziekte aan te pakken … en het is slechts een kwestie van tijd voordat de volgende uitbraak plaatsvindt.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is het SARS-CoV-2-virus dat COVID-19 veroorzaakt, van dieren op de mens overgegaan, maar het is nog niet duidelijk welke. Onder de mogelijke gastheren van het virus waren vleermuizen, schubdieren en andere dieren. Zoönosen hebben in de geschiedenis vaak verwoestende pandemieën veroorzaakt, waaronder plagen zoals de Justiniaanse pest en de Grote Pest. Deze lijst bevat ebola, HIV, Zika, SARS, MERS, knokkelkoorts en het West-Nijl-virus.
Zelfs vóór de nieuwe pandemie van het coronavirus voorspelden wetenschappers dat de menselijke aanval op de natuur ons vatbaar had gemaakt voor het uitbreken van een nieuwe pandemie, die miljoenen mensen zou kunnen treffen.
Volgens milieuactivisten zijn er drie belangrijke factoren die bijdragen aan dergelijke pandemieën: een grote concentratie van mensen (hoge bevolkingsdichtheid), drastische veranderingen tussen planten en dieren en een brede ecologische ineenstorting.
Waar kan de volgende pandemie plaatsvinden?
Brazilië
De volgende pandemie zou zich zeker vanuit het Amazone-regenwoud over de aarde kunnen verspreiden. Dit argument werd aangevoerd door verschillende westerse publicaties van David Lapola, een bekende Braziliaanse milieuactivist, blogger en politiek activist. Hij is gepromoveerd in het modelleren van aardsystemen aan de Max Planck Institutes in Duitsland en werkt aan de Universiteit van Campinas in Brazilië.
Lapola waarschuwt dat de menselijke aantasting van natuurhabitats – waarschijnlijk de oorzaak van de nieuwe pandemie van het huidige coronavirus – in de Amazone snel toeneemt als gevolg van ongebreidelde ontbossing.
Door de jungle te vernietigen, drong hij aan dat mensen steeds verder doordringen in eens wilde gebieden, waardoor de kans groter wordt dat virussen op mensen worden overgedragen.
Volgens de expert maakt de uitzonderlijke diversiteit van Amazonia het “tot ’s werelds grootste coronaviruspool.”
India
Volgens Sachin Minhas, een Indiase dokter uit Dept. of Medical Oncology, Sir Ganga Ram Hospital, New Delhi, zijn geboorteland kan land te worden “de oorsprong van de volgende COVID-19 achtige epidemie”.
De auteur merkt op dat men de nieuwe coronavirus pandemie niet de schuld kan geven van de eetgewoonten van de Chinezen, zoals velen aan het begin van de pandemie hadden. Huisdieren en mensen kunnen besmet raken door contact met de ontlasting en het speeksel van besmette dieren.
Ondanks het feit dat India het hoogste percentage vegetariërs in de bevolking heeft in vergelijking met alle andere landen in de wereld, kan het toch het epicentrum van de nieuwe pandemie worden.
De ontbossing in India is in volle gang: 2% of 13.000 vierkante kilometer in India wordt bezet door illegale menselijke nederzettingen. Miljoenen mensen op het platteland zijn afhankelijk van bossen. Steeds meer mensen komen steeds dichter bij dieren in het wild. In India hoef je hiervoor echter niet eens de stad uit: de steden worden al lang bewoond door apen, wilde zwijnen en zelfs luipaarden ’s nachts.
Tegelijkertijd groeit de bevolking in India, neemt de bevolkingsdichtheid toe en laten de sanitaire normen veel te wensen over. Op deze manier kan India een virale bom met de klok mee worden die op elk moment kan ontploffen.
China
China is niet alleen het epicentrum van het nieuwe coronavirus. In 2003 verspreidde het SARS-coronavirus zich van China naar 26 landen. Het coronavirus zou afkomstig zijn van geïnfecteerde vleermuizen.
De huidige pandemie van het coronavirus dwong China actief te mobiliseren om de verspreiding van de ziekte te bestrijden, maar het verspreidde zich niettemin buiten China en werd een wereldwijd probleem.
Om nieuwe pandemieën te voorkomen, veranderen de Chinezen zelfs hun eetgewoonten. In januari hebben de Chinese autoriteiten de handel in wilde dieren verboden. Aangezien deskundigen van mening zijn dat het virus door wilde dieren op de mens wordt overgedragen, hebben de autoriteiten ook alle veehouderijen in het land in quarantaine geplaatst. In mei werd een volledig verbod op het eten en fokken van wilde dieren voor dit doel ingevoerd door de autoriteiten van de Chinese stad Wuhan, waar de wereldwijde coronaviruspandemie SARS-CoV-2 begon. De jacht en handel in wilde dieren werden ook verboden.
De beslissing is genomen in overeenstemming met de resoluties van het Permanent Comité van het Nationale Volkscongres van China over het verbieden van illegale handel in wilde dieren, het bestrijden van illegale consumptie van wilde dieren voor voedsel, illegale jacht, handel, vervoer van wilde dieren en andere illegale acties .
Op 10 april schrapte de Chinese overheid honden, vleermuizen en hagedissen van de lijst van dieren die voor vlees mogen worden grootgebracht.
Maar zelfs een volledig verbod op de consumptie van vlees van wilde dieren voor voedsel zal de verspreiding van de ziekte niet volledig stoppen.
Het is mogelijk dat pathogene virussen en bacteriën uit dieren in het wild huisdieren en vervolgens mensen kunnen infecteren. Het is ook mogelijk dat wilde dieren worden verkocht voor gebruik in de traditionele Chinese geneeskunde op de zwarte markt.
Zuidoost-Aziatische landen
Sterk ontwikkelende economieën en de grote diversiteit aan tropische diersoorten, met name knaagdieren en vleermuizen, maken Zuidoost-Aziatische landen een andere potentiële kandidaat voor het epicentrum van een nieuwe pandemie. Vleermuizen vormen ongeveer 50% van de zoogdieren in de meest biologisch diverse tropische regio’s. Het immuunsysteem van vleermuizen wordt gekenmerkt door een hoge weerstand tegen allerlei virussen. Hierdoor kunnen ze overleven, maar worden ze ook vectoren van verschillende infecties.
Zoals de Washington Post opmerkt: “de opkomst in Maleisië van het Nipah-virus in 1998, dat honderden mensen heeft gedood bij verschillende uitbraken in Azië, is een levendig voorbeeld van overloop veroorzaakt door veranderingen in het milieu en intensivering van de landbouw”.
Volgens een studie gepubliceerd in The Lancet Medical Journal in 2011, “zal de volgende wereldwijde pandemie waarschijnlijk optreden in Zuidoost-Azië” met factoren als “zwakke bewaking tot de toenemende nabijheid van mens en dier”.
De zwakte van de lokale gezondheidsstelsels is ook een complicerende factor bij de bestrijding van de verspreiding van de ziekte. Tegelijkertijd openen zelfs voorheen gesloten landen zoals Myanmar en Cambodja zich voor de wereld en worden ze populaire toeristische bestemmingen, wat de mogelijkheid van de verspreiding van ziekten opent.
Afrika
Afrika heeft ook alle ingrediënten voor een toekomstige pandemie. Onlangs is het continent een broeinest geworden van HIV, Ebola, Zika en andere dodelijke ziekten. Een groeiende bevolking, een aanval op de natuur en een hoge bevolkingsdichtheid in megasteden maken Afrika ook een hotspot voor de nieuwe wereldwijde pandemie.
“In Afrika betekent de afnemende populatie van grote zoogdieren dat wild in toenemende mate afkomstig is van kleinere soorten, waaronder knaagdieren en vleermuizen”, vertelde Fabian Leendertz, een dierenarts die zoönosen bestudeert aan het Robert Koch Institute in Berlijn, aan de Washington Post. Hoewel een deel hiervan wordt gedaan voor eigen gebruik of traditionele doeleinden, is de verkoop van exotisch vlees ook een “enorme economie” in de snelgroeiende megasteden, zei Leendertz.
Dit is een ernstige reden tot bezorgdheid.
Mongolië en Kazachstan
Zelfs de pest zelf is in de wereld niet verslagen. Het grootste aantal gevallen wordt jaarlijks geregistreerd in een kleine Congolese provincie Ituri.
De grootste natuurlijke reservoirs van pestbacteriën bevinden zich echter in de steppen van Eurazië: in Kazachstan en Mongolië, waar voortdurend pestuitbraken worden geregistreerd en primaire ziektevectoren leven: steppeknaagdieren.
Het epizoötische proces omvat soms zogenaamde synanthropische knaagdieren (in het bijzonder ratten en muizen), evenals enkele wilde dieren (hazen, vossen) waarop wordt gejaagd. Van huisdieren worden kamelen aangetast door de pest.
Volgens Kazachse wetenschappers werden in 2014 tijdens de studie van het grondgebied van Kazachstan 162 peststammen geïsoleerd en lag het dichtstbijzijnde punt bij de grootste stad van het land – Almaty – slechts 160 kilometer verderop.
De vreselijke ziekte uit het verleden kan terugkeren en deze keer is de omvang van het probleem groter dan ooit: duizenden mensen leven in moderne steden, een hoge bevolkingsdichtheid, migratie-activiteit, moderne transportmiddelen en talloze contacten kunnen elke uitbraak in een epidemie.
Met de moderne geneeskunde is het sterftecijfer in de builenpest niet hoger dan 5-10%. Toch is dit veel hoger dan het sterftecijfer van COVID-19.
Daarnaast worden natuurlijke pesthaarden gevonden in de VS, Brazilië, Peru, India, Indonesië, Saoedi-Arabië, Libië en Algerije, Madagaskar en verschillende andere Afrikaanse landen.
Het ontwaken van de “oude”
Afgezien van de mogelijkheid dat virussen en pathogene bacteriën uit biologische laboratoria (vooral Amerikaanse biolaboratoria) lekken, vormt de klimaatfactor een aanzienlijke bedreiging voor de ontwikkeling van de epidemische situatie in de wereld.
Klimaatverandering kan leiden tot het optreden van tropische ziekten in landen met milde klimaten waarvan de inwoners er niet immuun voor zijn. Een andere bedreiging is het smelten van gletsjers, die oude virussen naar de oppervlakte kunnen brengen.
In januari ontdekten Amerikaanse wetenschappers die ijskernen selecteerden van een gletsjer in het Tibetaanse plateau-gebied in China 28 virussen die 15.000 jaar bevroren waren geweest en voorheen onbekend waren voor de mensheid.
Zo kunnen landen die door klimaatverandering worden getroffen, waar bergsystemen zich in gletsjers bevinden, zoals in een natuurlijke koelkast, broeinesten worden van nieuwe ziekten die een wereldwijde pandemie kunnen worden.
Met de moderne industriële ontwikkeling is de opkomst van nieuwe pandemieën een kwestie van tijd. Ze zullen niet alleen viraal zijn, maar ook bacterieel van aard, omdat pathogene bacteriën nu ook evolueren om een gevaarlijke eigenschap te produceren – antimicrobiële resistentie. Dit wordt mogelijk gemaakt door het actieve gebruik van antibiotica bij de behandeling van ziekten bij mens en dier en het actieve gebruik van antibiotica in de landbouw als preventieve maatregel tegen ziekten .
Het sterftecijfer als gevolg van een nieuwe pandemie kan echter veel hoger zijn dan nu het geval is bij het nieuwe coronavirus, bijvoorbeeld als er iets lijkt wat sterfte en virulentie betreft met de Spaanse griep van 1918. Met de huidige bevolkingsdichtheid en de ontwikkeling van wereldwijde koppelingen kan een soortgelijk virus tot een half miljard mensen doden.
Alleen verhoogde voorbereiding van medicijnen en faciliteiten voor de behandeling van massale ziekten, het verbreken van schijnbaar onschendbare wereldwijde banden, de herevaluatie van globalisering en technologische ontwikkeling kunnen de mensheid redden.
