Waar blijft het nieuwe kabinet

De irritaties over het ontbreken van vorderingen aan het formatiefront lopen op. Naast de usual suspects zoals fractievoorzitters van partijen die niet meer worden uitgenodigd voor gesprekken over een nieuwe regering, klagen nu ook de oudgedienden. Een beetje oudgediende zwijgt over de formatie. Daarvoor is hij namelijk een oudgediende; zijn tijd is geweest. Alexander Pechtold haalt het niet in zijn hoofd om iets te vinden van de kabinetsvorming. Dat laat hij graag over aan zijn opvolgers. Klaas Dijkhoff hoor je ook niet. Sybrand Buma evenmin.

Maar Jan Terlouw kan het niet laten, kennelijk vanwege zijn constante zorgen over het klimaat. De vroegere voorman van D66 is een uitgesproken voorstander van welke maatregel dan ook om de aarde te redden. En het verontrustende VN-rapport van deze week gaf Terlouw het laatste zetje om zijn mond open te trekken. Zolang er geen kabinet is, gebeurt er niets om de opwarming van de aarde te stoppen, is zijn redenering. Dus opschieten met die formatie.

Een andere oudgediende van wie we gewend zijn dat hij met regelmaat zijn mond opentrekt, is Frans Weisglas, de VVD’er die sinds 2006 maar geen afscheid van de politiek kan nemen. Tot zijn grote opluchting zijn er altijd wel media te vinden die hem de zo hartstochtelijk verlangde ruimte gunnen om zijn politieke opvattingen te spuien. Ook Weisglas vindt dat er haast moet worden gemaakt; zo niet dan moeten er nieuwe verkiezingen komen. Alsof dat wat uitmaakt. De kans is groot dat dezelfde partijen als nu het voortouw moeten nemen om een kabinet te formeren.

Los van de drang van sommige oudgedienden om zich te bemoeien met de formatie, wordt het de hoogste tijd dat de onderhandelingen nu eens echt moeten beginnen na een veel te lange aftastingsperiode van vijf maanden. Volgens informateur Mariëtte Hamer is er weinig aan de hand; haar optimisme kent geen grenzen. Eind juni meende ze dat er vaart werd gemaakt. VVD en D66 gingen aan de slag met een conceptregeerakkoord, dat nu – zeven weken later – het levenslicht nog altijd niet heeft gezien. Rutte en Kaag en hun medewerkers wekken niet de indruk haast te maken. Na een paar weken schrijven ging het hele team vrolijk vier weken met vakantie. Alsof Nederland niet smacht naar een nieuw kabinet.

Ondertussen brokkelt het oude kabinet steeds verder af. Het ministerie van Economische Zaken is halverwege dit jaar al toe aan zijn derde minister na het vertrek van Eric Wiebes en Bas van ’t Wout. Op Volksgezondheid is Tamara van Ark wegens ziekte uitgeschakeld. Op Infrastructuur en Waterstaat wachtte Stientje van Veldhoven de formatie niet af en koos voor een baan buiten de politiek. Sinds de verkiezingen zijn vier nieuwe bewindspersonen aangetreden: Dilan Yeşilgöz-Zegerius (VVD) op Economische Zaken en Klimaat, Tom de Bruijn (D66) op Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, Dennis Wiersma (VVD) op Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Steven van Weyenberg (D66) op Infrastructuur en Waterstaat. Zo heb je zonder formatie al bijna een nieuw kabinet. De benoemingen, met uitzondering van De Bruijn, lijken bedoeld als inwerkperiode voor een definitieve post in Rutte-4.

Die benoemingen maken ook duidelijk dat het oude kabinet nog een tijdje door moet, dat het niet vlot met de formatie. Hamer mag dan wel denken dat de tijd is aangebroken dat andere partijen kunnen aanschuiven, maar het is nog steeds onduidelijk met wie VVD en D66 daadwerkelijk gaan onderhandelen. In juni waren de kanshebbers CDA, ChristenUnie, GroenLinks en PvdA. Dat is vandaag de dag nog steeds zo. Maar voor de talrijke bezwaren (VVD en CDA willen niet in zee met een linkse wolk van PvdA en GroenLinks; D66 ziet de ChristenUnie niet zitten) is nog altijd geen oplossing gevonden. Maandag praten Rutte en Kaag voor de zoveelste keer met Hamer.

De zomer begint aan zijn laatste maand; de formatie zeker niet.