Waarom Boris Johnson nog gevaarlijker is dan Trump

Is de opkomst van  Boris Johnson  als de volgende premier het product van een zachte staatsgreep? Bewijst Donald Trump’s racistische demonisering van vier niet-blanke congresleden dat hij een ‘fascistische’ leider is zoals Mussolini en Hitler? De twee vragen moeten samen worden beantwoord, omdat politieke ontwikkelingen in Groot-Brittannië de neiging hebben om die in de VS na te bootsen, en omgekeerd, hoewel de laatste minder vaak voorkomt. De Thatcher-Reagan-jaren in de jaren 1980 waren een voorbeeld van deze kruisbesmetting en het gebeurde opnieuw in 2016, toen de Britse kiezers smal op Brexit stemden en Amerikaanse kiezers (hoewel niet de meerderheid) voor Trump als president kozen.

Vroeger was ik op mijn hoede voor alarmerend gepraat over ‘zachte staatsgrepen’ en analogieën met de opkomst van demagogische populistische nationalistische leiders in Europa in de jaren 1920 en 1930. Maar de parallellen en overeenkomsten tussen toen en nu worden met de dag bedreiger. Waarnemers die voorspelden dat Trump en Johnson te veel politieke obstakels zouden tegenkomen om macht te krijgen, hadden iets heel erg mis.

Democratische keuze zal slechts een beperkte rol hebben gespeeld bij de selectie van Johnson als premier, als dat doorgaat zoals voorspeld. Hij zal zijn gekozen door 160.000 leden van de conservatieve partij – een zeer niet-representatieve groep – van wie,  zoals anderen hebben opgemerkt , meer dan de helft ouder dan 55 is en 38 procent ouder dan 66 jaar. Johnson zal een minderheidsregering leiden die wordt gekozen onder een andere conservatieve leider, Theresa May, en zal afhangen van de stemmen van een protestantse partij die het product is van de sektarische politiek van Noord-Ierland.

De aanhangers van Johnson zeggen dat men zijn oververhitte en leugenachtige campagne-retoriek niet al te serieus moet nemen, wat inhoudt dat hij een meer gematigde aanpak in zijn ambt zal aannemen. Ik zou er niet op rekenen: velen in Washington zeiden hetzelfde over Trump en beweerden dat hij eenmaal in het Witte Huis tot bezinning zou komen. Commentatoren vergeten dat leiders die geloven dat ze de macht hebben gewonnen door buitenlanders en minderheden te demoniseren en hun tegenstanders te beschuldigen van verraad, geen reden zien om een ​​winnende formule te verlaten.

Integendeel, Trump heeft zijn aanvallen op niet-blanke Amerikaanse politici verdubbeld als niet-Amerikanen en haters van Amerika die het land zouden moeten verlaten. Foto’s van Trump die zijn volgelingen tot haat vervulde gezangen oproept tijdens een bijeenkomst in North Carolina door Ilhan Omar aan te klagen, een van de vier congresvrouwen die hij heeft beoogd, laten zien dat er geen grenzen zijn aan zijn uitbuiting van raciale vijandigheden.

Een paar dagen nadat Trump sprak, zat Johnson op een platform in Canning Town om zijn publiek te  vertellen over een buitensporig EU-reglement dat het bedrijf van een kipperroker  op het eiland Man wurgt . Dit was het soort verzonnen, opvallende verhaal waarmee Johnson zijn carrière als journalist in The Daily Telegraph, gebaseerd in Brussel tussen 1989 en 1994, lanceerde  . Toen, net als nu, zijn verhalen die de EU afbeelden als een bureaucratisch monster dat geld zuigt uit Groot-Brittannië werden blootgesteld als vals, maar te weinig baat omdat ze zo netjes ingingen, zoals ze bedoeld waren, met de vooroordelen van lezers zoals de leden van de conservatieve partij die hun nieuwe leider kiezen.

De giftige demagogie van Trump in Noord-Carolina heeft zijn ware gelovigen misschien op de been gebracht, maar het leidde ook tot een tegenreactie. In tegenstelling hiermee werd Johnson’s kipper-verhaal spottend maar tolerant behandeld, een beetje grap, waaruit opnieuw bleek dat “Boris een beetje een kaart is”, niet te serieus te nemen.

Ik vraag me af of Johnson’s aanpak niet gevaarlijker is dan die van Trump omdat het sluipender is.

Kiezers in Engeland zijn altijd sukkel geweest voor politici die zich presenteren als een beetje kwispeling. Nigel Farage cultiveert dit soort openbare persona met zijn pint bier en joculaire benadering. Johnson en hij maken deel uit van een traditie van politieke figuren die gespecialiseerd zijn in Falstaffische bonhomie, die kiezers overtuigen dat – hoewel ze misschien lijden aan een aantal zeer menselijke fouten – zij het zout van de aarde zijn. Succesvolle voorbeelden van deze tactiek zijn onder meer George Brown, de beruchte dronken plaatsvervangend leider van de Labour-partij, en de liberale parlementslid Cyril Smith die, na de dood bevestigd door de politie, seksueel en fysiek misbruikte kinderen zo jong als acht jaar oud had (er waren 144 klachten tegen hem, maar geen vervolging).

Johnson en Trump komen ermee weg omdat mensen ze niet serieus genoeg nemen totdat het te laat is. Maar ze drukken op dezelfde politieke en emotionele knoppen als de fascistische leiders van de jaren 1920 en 1930. Net als zij leiden zij nationalistische populistische bewegingen gevoed door oppositie tegen globalisering, die Hitler de schuld gaf aan de Joden en de eurosceptici de schuld van Brussel. “We willen een muur bouwen, een beschermende muur,” zei Goebbels.

Het is de moeite waard om te kijken naar een exemplaar van  The New York Times  van 31 januari 1933 – de dag nadat Hitler regeringsleider werd – wat een klassiek voorbeeld is van een fatsoenlijke maar klagende persoon die de risico’s voor zich inschat. De schrijver wijst op de binnenlandse oppositie waarmee de nieuwe Duitse leider zou worden geconfronteerd “als hij de wilde en wervelende woorden van zijn campagnespeeches wilde vertalen in politieke actie”.

Het artikel kijkt uit naar een “getemde” Hitler van wie veel Duitsers hopelijk spreken. Over het algemeen neemt het grimmige verwachtingen weg en zegt het: “We kunnen altijd op zoek zijn naar een dergelijke transformatie wanneer een radicale demagoog zich een weg baant naar een verantwoordelijk ambt.” “Die het Duitse volk zou dwingen” een sprong in het donker te maken “.

Trump’s retoriek is oorlogszuchtiger en beangstiger dan alles wat Johnson heeft gezegd, maar deze laatste kan de gevaarlijkere man blijken te zijn. De reden is dat Trump, ondanks al zijn bombast, realistisch en voorzichtig is en nog met niemand oorlog moet voeren. Het is gemakkelijk voor hem om te beweren “Amerika weer groot te hebben gemaakt” omdat de VS al de machtigste staat ter wereld was, zelfs als die macht begon weg te ebben.

Johnson, als hij premier wordt, heeft een veel moeilijker pad omdat de macht van Groot-Brittannië in de wereld al lang zwakker is dan mensen in Groot-Brittannië – en met name leden van de Conservatieve Partij – beseffen. Door de 27 EU-landen te confronteren, wordt het veel zwakker en is de enige alternatieve alliantie een grotere afhankelijkheid van de VS in een tijd waarin haar beleid meer mercuriaal en egocentrisch wordt. Britse samenwerking met de VS in de confrontatie met  Iran , en tegelijkertijd proberen niet het doelwit van een Amerikaanse proxy te zijn, is een vroeg teken van het gevaarlijke pad dat voor ons ligt.

Trump verdeelt Amerika zeker, maar Amerika is altijd verdeeld geweest over ras en de erfenis van slavernij. De divisies van de burgeroorlog 160 jaar geleden zijn tegenwoordig de politieke kerndivisies van Amerika.

In Groot-Brittannië is de politieke polarisatie die voortvloeit uit de Brexit veel frisser, dieper, onzekerder en – uiteindelijk – een risicovolle sprong in het donker.