In de lange donkere tunnel die 2020 is geweest, valt november op als de maand dat het licht verscheen. Sommigen zien het misschien als een helder licht, anderen als een zwak licht – maar het is onmiskenbaar een licht.
Op 9 november kondigde Pfizer de tussentijdse resultaten aan van zijn kandidaat-vaccin, waaruit bleek dat het “meer dan 90% effectief” is in het voorkomen van symptomatische COVID-19 in een laat stadium van menselijke proeven. Het nieuws werd met vreugde begroet.
Een paar dagen later kondigde het Russische Directe Investeringsfonds aan dat het kandidaat-vaccin dat ze financieren, genaamd Sputnik V, een werkzaamheid van 92% vertoonde in onderzoeken in een laat stadium. Om niet achter te blijven, kondigde Moderna vervolgens aan dat haar kandidaatvaccin een werkzaamheid van 94,5% vertoonde.
De nieuwste aankondiging van het COVID-19-vaccin is afkomstig van de Universiteit van Oxford. En, zoals bij alle bovenstaande aankondigingen, kwam het via een persbericht . Zijn kandidaat-vaccin, ontwikkeld in samenwerking met AstraZeneca, vertoonde een algehele effectiviteit van 70,4%.
Mocht dat tegenvallen, houd er dan rekening mee dat dit tussenresultaten zijn en dat de cijfers kunnen wijzigen. Ook werd het Oxford-vaccin aan één groep vrijwilligers gegeven als twee standaarddoses, die 62% effectief waren, en aan een andere groep vrijwilligers als een kleinere dosis gevolgd door een standaard tweede dosis. Dit verhoogde de effectiviteit tot 90%.
Het is niet meteen duidelijk waarom dit het geval is. Professor Andrew Pollard, een van de hoofdonderzoekers van het project, beschreef de resultaten als “intrigerend” . Hij benadrukte ook dat het gebruik van lagere doses betekent dat er meer vaccindoses beschikbaar zouden zijn.
Er waren geen gevallen van ernstige COVID-19 bij degenen die het vaccin kregen. En het lijkt een beschermende immuunrespons op te wekken bij oudere mensen. Hoewel we moeten wachten op de definitieve uitsplitsing van de resultaten om daar duidelijkheid over te krijgen.
Niet de enige maatstaf
Ondanks dat het Oxford-vaccin een lagere algehele effectiviteit heeft dan de Pfizer- of Moderna-vaccins – althans in dit tussenstadium – zijn er andere succesfactoren waarmee rekening moet worden gehouden. Veiligheid is er één, en tot dusver wordt gerapporteerd dat het Oxford-vaccin een goede staat van dienst heeft op het gebied van veiligheid zonder ernstige bijwerkingen.
Een andere cruciale factor is opslag. Het Oxford-vaccin kan in een huishoudelijke koelkast worden bewaard. De noodzaak van aanhoudende bevriezing tijdens de hele reis van het vaccin van fabriek naar kliniek bij ultralage temperaturen – zoals te zien is bij het Pfizer-vaccin – kan een probleem zijn voor veel landen, maar vooral voor armere landen.
Het Oxford-vaccin, gebaseerd op een virale vector, is ook goedkoper (ongeveer $ 4) dan de mRNA-vaccins van Pfizer en Moderna – respectievelijk ongeveer $ 20 en $ 33. AstraZeneca heeft een ” geen winstbelofte ” gedaan.
Billijke verdeling
Zoals ik al eerder heb besproken , is een rechtvaardige distributie van nieuwe vaccins van vitaal belang, vooral voor lage- en middeninkomenslanden die niet het profiel of de koopkracht hebben van rijkere landen. GAVI – een wereldwijd gezondheidspartnerschap dat tot doel heeft de toegang tot immunisatie in arme landen te verbeteren – heeft jarenlang gewerkt om dit punt aan te pakken. Het heeft in 2020 het COVAX-initiatief opgezet , dat toegang heeft tot 700 miljoen doses COVID-vaccin als klinische onderzoeken succesvol zijn.
Oxford en AstraZeneca hebben eerder hun eigen toezeggingen gedaan om een miljard doses van hun vaccin te verstrekken aan lage- en middeninkomenslanden, met een toezegging om voor het einde van 2020 400 miljoen doses te verstrekken. AstraZeneca heeft zeker toegezegd meer doses te verstrekken aan landen buiten Europa en de VS dan zijn naaste concurrenten.
Een prima start
Deze toezeggingen zullen duidelijk niet voldoende zijn voor onmiddellijke wereldwijde dekking, maar het is een uitstekend begin. Ongeveer 9% van de wereldbevolking leeft in extreme armoede en de gezondheidsstelsels om hen heen zijn kwetsbaar. Met beloften voor een eerlijke distributie van vaccins, is er hoop dat de armere bevolkingsgroepen over de hele wereld niet zullen worden vergeten. De wereldwijde gezondheidsgemeenschap moet zich op dit gebied blijven concentreren.
Wat betekent deze aankondiging voor de wereld? Mogelijk een enorm bedrag. Maar vergeet niet dat de onderzoeken nog niet zijn voltooid en dat de toezichthouders op het moment van schrijven nog geen van de nieuwe vaccinkandidaten moeten goedkeuren. Zelfs als die hindernissen zijn genomen, moeten we de wereld nog steeds vaccineren, wat vereist dat we met succes de complexe obstakels van afstand, terrein, politiek, logistiek in de koelketen en menselijk gedrag moeten overwinnen.
De wereldwijde pandemie is nog niet voorbij en zal nog lang duren – maar het licht wordt steeds feller.