Waarom kiezers zich tot ‘Nederlandse Trump’ Geert Wilders wendden

‘Ze voelen zich verwaarloosd’: waarom kiezers zich tot ‘Nederlandse Trump’ Geert Wilders wendden.

Geert Wilders. In een mooi stadje aan het water juichen inwoners het standpunt van de ervaren rechtse man over immigratie toe en noemen zijn succes een ‘stem tegen de gevestigde orde’

INa winkelcentrum in Volendam, een vissershaven ten noorden van Amsterdam, was er vrijdag tevredenheid over het feit dat de extreemrechtse politicus Geert Wilders de Nederlandse verkiezingen van afgelopen woensdag domineerde . “Het is echt een goede zaak”, zei Pieter, die geen achternaam wilde geven. “Er is een tekort aan huizen , er komen nog steeds mensen. De grenzen moeten dicht.”

In het mooie Volendam, lang een bolwerk van Wilders, behaalde de Partij voor de Vrijheid (PVV) 18,6% van de stemmen. De kaken van politici, politicologen en Wilders zelf vielen open toen vroege voorspellingen een overwinning van 37 zetels suggereerden – ongeveer een kwart van het parlement en zijn grootste aandeel ooit.

Deze blonde politicus die ook wel ‘de Nederlandse Trump’ wordt genoemd en bekend staat om zijn opruiende opmerkingen over de islam , een strafblad voor het beledigen van Nederlandse Marokkanen en de weigering om Groot-Brittannië binnen te komen , heeft de natie geschokt. Volgens voorlopige resultaten ervaart het ervaren parlementslid, die 24 uur per dag beveiligd is nadat hij doodsbedreigingen heeft ontvangen , een golf van bezorgdheid over immigratie, huisvesting, de kosten van levensonderhoud en wantrouwen in regeringen na een reeks schandalen .

In een nabijgelegen café zei Arjen (57): “Het is een stem tegen de gevestigde orde. Ze hebben er een puinhoop van gemaakt.”

Aan de volgende tafel zei B&B-eigenaar Vincent Veerman (55) dat hij eerder op conventionele rechtse partijen had gestemd, maar dat hij een regering wilde die hard zou optreden tegen de immigratie van “kanselaars”: hij keurde de “asielstop” van de PVV goed, daarbij verwijzend naar zorgen over misdaad sinds 160 asielzoekers werden gehuisvest in het Van der Valk hotel in de stad. “De reden dat ik PVV heb gestemd”, zei hij, is puur zodat de regering niet met [Frans] Timmermans meegaat .” (Timmermans leidt de op een na grootste partij van het land, de gecombineerde GroenLinks/PvdA.)

Het PVV-electoraat heeft over het algemeen een zwaar leven. Dat is waarschijnlijk de reden waarom ze op een partij stemmen die radicale verandering belooft

Nederland staat bekend om zijn lage corruptie, persvrijheid en gematigdheid, maar de afgelopen twintig jaar is er een andere stroming aanwezig: steun voor extreemrechtse partijen. Anti-islam Pim Fortuyn, vermoord vlak voor de verkiezingen in 2002 , richtte een gelijknamige partij op die 26 zetels won en deelnam aan de regering voordat hij uiteenviel . Het extreemrechtse Forum voor Democratie deed het goed bij de provinciale verkiezingen en werd in 2019 de grootste partij in de Senaat voordat het een soortgelijk lot onderging. Volgens prof. dr. Tom Louwerse van het Instituut Politieke Wetenschap van de Universiteit Leiden heeft extreemrechts in Nederland de afgelopen tien jaar gemiddeld 15 tot 20 procent van de ondervraagden behaald.

Er is een gevoel dat niet iedereen in Nederland dezelfde kansen heeft, vooral onder degenen die minder succesvol waren in het zeer selectieve middelbare schoolsysteem. Journalist Joris Luyendijk heeft onlangs “zeven factoren” geïdentificeerd – waaronder beter onderwijs, blankheid en een Nederlandse ouder – die iemands vooruitgang in een zogenaamd niet-hiërarchische samenleving versnellen. Prof. Marcel Lubbers, sociaal wetenschapper aan de Universiteit Utrecht, is het daarmee eens: “Onder kiezers met een allochtone achtergrond vindt een grote meerderheid dat hun belangen niet goed vertegenwoordigd zijn in de politiek, maar we zien dit ook bij een hele grote groep zonder allochtone achtergrond die stemt op anti-immigratiepartijen.”

Prof.dr. Matthijs Rooduijn van de Universiteit van Amsterdam zegt dat hij de verkiezingen ziet als een “voedingsbodem voor rechts populisme”. Veel partijen voerden campagne tegen immigratie en speelden daarmee Wilders in de kaart, die migranten in verband brengt met misdaad en huisvestingsvraagstukken. Uit Rooduijns onderzoek blijkt dat 15% van de PVV-stemmen afkomstig was van mensen die de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) van premier Mark Rutte in de steek lieten.

In het begin van de campagne opende de nieuwe VVD-leider, Dilan Yesilgöz-Zegerius, de deur voor Wilders door te zeggen dat ze hem niet zou uitsluiten van een coalitie, zoals de meeste reguliere partijen hadden gedaan, afgeschrikt door zijn extremisme .

Wilders reageerde door blijkbaar een mildere toon aan te slaan. In het actualiteitenprogramma Nieuwsuur zei hij dat hij zijn manifestbeleid over het verbieden van moskeeën, islamitische scholen en de Koran op ijs kon zetten. “De prioriteit ligt bij andere zaken als het om de komende regeringsperiode gaat”, zei hij zacht.

Dit sprak duidelijk aan. Bij de lancering van zijn campagne in Venlo zeiden de kiezers dat ze zijn nativistische boodschap leuk vonden, maar dat hij soms wel een beetje ver ging. Vijf weken later, hier in Volendam, zei Veerman dat Wilders een gematigder toon aansloeg dan ‘linkse extremisten’ op het gebied van het klimaat. “Het maakt mij niet uit wat je gelooft – katholiek, protestant, islam – zolang je maar iedereen respecteert”, zei hij. “We hebben een multiculturele samenleving.”

Hoewel Wilders extreem rechts is wat betreft immigratie, voert hij een populistisch beleid op het gebied van gezondheidszorg, pensioenen, het minimumloon en sociale huisvesting. “Het electoraat van de PVV bestaat over het algemeen uit mensen die het moeilijker hebben”, aldus Rooduijn. “Ze voelen zich verwaarloosd. Ze hebben een zwaar leven, economisch maar ook cultureel. En dat is een van de redenen waarom ze op een partij stemmen die radicale verandering belooft.”

Maar zal deze radicale verandering plaatsvinden? Wilders heeft de meeste zetels gewonnen en is uitgenodigd om te proberen een coalitie te vormen . Maar in de Nederlandse representatieve democratie is het resultaat van de paardenhandel verre van duidelijk. Mogelijk wordt hij geen premier, en als het hem niet lukt een coalitie op te bouwen, kan een andere partij het misschien proberen. Het kan maanden duren.

De meest voor de hand liggende optie zou een rechtse coalitie zijn van de PVV, VVD, het Nieuwe Sociaal Contract van Pieter Omtzigt en de rechtse Boerenburgerbeweging (BBB). Maar Yeilgöz-Zegerius heeft gezegd dat ze geen deel zal uitmaken van een regering van Wilders, ook al zouden ze bepaalde beleidsmaatregelen kunnen steunen. Centrumrechts Omtzigt sloot voorheen het werken met “anti-constitutionele” standpunten uit, maar spreekt nu vaag over “het nemen van verantwoordelijkheid”.

Raoul du Pré van dagblad de Volkskrant zegt dat Wilders – een snelle en scherpe debater – heeft geprofiteerd van de afwezigheid van Rutte, die aankondigde in de zomer af te treden als leider, om debatten te winnen, maar ook de media gebruikte om een ​​zachter beeld neer te zetten . kant.

Maar het manifest van Wilders, dat half zo lang is als dat van de VVD, NSC en GroenLinks/PvdA, kende geen officiële kosten en bevat een diepe ironie. ING-economen Marcel Klok en Marieke Blom analyseerden een potentiële Wilders-NSC-BBB-coalitie, gesteund door Yeşilgöz-Zegerius. Ze ontdekten dat de impact op de economie stimulerend zou zijn: “Gezien de huidige spanningen op de arbeidsmarkt verwachten we dat dit zal resulteren in een grotere vraag naar buitenlandse werknemers.”