De beste typering voor een denktank is dat het een soort ‘Herenclub’ is voor intellectuele paupers. De ‘Herenclub’ was voorheen een ontmoetingsplaats voor mannen met ‘Aanzien’. Ze betaalden voor het ‘Lidmaatschap’, en ze werden als regel pas toegelaten na een ‘ballotageproces’.
De denktank club was een plek die ‘Discretie’ hoog in het vaandel had staan, om de intellectuele vrijheid te garanderen. Iets wat in kringen van ‘Complot Theoretici’ al snel wordt begrepen als een ‘Samenzwering’. Leden van dergelijke exclusieve instellingen stelden daar tegenover dat de ‘Discretie’ juist bevorderlijk was voor het niveau van de dialoog, omdat men niet bevreesd hoefde te zijn voor repercussies als men de plank een keer finaal missloeg, of zijn hart luchtte met politiek incorrecte opmerkingen. Het gistingsproces binnen dergelijke ‘Clubs’, zo was het idee, bracht bruikbare oplossingen naar boven, en het attendeerde de elite op leden die potentieel hadden als ‘beleidsmaker’.
Onder de ‘Werkers’ bestonden dergelijke afgesloten ontmoetingsplaatsen ook binnen de ‘Vakbonden’ en politieke partijen die opkwamen voor de belangen van de ‘Werkers’. Die ‘Verzuilde’ structuur bestaat in die vorm niet meer, vooral omdat de ‘Werkers’ zich begonnen in te beelden dat ze geen ‘Werkers’ meer waren, maar ‘gesprekspartners’ van de elite binnen een publiek proces.
Een proces dat zich toespitste op discussies in het parlement en in de media. Hun formele vertegenwoordigers werden gaandeweg ingekapseld binnen ‘Overlegorganen’. Een ‘Overlegorgaan’ is geen ‘Denktank’. Een ‘Overlegorgaan’ is meer een ‘Massagesalon’ waar net zo lang wordt gekneed tot de ‘Werkers’ akkoord zijn met wat in de verschillende ‘Denktanks’ reeds is bekokstoofd.
Waar de leden van de ‘Herenclub’ moesten betalen om lid te mogen zijn, worden de leden van de ‘Denktank’ betaald. Ze zijn uitgezocht door schimmige bedrijven, danwel puissant rijke particulieren, of types die het recht hebben om naar hartelust een greep te doen in de pot met belastinggelden ten behoeve van subsidies, die ‘Belangen’ hebben die indruisen tegen het collectieve belang.
Veel, héél veel van die ‘Denktanks’ houden zich bezig met het bedenken van manieren om oorlogen te verkopen, namens hun sponsoren in het ‘MiciMatt‘-complex, zonder dat het volk door heeft dat het weer een nieuwe peperdure oorlog wordt binnengeloodst. Ook ‘Denktanks’ die niet tot taak hebben redenen te bedenken waarom we geld uit moeten geven om oorlog te voeren zijn een integraal onderdeel van het ‘Financieel Kapitalisme’, en de institutionele vijand van het ‘Industrieel Kapitalisme’.
De leden van die ‘Denktanks’ produceren zelf niks, behalve ‘geniale’ manieren om de burger een poot uit te draaien, maar ook de bedrijven en puissant rijke sponsoren produceren niks wat zichzelf verkoopt, omdat iedereen het hebben wil, anders hadden ze die ‘Denktank’ niet nodig.
De ‘Denktank’ verlaagt zich niet tot het aanprijzen van specifieke producten, maar ze bedenken drogredenen voor ‘beleidsmakers’ om grof geld uit te trekken voor beleid dat ‘Bittere Pillen’ verkoopt. Oorlogen, vluchtelingenstromen, experimentele medicijnen en pandemieën, en de noodzaak om afstand te doen van iets dat prima functioneert, in ruil voor iets wat schreeuwend duur is, onhandig, en niet voldoet.
De kracht van het concept is het ‘Sluimerende Bestaan’. De lange periodes waarin er geen beroep op de ‘Denktank’ wordt gedaan, waardoor je het idee hebt dat het een verzameling ’Studiebollen’ betreft, die volkomen terecht het predicaat ‘Expert’ opgeplakt krijgen, omdat ze in de rustige tijd studeren op het onderwerp, terwijl het eigenlijk luie, verwende, overbetaalde ‘PR’-medewerkers zijn die achter de hand worden gehouden voor de ‘Beslissende Momenten‘. Naast de ‘Vaste Medewerkers’ zijn er altijd ook types die ‘Verbonden’ zijn aan de ’Denktank’, en die erbij worden gehaald als het druk wordt.
Omroepen, kranten en tijdschriften kunnen een ‘Beroep’ doen op de ‘Denktank’, die dan een ‘Pratend Hoofd’ leveren om de discussie in een bepaalde richting bij te sturen. Er is daarnaast een wisselwerking met de ‘Consensus Wetenschap’, en ‘Denktanks’ bieden ’Schnabbels’ aan voor ‘Wetenschappers’ uit de ‘Consensus’ hoek, waarbij ze functioneren als ‘ballotagecommissie’. Functioneel maken ze deel uit van wat het ‘Lobby-circuit’ wordt genoemd.
Ze zijn uitermate geschikt voor het promoten van onsympathieke, gevaarlijke praktijken waar niemand bij zijn volle verstand ‘ja’ tegen zou zeggen. In de tijd dat het roken van tabak nog de normaalste zaak van de wereld was, had de industrie geen behoefte aan een ‘Denktank’ die ‘beleidsmakers’ en het publiek diende te bespelen. Een reclamebureau volstond. Maar naarmate er meer bekend werd over de risico’s, en ‘beleidsmakers’ zich gedwongen zagen ‘iets’ te doen om tenminste de indruk te wekken dat ze het probleem serieus namen, kwamen de ‘Denktanks’ in beeld.
De ‘Herenclubs’ van weleer bestaan alleen nog als visitekaartje voor mensen met teveel geld, en zijn in die vorm een museumstuk. Hetzelfde kan je zeggen van het gros van de ‘Loges’ van ‘Vrijmetselaars’ en ‘Rozenkruisers’. En over de ‘Vakbonden’ en politieke partijen zullen we het maar niet hebben. Discretie is hoe dan ook iets dat mensen niet meer begrijpen als concept, en dat het niet strijdig is met het verlangen naar transparantie, zolang de uiteindelijke keuze, en de logica waarop die keuze gestoeld is, maar zonder terughoudendheid wordt gedeeld met het volk, vóórdat het beleid wordt ingevuld. En dat beleid ook geen ‘Open Einden’ kent.
Het is in onze tijd verworden tot op schrift vastgelegde geheimhoudingsplicht, of de rotzooi ligt op straat voordat je buiten bent. Al die traditionele organisaties waren ‘breed’ georiënteerd, in tegenstelling tot de ‘Denktank’, waarbij ’Tank’ verwijst naar een soort aquarium.
Een watertank voor vissen die sullig dobberen en vreten wat hen wordt voorgezet, en laat dat ‘Denken’ maar weg. Pure inteelt waarbij ‘discussie’ wordt opgevoerd als een uithangbord om de claim waar te kunnen maken dat het in ‘Rapporten‘ op schrift gestelde, of uitgedragen standpunt het resultaat is van een ‘proces’, terwijl het omgekeerde waar is. Het resultaat staat vast. Die oorlog moet er komen, maar welke argumenten kunnen we erbij verzinnen, of met welke leugens komen we nog weg om het aan de man te brengen, zonder dat men ons ophangt.
Als je ‘beleidsmakers’ vraagt naar de wisselwerking tussen hen, en de ‘Denktanks’ die ze toelaten tot hun werkkamer, dan zul je horen dat die ‘Denktanks’ een mooie aanvulling zijn op hun eigen werk, omdat ze gedetailleerder kunnen ‘kijken’ naar een specifiek probleem, iets waar de ‘beleidsmaker’ geen tijd voor heeft. In de praktijk heeft die ‘Denktank’ helemaal nergens over nagedacht, laat staan gedetailleerd, en slepen ze die ‘beleidsmaker’, en de ‘pers‘ als een dood gewicht achter zich aan naar het standpunt dat ze kregen aangereikt van hun sponsor, de verenigde wapenproducenten, farmaceuten, tabaksindustrie of enig ander vaag collectief met diepe zakken.
Het gevolg is, dat de ‘beleidsmaker’ geen flauw idee heeft waarom hij geacht wordt bepaald beleid uit te venten, maar omdat een ‘Denktank’ het hem of haar zo heeft voorgekauwd, heeft hij of zij de illusie dat erover is nagedacht. Inhoudelijk in discussie gaan met een ‘beleidsmaker’ of ‘woordvoerder’ die zijn of haar standpunt krijgt aangereikt door de ‘Denktanks’, is zonde van de tijd. Ze hebben geen benul, en elke verbale confrontatie met tegenstanders van wéér een oorlog, of wéér nieuwe vluchtelingenstromen, of wéér een pandemie, of wéér een commissie voor het een of het ander, loopt stuk op de dooddoener dat ‘Experts’ het erover eens zijn dat het moet.
Maar ook die ‘Experts’ uit de ‘Denktanks’ moet je niet proberen te verleiden tot een inhoudelijke discussie met feiten en argumenten die haaks staan op wat de sponsor van die ‘Experts’ wil, want dan trek je de ‘Wetenschap’ in twijfel, en solliciteer je naar de status van paria, of een tijdje in de gevangenis wegens het verspreiden van ‘desinformatie‘.
Het instituut van de ‘Herenclub’ was verre van optimaal, en ook de ‘Vakbonden’ hadden hun tekortkomingen. Maar hoe het mogelijk is dat we collectief als een blok gevallen zijn voor het concept van de ‘Denktank’, dat is mij een eeuwigdurend raadsel. Waarmee ik niet wil stellen dat er geen ‘Denktanks’ zijn die over een bepaald onderwerp verstandige dingen zeggen.
Maar dat is dan omdat hun sponsor iets wil wat toevallig samenvalt met het belang van de samenleving op dat moment. Daar kunnen ze echter beter geen gewoonte van maken, want dan zijn ze niet meer nodig. Bij de ‘Herenclub’ of de ‘Vakbond’ was dat niet bezwaarlijk, want de leden betaalden de rekeningen zelf. Maar bij een ‘Denktank’ is dat dodelijk.
Betaald worden om te denken is eigenlijk hoe dan ook geen gezond concept, als je er even over nadenkt. Het dient een uitdaging te zijn om je intellect in dienst te stellen van de gemeenschap, via de dialoog met je medemens. De beloning is het werkbare resultaat en de erkenning dat jouw gedachten over de materie de voorkeur verdienden boven die van anderen. Dat vergt volledige intellectuele vrijheid, en geen goudvissenkom.