De wereld wordt geconfronteerd met een stroom geld die we in de recente geschiedenis nog nooit hebben gezien. De acties van centrale banken over de hele wereld kunnen in eerste instantie de eerdere illusie van geld in stand houden, maar de situatie in de naoorlogse geschiedenis is nog nooit zo gevaarlijk geweest voor monetaire zaken. Binnen een week verhoogde de Amerikaanse centrale bank haar totale activa met $ 650 miljard tot $ 5.318 biljoen, waarvan $ 587 miljard alleenbij de aankoop van Amerikaanse staatsobligaties. De andere centrale banken over de hele wereld reageerden hetzelfde. In tijden van groeiende economieën is de groei van de balansen van de centrale bank vergelijkbaar met de verwatering van wijn. Er is in één klap meer wijn beschikbaar, maar die smaakt niet meer zo intens, maar steeds meer waterig. Zolang de vloeistof nog naar wijn ruikt, kan de illusie werken, maar alleen dan …
Na de pandemie dreigt een heel ander scenario. Als een groter bedrag aan basisgeld een afnemend aanbod van goederen en diensten ontmoet, dreigt een inflatieschok. Omdat hoe langer de shutdown duurt, hoe groter de nevenschade in de economie. Momenteel is de economische activiteit gebaseerd op een arbeidsverdeling die niet alleen nationaal plaatsvindt. Het is ook niet alleen beperkt tot Europa, maar omvat nu de hele wereld. Als de wereldeconomie op de knieën valt omdat bedrijven failliet gaan, de toeleveringsketens worden gekort en de productiecapaciteit wordt aangepast, zullen de prijzen uiteraard over de hele linie stijgen naarmate de vraag zich herstelt. Met het niveau van interventies dat momenteel wordt uitgevoerd door overheden en hun centrale banken wereldwijd
De schok die de corona-pandemie veroorzaakte aan zowel de aanbod- als de vraagzijde, en de daaropvolgende interventie door de staten en centrale banken, kan alleen worden verzacht door hun impact op middellange termijn. De aanbodzijde moet snel en snel kunnen worden opgestart. Dit veronderstelt één ding: de toeleveringsketens, de internationale arbeidsverdeling, kortom: de globalisering moet zo snel mogelijk weer werken.
De internationale gemeenschap kan hier veel voor doen. Te beginnen met het opheffen van sancties tegen Rusland en Iran. Wat het buitenlands beleid betreft, is het misschien juist om druk uit te oefenen op de twee regimes, maar in de huidige situatie moeten deze maatregelen meer worden vervangen door niet-economische maatregelen om het veel grotere probleem op te lossen. Maar dat kan maar een onderdeel zijn van meerdere. In deze situatie moeten de tarieven en de niet-tarifaire handelsbeperkingen dalen en in de crisis zijn ze een versterker die de uitwisseling van goederen belemmert. Om dit te doen, moet de Wereldhandelsorganisatie WTO opnieuw een sterke stem voor vrijhandel worden. Door de blokkade op te geven, zouden de Verenigde Staten ervoor kunnen zorgen dat de WTO-arbitragetribunalen weer kunnen worden gevuld.
Maar de EU kan ook doorgaan. Niet alleen in de wereldhandel. Zelfs tijdens de onderhandelingen met Groot-Brittannië kon men eenzijdig vertrouwen op het openstellen van de markt voor goederen uit Groot-Brittannië. De kans is niet zo groot dat het Verenigd Koninkrijk zich dan ook zou openstellen. Met betrekking tot ontwikkelingslanden zou de EU kunnen instemmen met het labelen van verschillende normen en tegelijkertijd de markt voor deze landen kunnen openen. De EU hoeft niet op anderen te wachten, maar kan agressief doorgaan.
Het is niet zeker dat het inflatiescenario zich zal voordoen na de eerste fase van de pandemie. De internationale gemeenschap bestrijdt momenteel de pandemie wereldwijd. Hoe belangrijk dit ook is in de huidige situatie, de beslissende factor voor de welvaart van iedereen is de wijze en voorzichtige omgang met de gevolgen van de crisis. Nog meer schulden, meer monetarisering en nog meer afscherming lossen de economische gevolgen niet op, maar versterken de neerwaartse spiraal. De “herstart” van de wereldhandel, de bevordering van vrijhandel en de welvaartsbevorderende effecten van globalisering moeten veeleer centraal staan. Alleen zij kunnen de gevolgen van de pandemie verzachten. Ze zijn het smeermiddel van de wereldwijde welvaart.