“Wie iets te verbergen heeft kan maar beter niet de politiek ingaan”

Over het miljoen van D66, mededogen voor Sidney Smeets, trial-by-media, Jan Nagel, het niet zo integere aanzien van de politiek en de pariasering van het zwarte schaap als oplossing

“Wie iets te verbergen heeft kan maar beter niet de politiek ingaan”, doceerde oud-VVD- minister Henk Kamp lang geleden al. Je vraagt je af wat D66’er Sidney Smeets, toch geen domme man, bezield heeft te denken dat hij met zijn verleden een van de meest publieke ambten in het land kon gaan vervullen.

afboeken op miljoenendonatie aan D66

Over de beschamende afgang van D66 en het ‘nieuwe leiderschap’ zijn in de media alle vragen wel gesteld. Nu de antwoorden nog. Zoals: wie gaat dit betalen? D66 faalde in de screening van kandidaat-Kamerleden en greep zelfs niet in toen nog ruim voor de verkiezingen het verleden van Smeets al op straat lag. Waarom zou de samenleving moeten opdraaien voor de 100.000 euro die het wachtgeld inclusief werkgeverslasten gaat kosten en het nog veel hogere bedrag dat we kwijt zijn als Smeets straks kans- en werkloos bij het bijstandloket aanklopt. Suggestie voor Sigrid Kaag: boek het af van de gift van één miljoen euro die miljardair en ‘tech ondernemer’ Steven Schuurman kort voor de verkiezingen in de kas van D66 stortte.

mededogen voor Sidney Smeets

“We laten iedereen vrij en niemand vallen” was de verkiezingsleus van D66. Geldt dat ook voor Sidney Smeets? Ik heb weinig compassie met de man, maar als D66 zijn huiswerk beter had gedaan zou deze persoonlijke ramp nooit op hem zijn neergedaald. Zijn leven is volledig verwoest. Nieuwe baan kwijt, oude baan niet meer terug, tot in lengte van jaren bij iedere Google-zoekopdracht meteen in beeld als ‘pedofiel’. Hem wacht ongetwijfeld strafrechtelijk onderzoek en wellicht nog een vervolging en gevangenisstraf, nu al meerdere mannen te kennen hebben gegeven als 15-jarige seks met Smeets te hebben gehad. In dat geval lonkt acht jaar cel, ook als de seks met wederzijds goedvinden plaatsvond. De jongens die hem digitaal opknoopten hebben bovendien aangekondigd het niet bij zijn aftreden als Kamerlid te laten.

Wie zich enige voorstelling probeert te maken van zijn huidige en toekomstige leven kan niet anders dan mededogen voelen. Reken maar dat de baard eraf gaat, het grijze haar geverfd wordt en de karakteristieke bril vervangen. Anders kan Smeets niet meer de straat op zonder herkend en lastiggevallen te worden. Hij zal zich permanent bespied en bedreigd voelen. Het is regelrechte horror. Ik verdedig hem niet, maar dit had heel anders opgelost kunnen worden.

Het is in achtergrond en ernst volstrekt onvergelijkbaar, maar ik weet hoe het voelt om publiekelijk af te gaan en beschimpt te worden. Ik raad Smeets heel snel een hele goede psychiater aan. Bij een val zo diep als deze zijn suïcidale neigingen nooit ver weg. Van de vele gevallen waaraan ik hierbij denk is die van wethouder Jo Dejong uit Meerssen misschien wel de meest schrijnende. Ook dat mag Sigrid Kaag zich aantrekken.

#metoo – #nazi – #antisemiet – #plagiaat

De affaire-Smeets laat zien hoe verwoestend #metoo aantijgingen kunnen zijn en hoe snel een maatschappelijke storm kan worden aangewakkerd met blijvende gevolgen, ook als de aantijging -anders dan bij Smeets- onterecht was. Het is angstaanjagend hoe makkelijk het is, zeker in de gedigitaliseerde wereld, om iemand te beschadigen. Je roept wat, fabuleert een casus, een journalist pakt het op en daar gaat je doelwit. Die moet maar zien hoe hij de negatieve publiciteit weer rechtgezet krijgt en staat meteen op 0-10 achterstand. Het beeld ‘er was iets’ is snel gevestigd en gaat zelden helemaal weg, zeker niet als dat ‘iets’ seksgerelateerd is.

Een beroemd en berucht geval is Joris Demmink, die al bijna twee decennia van verkrachting wordt beschuldigd, ook nog nadat het OM na jarenlang onderzoek concludeerde dat er geen enkele grond voor vervolging was. Tot de dag van vandaag wordt hij erdoor achtervolgd. Recent speelde de zaak van de Australische kardinaal George Pell, een hoge Vaticaan-functionaris die na beschuldiging van seksueel misbruik van twee minderjarigen ware volksgerichten op zich af kreeg, voor zes jaar in de gevangenis belandde maar vorig jaar door het Hooggerechtshof in Australië werd vrijgesproken. Andere bekende zaken zijn die van Gijs van Dam en Pieter Jan Leusink, beiden in meer of mindere mate publiekelijk bekend, beschuldigd van seksueel wangedrag en ten prooi gevallen aan negatieve publiciteit, zonder dat ooit enig feit bewezen verklaard werd. Vier verwoeste of op zijn minst zwaar verstoorde levens.

Ook als er geen seks in het spel is kunnen de gevolgen van publiciteit groot zijn, vooral als er een pakkend trefwoord op geplakt wordt. Denk aan ‘Hitlergroet’ of ‘Horst Wessel lied’ (VVD’er Hans van Baalen), ‘antisemitisme (prof. Paul Cliteur) of ‘plagiaat’ (prof. Dymph van den Boom). Allen vrijgepleit door eerbiedwaardige onderzoekscommissies.

‘Trial by media’ is een akelig fenomeen dat enorm aan verwoestingskracht heeft gewonnen sinds de opkomst van de (a)sociale media. Het filter van zorgvuldige journalistiek met normen en richtlijnen is grotendeels weg. Als #metoo, #nazi, #antisemiet, #plagiaat veelvuldig is getwitterd en geretweet kunnen de traditionele media er haast niet meer omheen, ook al omdat ze de boot niet willen missen. Bovendien geldt: ‘waar rook is, is vuur’.

partijvoorzitter tot medewerker: “je bent een hoer”

De beschadigingspotentie van die volkswijsheid moet ook 50PLUS voorzitter Jan Nagel in zijn hoofd gehad hebben toen hij vorige zomer op het lumineuze idee kwam om zijn gezag te versterken door een #metoo’tje over zijn voorganger te fabuleren en het verhaal op te hangen dat ik misbruik had gemaakt van mijn gezagsrelatie tot een jonge –mannelijke- medewerker van het partijkantoor (zie hieronder het artikel ‘Een omgekeerd #metoo’tje’).

Nog voordat het hem lukte deze nonsens journalistiek ingestoken te krijgen raakte ik ervan op de hoogte en kon ik zijn actie onschadelijk maken. Maar wat als het wel was opgepakt? Vraag dat maar aan Gijs van Dam en zijn lotgenoten. 0-10 achterstand, in de verdediging, negatieve beeldvorming en ‘er was toch iets? Het was een heel malicieus-gevaarlijke actie van de oud-senator.

De op mij gerichte pijlen misten doel omdat ik hem te snel af was. Maar er was wel collateral damage, die een junior-medewerker van het partijbureau trof. Samen met medebestuurslid Peter Schut, thans kandidaat-voorzitter na het vertrek van Nagel op 8 mei aanstaande, ontbood Nagel de jongeman in kwestie om hem te vertellen dat hij op straat werd gezet wegens ‘ongewenste contacten’ met mij. Die waren “vergelijkbaar met de zaak Profumo/Christine Keeler”. Toen ik de verbouwereerde medewerker, die nog nooit gehoord had van die affaire uit de jaren ’60 van de vorige eeuw, uitlegde dat dit betekende dat Nagel hem had uitgemaakt voor een prostitué die erop uit was om informatie  te vergaren en te distribueren raakte hij bijkans buiten zinnen. Hij was niet alleen zijn baan kwijt, maar voelde zich ook ernstig in zijn waardigheid,  professionaliteit en integriteit aangetast. Dat Nagel hem zes maanden doorbetaling van salaris aanbood – een verhoudingsgewijs aanzienlijke, maar volstrekt onnodige kostenpost voor 50PLUS- deed daar niets aan af.

Drie keer heb ik Jan Nagel per email over deze kwestie benaderd. Twee keer zijn beoogde opvolger Schut. Een keer partijleider Liane den Haan, thans het enige Tweede Kamerlid van 50PLUS. De heren bestuursleden reageerden niet. Liane den Haan –ere wie ere toekomt- wel. Ze zag het niet als haar taak zulke ontsporingen te redresseren, maar zegde toe het bestuur aan te spreken op de noodzaak van een ‘veilige werkomgeving’. Voor wat het waard is.

Aanzien van de politiek

Er gaat geen week voorbij of er is iets dat ‘het aanzien van de politiek schaadt’. Of het nu de affaire ‘functie elders’ is, het liegen van de minister-president, het prostitueren van een vrouw door een Kamerlid in het gebouw van de Tweede Kamer, het misbruiken van vergoedingsregelingen door Kamerleden, het niet opgeven van nevenfuncties, het niet correct bijhouden van het geschenkenregister (‘penthouse Pechtold’), racistische uitingen, het stalken en misbruiken van minderjarigen, autorijden met een stuk in de kraag of de immense corruptie in het Limburgse CDA, al dit wangedrag dat in geen enkele normale werksituatie zou worden geaccepteerd ondermijnt ‘het aanzien van de politiek’.

Dit komt ook omdat het zelden tot passende consequenties leidt. Ja, Sidney Smeets is weg. Maar Dion Graus, de pooier die bordeel hield in het Kamergebouw en misbruiker van vergoedingsregelingen voor meer dan 100.000 euro zit er nog. Freek Jansen, bekend van racistische en anti-semitische uitingen, althans het vergoelijken ervan, is inmiddels Tweede Kamerlid. Theo Hiddema, ook al misbruiker van vergoedingsregelingen tijdens zijn Tweede Kamerlidmaatschap, is recent beëdigd als Eerste Kamerlid. Henk Otten, voorheen FvD, thans ‘GO’ en graaier uit de FvD-pot, zit daar ook. Baudet, eveneens graaier uit de FvD-pot en dwaas die het bestaan van dinosauriërs ter discussie stelt, zit in de Tweede Kamer. Isabelle Diks, GroenLinkse misbruiker van vergoedingsregelingen is wel de Kamer uit, maar nu loco-burgemeester van Groningen. Jan Nagel, oud-senator voor de PvdA en 50PLUS, incrimineerde valselijk een oud-voorzitter, belasterde een medewerker en maakte hem werkloos. Hij is nog steeds voorzitter van een politieke partij met drie zetels in het Parlement, tientallen zetels in gemeenteraden en Provinciale Staten en verantwoordelijk voor jaarlijks zo’n zeven ton rijkssubsidie.

De lijst is lang en wordt langer en langer. Hoe denkt ‘de politiek’ ooit het aanzien te kunnen herstellen als er geen korte metten wordt gemaakt met zulke wantoestanden?

Waarom accepteren de leden van de Kamer dit wangedrag en rekenen zij daar niet hardhandig mee af? Wat houdt hen tegen? Waarom wel de Minister-President uitmaken voor leugenaar, maar de charlatans in eigen kring ongemoeid laten?

college van onderzoek integriteit

Onlangs heeft de Tweede Kamer na lang soebatten en veel mitsen en maren een ‘College van Onderzoek Integriteit’ benoemd. Het is een hoopvol begin, al vind ik het een omineus teken dat het College, drie weken na de start, nog steeds geen eigen website heeft, op geen enkele manier zijn bestaan heeft gecommuniceerd, geen burger erop heeft geattendeerd dat er klachten over het gedrag van Kamerleden kunnen worden ingediend en waarover precies en ook nergens actief de publiciteit heeft gezocht. Iemand die niet nauwgezet deze ontwikkelingen volgt heeft geen idee van het bestaan van die club. Zorgvuldigheid is belangrijk, maar doortastendheid en pro-activiteit niet minder. Zo schiet het niet op met het aanzien van de politiek.

de les van Henk Kamp

Zijn we terug bij de les van Henk Kamp. “Als je iets te verbergen hebt, kun je maar beter niet de politiek in gaan”. Ik zou er iets aan willen toevoegen. “Als achteraf blijkt dat je iets te verbergen had of gedrag vertoont dat ieder normaal mens liever verborgen had gehouden, willen we je in de politiek niet hebben. Dat ben je af. Dan willen we je niet meer zien. Dan gooien we jou eruit”. De oplossing is simpel. Als 149 collega’s in de Tweede Kamer de collega wiens voor het ‘aanzien van de politiek’ schadelijke gedrag onomstotelijk is komen vast te staan, negeren en buitensluiten is het snel klaar. Pariasering van het zwarte schaap is de oplossing. Te beginnen in het Parlement, uit te breiden naar alles dat een connectie heeft met het gezag en de statuur van de politiek.