Wilders Aanstootgevend, vijandig en onberouwvol

De extreemrechtse politicus Geert Wilders verzachtte zijn retoriek voor zijn campagne, maar heeft nooit een geheim gemaakt van zijn anti-islam- en anti-migratiestandpunt

De overwinning van de extreemrechtse PVV-partij van Geert Wilders bij de Nederlandse verkiezingen heeft opiniepeilers en politici in heel Europa verrast. Maar Wilders is geen nieuwkomer . Jarenlang heeft hij geprobeerd kiezers voor zich te winnen met zijn schaamteloos anti-islamitische beleid, zijn vijandigheid tegenover migratie en zijn wantrouwen jegens Brussel.

Tijdens de verkiezingscampagne leek hij de kiezers voor zich te winnen met een iets zachtere versie van zijn vertrouwde retoriek, door een interviewer te vertellen dat hij zijn opvattingen over de islam ‘op ijs ’ kon zetten en in een debat te verklaren dat hij ‘een premier voor de islam’ wilde zijn. alle Nederlanders”.

“Het was qua toon een heel andere Geert Wilders ”, zegt Matthijs Rooduijn, universitair hoofddocent politieke wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. “Maar zijn ideeën zijn nooit veranderd.”

Hier is een herinnering aan enkele van de meest spraakmakende – en aanstootgevende – opmerkingen van de man die nu binnen redelijke afstand van de macht in Nederland staat .

Over de Koran

De Koran is het Mein Kampf van een religie die tot doel heeft anderen te elimineren… Verbied dat vreselijke boek net zoals Mein Kampf verboden is.

In 2007 stuurde Wilders een brief naar de Volkskrant waarin hij de Koran een “fascistisch boek” noemde. De krant plaatste de brief op de voorpagina, maar suggereerde in een hoofdartikel dat de PVV-leider te ver was gegaan met de vergelijking, die voor velen zeer kwetsend en beledigend was. Deze brief en andere opmerkingen leidden ertoe dat Wilders werd vervolgd wegens het aanzetten tot haat en discriminatie. Hij ontkende elk vergrijp. In 2011 werd hij vrijgesproken en werden zijn opmerkingen aanvaardbaar geacht in de context van het publieke debat.

Over de islamitische cultuur

De islam is geen religie; het is een ideologie, de ideologie van een achterlijke cultuur.

Wilders zei dit in 2008 in een interview met The Observer, toen hij een korte film maakte met de titel Fitna, een Arabisch woord dat ‘strijd’ betekent. In de film bekritiseert hij opnieuw de Koran als een “fascistisch boek” en doorspekt hij beelden van de aanslagen van 11 september met citaten uit het islamitische heilige boek. Het werd op internet gepubliceerd en leidde tot gewelddadige protesten in de moslimwereld. In februari 2009 werd Wilders de toegang tot Groot-Brittannië geweigerd om de film te vertonen omdat deze een bedreiging vormde voor de openbare orde . Wilders, die alle wangedrag ontkende, ging in beroep, en een rechtbank oordeelde later dat de beslissing verkeerd was. Het Nederlandse Openbaar Ministerie oordeelde dat de daarin afgelegde uitspraken “kwetsend en beledigend voor een groot aantal moslims” waren, maar niet strafbaar volgens de wet. Wilders ontkende opnieuw alle aantijgingen. De aflevering werd vervolgens onderdeel van de zaak uit 2011.

Over islamitische kleding

Een hoofddoekbelasting, zou ik het willen noemen.

Wilders gebruikte deze aanstootgevende term om de islamitische hoofddoekjes te omschrijven tijdens de jaarlijkse politieke debatten in Nederland in september 2009. “Een beter milieu begint bij jezelf en dit is vervuiling van de openbare ruimte”, zei hij, terwijl hij opriep tot een verbod. “Laten we iets doen aan dit symbool van onderdrukking… de vervuiler betaalt.” Wilders stelde een jaarlijkse belasting van €1.000 op hoofddoeken voor, wat een geschokte reactie uitlokte. Zijn standpunt over hoofddoeken en gesprekken over de Turkse toetreding tot Europa hadden hem ertoe gebracht te breken met de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) en in 2005 de PVV, oftewel “Partij voor Vrijheid”, op te richten.

Over immigratie

Ik vraag u: wilt u in deze stad en in Nederland meer of minder Marokkanen?

Wilders stelde dit als een van een reeks vragen tijdens een campagnebijeenkomst in Den Haag in 2014. PVV-aanhangers reageerden (zoals ze op eerdere oproepen hadden gedaan): “Minder, minder, minder”. Wilders antwoordde: “Dan gaan we dat uitzoeken.” In een langdurige vervolging, waarvan hij beweerde dat deze politiek gemotiveerd was, werd deze toespraak uiteindelijk bestempeld als onwettige discriminatie in termen van het beledigen van een groep. Het leverde Wilders een strafblad op, maar hij werd vrijgesproken van het aanzetten tot discriminatie en kreeg geen andere straf. Wilders heeft de toespraak niet ingetrokken en zich ook niet verontschuldigd.

Over de Nederlandse democratie

Er gaapt een enorme kloof tussen dit nep-parlement – ​​want dat is het, een nep-parlement – ​​en de mensen thuis.

Tijdens de begrotingsdebatten van 2015 pleitte Wilders voor sluiting van de grenzen en zette hij vraagtekens bij de Nederlandse democratie omdat Kamerleden het niet met hem eens waren. Destijds piekte het aantal asielzoekers als gevolg van de oorlog in Syrië en hadden tijdelijke asielcentra tot protesten geleid, waarbij varkenskoppen op een mogelijke locatie in Enschede werden gedumpt en demonstraties door de politie werden afgebroken. Andere Kamerleden waren woedend dat Wilders in hun ogen de democratie ondermijnde en een gebrek aan vertrouwen in de gekozen leiders van Nederland aanmoedigde.

De overwinning van Geert Wilders bevestigt de opwaartse lijn van extreemrechts in Europa

De schokkende overwinning van Geert Wilders bij de Nederlandse parlementsverkiezingen bevestigt het opwaartse traject van de Europese populistische en extreemrechtse partijen, die – met zo nu en dan een tegenslag – hun gestage opmars naar de mainstream voortzetten.

Er is geen garantie dat Wilders, wiens anti-Islam Partij voor de Vrijheid (PVV) bij de stemming van woensdag 37 zetels behaalde – meer dan het dubbele van het totaal in 2021 – een regering zal kunnen vormen met een meerderheid in het Nederlandse parlement met 150 zetels.

Zelfs als hij dat wel kan, betekent het coalitieproces van eindeloze compromissen en concessies door drie, vier of meer partijen dat de meest extreme delen van zijn manifest, van het verbod op de Koran tot het houden van een Nexit-referendum, niet op het punt staan ​​overheidsbeleid te worden.

Maar er is nu een gerede kans dat een partij die al meer dan tien jaar door de mainstream wordt gemeden vanwege haar radicaal nativistische opvattingen ergens volgend jaar zich kan aansluiten bij de gelederen van de extreemrechtse partijen die in een groot deel van Europa oprukken .

Van Helsinki tot Rome en van Berlijn tot Brussel stijgen extreemrechtse partijen gestaag in de peilingen, geven vorm aan het beleid van mainstream-rechts om hun nativistische en populistische platforms te weerspiegelen, en bekleden geselecteerde ministeriële rollen in coalitieregeringen.

Giorgia Meloni, wiens partij neofascistische wortels heeft, staat aan het hoofd van de meest rechtse regering van Italië sinds de Tweede Wereldoorlog . Extreemrechts maakt deel uit van de heersende coalitie in Finland en steunt, in ruil voor belangrijke beleidsconcessies, een andere coalitie in Zweden .

In Oostenrijk staat de FPÖ ruim een ​​jaar na de volgende verkiezingen ruim voorop in de peilingen, terwijl in Duitsland de extreemrechtse AfD is gestegen van 10% naar ruim 21%, en alleen de centrumrechtse CDU achter zich laat. jaar won zijn eerste districtsraadsverkiezingen.

Als er vandaag in Frankrijk presidentsverkiezingen zouden worden gehouden, suggereren opiniepeilingen dat Marine Le Pen van de extreemrechtse National Rally – die de vorige keer een record van 41,46% scoorde – zou winnen. Extreemrechtse Vlaams-nationalisten zullen grote winsten boeken bij de Belgische verkiezingen in juni.

Geen wonder dat de extreemrechtse leiders van het continent, van Le Pen tot de Hongaarse Viktor Orbán, de Italiaanse Matteo Salvini, Alice Weidel van de AfD en Tom Van Grieken van het Vlaams Belang, zich woensdagavond haastten om Wilders hun felicitaties aan te bieden.

Extreemrechts heeft dit jaar met enkele tegenslagen te kampen gehad: bij de parlementsverkiezingen in Spanje in juli zag Vox zijn stemaandeel dalen van de 15% die het in 2019 won naar 12%, waardoor het aantal zetels in het parlement daalde van 52 naar 33.

In Polen eindigde de regerende nationalistische Partij voor Recht en Rechtvaardigheid (PiS) als eerste bij de verkiezingen van oktober, maar heeft – hoewel zij probeert een meerderheid te vormen – geen haalbare weg naar de regering nadat een drieledige oppositiealliantie onder leiding van Donald Tusk een algemene meerderheid heeft behaald .

Maar in Slowakije won Robert Fico – zij het niet extreemrechts, zeker populistisch en een uitgesproken Orbán-bewonderaar – de verkiezingen van september, maakte zijn campagnebelofte waar om de militaire hulp aan Oekraïne stop te zetten, en heeft zorgen over de rechtsstaat geuit met aanvallen op de pers . .

Continentale analisten noemen de Britse Conservatieven ook onder populistische, extreemrechtse invloed, waarbij ze wijzen op de extreem nationalistische slogans van de Brexit-campagne en de woeste retoriek van de regering over immigratie en de “war on woke”.

Analisten merken op dat elke extreemrechtse partij anders is, evenals de culturen en politieke systemen waarin zij opereren. Maar over het hele continent zijn populistische en extreemrechtse partijen al tientallen jaren gestaag in opkomst – met een enkele onderbreking.

Een reeks factoren drijft hun opmars. Lange tijd waren verzet tegen immigratie, de islam en de EU de belangrijkste oorzaken van extreemrechts. Meer recentelijk zijn cultuuroorlogen, de rechten van minderheden en de klimaatcrisis en de opoffering die nodig is om deze te bestrijden aan de lijst toegevoegd.

Hun aantrekkingskracht is verder vergroot door de diepe crisis in de kosten van levensonderhoud die voortvloeit uit het herstel van de pandemie en de Russische oorlog tegen Oekraïne, door snelle en verwarrende sociale en digitale veranderingen, en – overal – door toenemend wantrouwen jegens reguliere politici.

Geleidelijk aan zijn extreemrechtse partijen genormaliseerd in een tweerichtingsproces: nu centrumrechts nativistische gespreksonderwerpen heeft overgenomen en bereid is coalitieovereenkomsten te sluiten, matigen extreemrechtse partijen enkele van hun meer kiezersafstotende standpunten.

Een groot deel van Europa’s centrumrechts is nu bijvoorbeeld net zo hard op het gebied van immigratie als extreemrechts – terwijl extreemrechtse partijen druk bezig zijn met het projecteren van economische discipline, teruggrijpen op het euroscepticisme en hun vroegere steun aan Rusland bagatelliseren.

Wilders, die een golf van anti-immigratiesentiment en frustratie met opeenvolgende reguliere coalities naar zijn overwinning heeft gesurft, heeft zelf zijn hardere anti-islamtaal verzacht, kennelijk in de hoop tot een coalitie toe te treden.

Of hij nu wel of niet de volgende regering van Nederland leidt, zijn optreden op woensdagavond herinnert ons eraan dat, zoals de Indignatie in september onthulde , bijna een derde van de Europeanen nu op populistische, extreemrechtse of extreemlinkse partijen stemt.

De brede steun voor anti-establishmentpolitiek blijft over het hele continent toenemen – en daagt in toenemende mate de mainstream uit.