Indignatie redactie 
Omdat het idee van normaal berust op het idee van evenwicht, kan alles, wanneer alles tegelijkertijd ontspoort, nooit meer terugkeren.
De cijfers aan het einde van de maand vertellen het verhaal niet alleen van dit specifieke moment in de geschiedenis, maar onthullen veel over het hele tijdperk waarin we leven. Op de laatste dag van april plaatste The New York Times deze kop die de centrale paradox van leven in een gefinancierde wereld: “Amerikaanse aandelen hebben hun beste maand sinds 1987.” Dit werd gecombineerd met een tussenkop die luidt: “Het nieuws is verschrikkelijk, maar Wall Street had zijn beste maand in decennia.”
The Times kan wat mensen aannemen als goed nieuws verschrikkelijk noemen omdat in dezelfde maand 30 miljoen mensen in de VS werkloosheid hebben aangevraagd. Was het een recessie, zoals velen vreesden, of zelfs het begin van een tweede grote depressie? Analisten en investeerders aarzelen omdat de aandelenmarkt goed op gang blijft. Kan dit met een beperkte deflatie van activa een depressie worden genoemd?
“De rally, zelfs ondanks de verpletterende economische gegevens, onderstreept het vertrouwen van investeerders dat de zaken sneller weer normaal zullen worden dan ze dachten toen de aandelen eind februari en begin maart instortten”, meldt The Times.
Hier is de 3D-definitie van vandaag:
Normaal:
Een denkbeeldige evenwichtstoestand waarvan wordt aangenomen dat deze heeft bestaan in een identificeerbaar verleden dat alleen een evenwicht lijkt te zijn voor degenen die de ernstigste gevolgen comfortabel hebben overleefd
Contextuele opmerking
In tijden van radicale onzekerheid hebben samenlevingen de neiging om een fictief universum uit te vinden dat ze ‘normaal’ noemen. Het kan zelfs de status aannemen van een massale hallucinatie. Dit type psychologische reactie is zeker voorspelbaar, maar het idee dat het overbrengt neigt naar het absurde. Situaties van radicale onzekerheid kunnen in twee richtingen evolueren: ofwel in de richting van een steeds groter wordende chaos of – dankzij goed geplande aanpassingen – een nieuwe evenwichtstoestand die altijd, op een belangrijke manier, kwalitatief anders zal zijn dan het normale dat iedereen zich voorstelt.
De eerste in een reeks opeenvolgende stimuleringsrekeningen die door het Amerikaanse Congres waren aangenomen, was geïnspireerd door het idee dat de terugkeer naar normaal slechts twee of drie maanden verwijderd was na een blokkering als gevolg van de pandemie van het coronavirus . Dat tijdschema stimuleerde de overtuiging van wetgevers en economische denkers dat het hun taak was om noodmaatregelen te nemen waardoor bedrijven en mensen zich konden voorbereiden op een snelle terugkeer naar al hun vroegere gewoonten en rituelen. Tegenwoordig nemen de redenen om die veronderstelling als volstrekt onrealistisch te beschouwen, snel toe.
De eerste tegenstrijdigheid heeft betrekking op de Amerikaanse economie zelf. Voor Wall Street is het idee van “too big to fail” een dogma geworden, dat in 2009 werd gevalideerd en opnieuw door het eerste coronavirusstimuleringsplan in maart 2020, dat was gericht op het ondersteunen van grote bedrijven. Voor wetgevers was de logica eenvoudig. Als een luchtvaartmaatschappij bijvoorbeeld failliet gaat, betekent dit een permanente werkloosheid voor tienduizenden mensen, inclusief degenen die stroomopwaarts en stroomafwaarts werken. Het zou ook een impact hebben op de aandelenmarkt in een verkiezingsjaar, iets wat president Donald Trump en de republikeinen onmogelijk konden toestaan. Meer dan één geïsoleerde mislukking van een grote onderneming zou naar alle waarschijnlijkheid leiden tot een definitieve crash van de aandelenmarkt. De prioriteit was duidelijk de Dow Jones.
Een andere sleutelfactor die de economen die de consumptiemaatschappij hebben gecreëerd en beheerd, blijkbaar niet kunnen waarderen, is de psychologie van de consument. In de afgelopen eeuw heeft het hele spel de strategie van branding en prijsstelling omgedraaid. U kunt erop rekenen dat consumenten zich op voorspelbare manieren gedragen. Het merk- of productimago beheerste hun wensen en de prijs creëerde de mogelijkheid om consumptiegolven te genereren.
Dat was toen. Dit is nu. De traumatische ervaring van de sluiting van het coronavirus en de aanhoudende gevolgen ervan in de komende twee jaar zullen het idee dat mensen van zichzelf als consumenten hebben, subtiel of mogelijk zelfs moedig hervormen. Tenzij alle sporen van de huidige pandemie in september van dit jaar op wonderbaarlijke wijze zouden verdwijnen, zullen mensen niet meer op dezelfde manier nadenken over hun eigen rol als producenten en consumenten. Het debat is al begonnen op sociale media en tot op zekere hoogte zelfs in die zak van verzet die we de bedrijfsmedia noemen. Het zal in de toekomst versnellen, aangezien de geaccepteerde ideeën over hoe de samenleving zou moeten functioneren al een enorme heroverweging ondergaan.
Dan is er de wereld van de politiek. Het is moeilijk om iets voor te stellen dat zo sclerotisch is als wat er vandaag voor politiek denken doorgaat. Op initiatief van politici zal er waarschijnlijk niets veranderen. Tegelijkertijd heeft de plotselinge instabiliteit van al onze instellingen een potentieel explosieve situatie veroorzaakt, gezien de soms wanhopige politieke reflexen die in de VS te zien zijn, vooral in dit presidentsverkiezingenjaar. De situatie is niet veel beter in Europa, dat sinds het Brexit-referendum in 2016 een ernstige identiteitscrisis doormaakt.
Eindelijk, zodra een soort van relatieve rust terugkeert terwijl de pandemie afkoelt (wanneer dat ook mag zijn), is de wereld zich nu terdege bewust van het drama van klimaatverandering en de noodzaak om dit enorme probleem aan te pakken. De ineenstorting van de olieprijzen heeft tot dat besef bijgedragen. Politici en economen willen misschien de fictie blijven promoten dat deze verschijnselen geen verband houden, maar iedereen kan het verband zien.
Historische opmerking
Na de financiële crisis van 2007-2008 vonden ondernemende regeringen verschillende oplossingen om de illusie te creëren dat ze weer normaal zouden worden. Het bleek een slim voorbeeld van politiek beheerde hyperrealiteit, gebouwd op een dynamiek die alleen kon worden omschreven als het tegenovergestelde van evenwicht. De koers naar een steeds groter wordende economische ongelijkheid, die de sinds de jaren tachtig dominante Reagan-Thatcher-orthodoxie versnelde trends versnelde, meende definitief tegen het risico te zijn geïmmuniseerd.
De financiële reddingsoperatie van 2009 heeft de markten geleerd dat activa op kunstmatige wijze zullen worden ondersteund, ook al wordt al het andere in de economie ongestructureerd. De perceptie van wat normaal is, werd bepaald door het idee en de praktijk van kwantitatieve versoepeling. Wat op macroniveau niet werkte, zou worden ondersteund door tot dusver onbestaande middelen, alleen maar om de machine draaiende te houden. Het macroniveau – gedomineerd door financiële instellingen, hedgefondsen en monopolistische ondernemingen – had steeds minder te maken met de reële economie die niettemin afhankelijk was van hun gezondheid.
En de trend bleef versnellen. Dit alles was mogelijk omdat uiteindelijk alles kon worden besloten in Washington, de wereldwijde hoofdstad van kwantitatieve versoepeling. Andere centrale banken volgden de trend, maar de samenwerking tussen Wall Street en Washington trok de touwtjes in handen.
Dat lijkt te veranderen. In het tijdperk van cryptocurrency wordt de status van de dollar als de universele reservevaluta al op de proef gesteld. Zoals Oscar Jonsson, die voor Forbes schreef in 2017, opmerkte : “Wanneer vertrouwen wordt gegarandeerd door een protocol in plaats van financiële instellingen, voornamelijk gevestigd in het Westen, wordt het vermogen van het Westen om economische macht te benutten verminderd, wat een belangrijk onderdeel is geweest van zijn grote strategie sinds de Tweede Wereldoorlog. ‘
De onvermijdelijke maar nog steeds niet te voorziene economische gevolgen van de pandemie zullen een trend versnellen die verband houdt met het immer verzwakkende beeld van de geopolitieke autoriteit van de Verenigde Staten. Een wereld waarin het vertrouwen dat ten grondslag ligt aan economische transacties anders wordt verdeeld, zal niet meer lijken op het ‘normale’ van het verleden. Cryptocurrencies, juist omdat ze niet worden gecontroleerd door regeringen, beloven een nieuwe ‘nieuwe wereldorde’ – anders dan die George HW Bush zich voorstelde na de val van de Sovjet-Unie in 1991. Niemand kan voorspellen hoe dat zal uitpakken, en het is slechts één factor in een arsenaal aan historische krachten die neigen naar radicale transformaties.
De les van het hele verhaal is dat niemand meer iets kan voorspellen, vooral niet hoe het ‘nieuwe normaal’ eruit kan zien of zelfs of er een zal zijn. Kortom, we kunnen er zeker van zijn dat de huidige pandemie op korte termijn de wereldbevolking enigszins zal verminderen. Maar het heeft de stemming en het begripsniveau van burgers over de hele wereld al veranderd. En die trend zal zich waarschijnlijk voortzetten.
