Bezorgdheid over “super gemuteerde” Corona-variant B.1.1.529 in zuidelijk Afrika – Nederland beperkt vliegverkeer

Een nieuwe variant van het SARS-CoV-2-virus met een ongewoon hoog aantal mutaties verspreidt zich in Zuid-Afrika. De technisch directeur van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor COVID-19, dr. Maria Van Kerkhove, daarom kondigde een spoedvergadering van de WHO in een live vraag-en-antwoord-sessie op donderdag.

Van Kerkhove zei dat de experts vrijdag bijeen zouden komen om de nieuwe stam, B.1.1.529 genaamd, te bespreken, die nu is geïdentificeerd in Zuid-Afrika, Botswana en Hong Kong.

“Onze technische adviesgroep over virusevolutie bespreekt dit met onze collega’s in Zuid-Afrika”, zei de WHO-expert over de nieuwe variant. Van Kerkhove voegde toe: “Morgen zien we elkaar weer.”

“We roepen een speciale sessie bijeen om dit te bespreken, niet om alarm te slaan, maar gewoon omdat we een systeem hebben dat we kunnen gebruiken om deze wetenschappers bij elkaar te brengen en te bespreken wat dat betekent.”

Er is momenteel niet veel bekend over de nieuw opgekomen stam, vervolgde de WHO-expert, erop wijzend dat er minder dan 100 volledige genomische sequenties beschikbaar zijn voor beoordeling. Wel is bekend dat de variant al een groot aantal mutaties kent, wat vragen en zorgen oproept over de effecten op diagnostiek, therapie en vaccinaties. Omdat de onderzoekers de soort blijven bestuderen, kan het volgens Van Kerkhove enkele weken duren voordat er voldoende kennis over de effecten van variant B.1.1.529 beschikbaar is.

WHO-hoofdwetenschapper Soumya Swaminathan wees op “een aantal zorgwekkende mutaties in het spike-eiwit” van de Zuid-Afrikaanse variant, verwijzend naar het biologische mechanisme dat het coronavirus in staat stelt gastheercellen binnen te dringen en een infectie te veroorzaken.

Ravi Gupta, hoogleraar Klinische Microbiologie aan de Universiteit van Cambridge – de voorheen “supermutierten” van de mogelijkheid van Corona-varianten hadden gewaarschuwd  -, legde uit dat zijn laboratoriumwerk twee specifieke mutaties in de nieuwe stam had geïdentificeerd die de besmettelijkheid verhogen en de herkenning zou kunnen verminderen via antistoffen.

Nederland en Duitsland verklaren Zuid-Afrika tot virusvariantgebied

Naar aanleiding van de opmerkingen van de WHO over de nieuwe corona-stam heeft de Britse regering de vluchten naar zes Afrikaanse landen tijdelijk opgeschort . Sajid Javid, minister van Volksgezondheid en Welzijn, zei dat dit een voorzorgsmaatregel was. Ook maakte Israël bekend dat het geen reizigers meer uit onder meer Zuid-Afrika het land binnen zou laten. Het eerste bevestigde geval werd gemeld in Israël. Het ministerie van Volksgezondheid van het land maakte vrijdag bekend dat een persoon die besmet was met de nieuwe virusvariant vanuit Malawi was teruggekeerd naar Israël. Twee andere mensen zijn vermoedelijke gevallen die nog wachten op hun testresultaten.

Het kabinet heeft vanmorgen het vliegverkeer van en naar zuidelijk Afrika stilgelegd vanwege de ontdekking van een nieuwe variant van het coronavirus in die regio. Het gaat om een mutatie in de genetische code van het virus met de ingewikkelde naam B.1.1.529.

Grote vragen zijn nog onbeantwoord. Verspreidt de nieuwe mutatie zich sneller dan de deltavariant? Leidt hij tot ernstigere ziekte? En beschermen de huidige vaccins ertegen? Alle vaccins die in de westerse wereld worden gebruikt, richten zich juist op het spike-eiwit.

Berlijn reageerde ook. De waarnemend federale minister van Volksgezondheid Jens Spahn (CDU) heeft vrijdagochtend verklaard dat Duitsland Zuid-Afrika tot een virusvariantgebied zou verklaren vanwege de nieuw opgekomen coronavirusvariant. De verordening treedt vanavond in werking, luchtvaartmaatschappijen mogen dan volgens het ministerie van Volksgezondheid alleen Duitse staatsburgers naar Duitsland vervoeren.

Tulio de Oliveira, hoofd van het Centre for Epidemic Response and Innovation in Zuid-Afrika, vertelde de Financial Times dat tot 90 procent van de nieuwe infecties in de regio Gauteng, waartoe ook de stad Johannesburg behoort, te wijten is aan de nieuwe variant. Hij zei dat hij onlangs zijn zorgen met de WHO had gedeeld in de aanloop naar hun spoedvergadering en dat “de belangrijkste vraag die moet worden beantwoord, is wat precies het effect is op de vaccins”.

Ondanks deze zorgen was Van Kerkhove donderdag tijdens het vragenuur optimistisch. Het feit dat de nieuwe variant is ontdekt, is een goed teken, want het betekent dat “we een systeem hebben om nieuwe, potentieel gevaarlijke virusstammen snel te identificeren en te bestrijden”. Israël meldt nu het eerste bevestigde geval.