Er komen de laatste tijd steeds meer vragen binnen over wat de overheid eigenlijk mag en niet mag in tijden van crisis. Zijn er dan nog grenzen, of breekt nood wet, en mogen de autoriteiten eigenlijk gewoon alles? En hoe zit het dan met onze burgerrechten? Hebben we nog rechten of worden die gewoon buitenspel gezet? En zo ja, kun je daar nog wat tegen doen, want het hoeft natuurlijk niet zo te zijn dat de overheid in een crisis altijd het juiste doet. Vaak is zelfs het tegendeel het geval. Een interessant terrein dat we zeker in deze tijd niet uit het oog mogen verliezen. Laten we om te beginnen eerst maar eens kijken naar de rol van de overheid, en wie zij vertegenwoordigd.
In een echte democratie is de overheid de uitvoerende arm van het volk. Maar zoals we al eerder vaststelde leven we in een parlementaire democratie en dat is iets heel anders. In een parlementaire democratie vertegenwoordigt de overheid niet het volk, maar de elite. Haar rol is om op ieder moment de belangen van de elite te beschermen en veilig te stellen. Het parlement is er alleen om dit te camoufleren, en het volk het idee te geven dat we iets te zeggen hebben. In werkelijkheid hebben we niets te zeggen, en worden afgescheept met om de 4 jaar stemmen, wat op het beleid geen enkele of nauwelijks invloed heeft. Daarom ook beslist de overheid vaak tot zaken die tegen de belangen van het volk in gaan. Het gaat dan om dingen die wel de belangen van de elite dienen. Dit is de situatie in “normale” tijden. Als er een crisis uitbreekt, op wat voor gebied dan ook, wordt het bovengenoemde nog aangescherpt.
De overheid zal er dan alles aan doen om de elite buiten schot te houden. Om onze belangen geven ze geen cent. De eerste prioriteit is het veilig stellen van de elite, en haar winsten en bezittingen. Dat betekend gelijktijdig dat de overheid tijdens een crisis het volk niet of nauwelijks zal beschermen. Integendeel, men zal van extra machtsmechanismen gebruik maken om het volk haar wil op te leggen. Dus wordt er gelogen, gemanipuleerd, en geïntimideerd op ongekende wijze. Daarom ook is het van belang om in elke crisis zelf te blijven denken, en niet naar de overheid te luisteren. Nu we weten wat de rol van de overheid is kunnen we ook zien wat de autoriteiten precies mogen in tijden van crisis.
Het antwoord op de vraag is dat ze eigenlijk alles mogen. Laten we naar een paar voorbeelden kijken. De overheid kan tijdens een crisis bijeenkomsten, vergaderingen of evenementen afzeggen of verbieden. Hetzelfde geldt voor demonstraties en protesten. Privépost mag geopend worden, en ook mogen vertegenwoordigers van de overheid, waaronder de politie, ongehinderd woningen betreden. Dat geldt gelijktijdig ook voor anderen gebouwen. Als het gaat om een epidemie zijn gedwongen onderzoeken en dwangverpleging mogelijk. Ook kunnen mensen die mogelijk ziek zijn in gesloten ziekenhuizen worden opgenomen. Natuurlijk staat er in de regels dat het wel allemaal op een redelijke manier moet gebeuren, en dat verregaande maatregelen de uitzondering, en niet de regel moeten zijn. In de praktijk wordt hier echter al snel overheen gekeken. Nu al is het zo dat huiszoekingen en arrestaties vaak op erg dubieuze gronden gebeuren. Meestal blijkt dan achteraf dat het onrechtmatig was, maar dan is het kwaad al geschied. De kans is groot dat in tijden van crisis helemaal niet meer naar regels of richtlijnen wordt gekeken. Dan regeert vaak willekeur en eigen goeddunken. We weten intussen in wiens belang dat dan gebeurd.
We moeten hierbij opmerken dat natuurlijk niet alle maatregelen verkeerd zijn of specifiek tegen ons gericht. Sommige dingen zijn in een crisis niet te voorkomen, en ook noodzakelijk. Maar dat betekend niet dat we de overheid in dit soort situaties gewoon haar gang moet laten gaan. Ook in een crisis is het van belang om zelf te blijven denken, en iedere maatregel van de overheid te toetsen. Mochten we tot het inzicht komen dat een bepaalde maatregel verkeerd of zelfs contra productief is, hebben we het recht om ons te verzetten. Als we zelf niet voor onze belangen op komen zal niemand dat doen. Dan heeft de overheid vrij spel, en dat kunnen we niet toelaten. Blindelings luisteren is geen optie. Dat hebben we ook in het verleden meer dan eens kunnen zien.
Even een voorbeeld uit de Tweede Wereld Oorlog. In 1941 gaf de Duitse bezetter opdracht om een Joodse Raad op te zetten in Amsterdam. Deze raad bestond compleet uit Joodse notabelen, en had als taak om de opdrachten en bevelen van de Duitsers aan de Joodse gemeenschap door te geven. De raad was ook het enige aanspreekpunt voor de gemeenschap. De meeste mensen in de gemeenschap luisterden blindelings naar het advies en de richtlijnen van de Joodse Raad.
Toch deed niet iedereen dit. De vader van de journalist Hans Knoop volgde de ontwikkelingen op de voet, en riep op een zeker moment zijn familie bij elkaar. Hij zei dat niemand moest vergeten dat de Joodse Raad was opgezet door de bezetter, en dat de activiteiten van deze raad dus nooit in het belang van de Joodse gemeenschap zouden zijn. Hij raadde zijn hele familie aan om precies het tegenovergestelde te doen van wat de Joodse Raad zei. Op deze manier heeft hij zijn hele familie ongeschonden door de oorlog gebracht. Na de oorlog zeiden de voormalige voorzitters van de Joodse Raad, die beiden overleefden, dat het hun bedoeling was geweest om de Joodse elite te redden. De rest van de gemeenschap gebruikten zij als wisselgeld. Ongelofelijk maar waar!
Dit voorbeeld geeft heel goed aan hoe een overheid, met wat voor achtergrond dan ook, meestal optreedt in een crisissituatie. Men houdt de elite buitenschot, vertegenwoordigd hun belangen, en offert de rest van de bevolking gewoon op, als dit nodig mocht zijn. Blijf dus zelf denken, en geloof in je eigen kracht en inzicht. Dan is de kans een stuk kleiner dat je later voor onaangename verrassingen komt te staan. Een crisis overleef je door eigen kunnen, en een stuk geluk. Een beter kompas is er niet.