Corona en het complotdenken

Complotdenkers slaan toe: ‘Er is een link tussen 5G en corona’

Een groeiend aantal mensen gelooft dat er een link is tussen het snelle 5G-internet en corona. Ook al is daar geen enkel bewijs voor. Deze week zijn al zeven zendmasten in brand gestoken. Waar komt dit vandaan, en waarom geloven deze mensen dit?

Het zijn gouden tijden voor samenzweringsdenkers. Of het nu gaat om 5G dat corona zou veroorzaken, of het inplanten van chips door middel van een toekomstig vaccin tegen deze ziekte, samenzweringsdenkers zien overal gevaar. Dat er fantasten rondlopen, en deze af en toe een podium krijgen van opportunistische media-makers is niets nieuws. Wat wel nieuw is, is hoe groot het podium is dat radicaal rechts hun fantasieën biedt.

Een zo’n complotdenker is Janet Ossebaard. Ossebaard bestudeert al twintig jaar lang graancirkels. ‘Die zijn niet door mensen gemaakt’, weet ze zeker. Ossebaard heeft natuurlijk ook ideeën over chemtrails, en over corona. Allemaal deel van een groot plan van onzichtbare poppenspelers. Op 30 maart mocht Ossebaard aanschuiven bij een paneldiscussie georganiseerd door de rechtse omroep-in-oprichting Ongehoord Nederland. Daar kon Ossebaard verkondigen dat het virus slechts een soort griepje was, en bovendien gecreëerd in een laboratorium.

Ossebaard zat aan tafel met Sid Lukkassen, de ‘huisfilosoof’ van FvD, en met Ybeltje Berckmoes, voormalig VVD Kamerlid en tegenwoordig bestuurslid bij Ongehoord Nederland. Berckmoes schreef een boek over haar tijd bij de VVD, ‘Voorlichting loopt met u mee tot het ravijn’. Bij het schrijven daarvan kreeg ze hulp van de rechtse journalist Joost Niemöller en ideeën aangereikt door Thierry Baudet zelf.

Nederlands radicaal rechts is niet uniek in de voorliefde voor samenzweringstheorieën. Een paar maanden geleden deed een artikel de ronde waarin verteld werd dat een adviseur van Bolsonaro gelooft dat Adorno de liedjes van de Beatles schreef om zo ‘het Westen’ te ondermijnen.

Sid Lukkassen geeft een mooi voorbeeld van hoe dit soort noties circuleert. Deze zelfverklaarde ‘schrijver voor Volk & Vaderland’ voert in een van zijn boeken de Rus Yuri Bezmenov op als een expert op het gebied van de cultuur-marxistische samenzwering.

Bezmenov was een journalist van het Sovjet persbureau RIA Novosti en, volgens eigen zeggen, agent van de KGB. In 1970 liep hij over naar het Westen en kreeg hij asiel in Canada. Daar had hij allerlei verschillende baantjes tot hij in de late jaren 70 een nieuwe carrière begon. Tegen die tijd was in Noord Amerika ontstaan wat de historicus Thomas Milan Konda ‘entrepreneurial conspiracism’ noemt; mensen die geld verdienen met het verspreiden van samenzweringstheorieën. Het bekendste voorbeeld is Alex Jones van Infowars die zo schatrijk werd.

Vergeleken met hem was Bezmenov een amateur, maar hij had wel enig succes bij de samenzweringsdenkers van Amerikaans rechts. Als Rus en voormalig KGB-agent gaf hij geloofwaardigheid aan hun vermoeden dat popmuziek, feminisme, homobevrijding, de teloorgang van ‘traditionele religieuze waarden’ allemaal dienden om jongeren rijp te maken voor het communisme. Bezmenov schreef pamfletten, en sprak voor genootschappen als de samenzweringsdenkers van de John Birch Society en de Moonie-sekte. Opnames van die toespraken konden via postorder besteld worden. Enkele daarvan kwamen later op het internet terecht. Dr. Lukkassen verwijst vervolgens weer naar die Youtube-fimpjes als bewijs.

In de jaren zestig was Bezmenov als RIA Novosti medewerker gestationeerd in India. In een toespraak uit 1985 vertelt Bezmenov hoe hij toen de religieuze gemeenschap bezocht waar de Beatles tijd doorgebracht hadden. Zijn KGB commandanten waren namelijk, volgens Bezmenov, nieuwsgierig naar de mysterieuze technieken die ‘four degenerate monkeys’ in staat hadden gesteld om miljoenen Westerse jongeren te ‘verzieken’.

Van ‘de Beatles verzieken Westerse jeugd en maken hen ontvankelijk voor communisme’ naar ‘Theodor W. Adorno schreef de liedjes van de Fab Four’ was het daarna voor fantasierijke samenzweringsdenkers nog maar een kleine stap.