Coronavirus: de terugkeer van “de grote angst voor de eigengerechtigen”

De hedendaagse samenleving, gekenmerkt door individualisme, het genot en de heerschappij van de momentopname, wordt geconfronteerd met een gezondheidscrisis die deze wel ter discussie zou kunnen stellen … “Zelfingenomen”!

Angst als hefboom

Met de snelle verspreiding van het coronavirus is de westerse wereld in een algemene verdoving terechtgekomen, gaande van een model van open samenleving naar een disciplinaire samenleving, van een hypergeconnecteerde liberale en promiscue amusementsmaatschappij naar een insluitingsmaatschappij die de verdiensten prijst isolatie, “thuisblijven”, opgelegd cocooning, sanitair en gezond. Onze liberale en nominaal democratische samenlevingen ontdekken plotseling de gezondheidseffectiviteit van het restrictieve en autoritaire Chinese model en van de andere illiberale regimes, en hebben hun toevlucht genomen tot een ware virale en informatieve epidemie, viraliteit die aanvallen en massale emoties aanvalt, het gemakkelijker maken om de pil door te slikken van de vele beperkingen van fundamentele vrijheden: beperking van bewegingsvrijheid, vrijheid van vergadering, quarantaine, enz. Het is dan dat we, met dagelijkse media-bludgeoning, een ingewikkelde en gecompliceerde geneeskundige taal herontdekken die tot nu toe gereserveerd was voor medische wetenschappers: opsluiting, zelfbeperking, isolatie, quarantaine, met vage contouren en grenzen, vocabulaire dat we geloofde verbannen naar donkere en verre periodes van geschiedenis, de zwarte pest, de Spaanse griep … Sinds de lessen van Hobbes, Machiavelli, weten we dat de regering door uitbuiting van angst een van de constanten van de geschiedenis is in de opleiding en domesticatie van de massa en de publieke opinie. Niet de virale angst om de toegang tot internet, Facebook of Netflix te verliezen, maar eerder, in het geval van pandemieën, de paniekangst voor besmetting die verandert in angst voor de potentieel besmettelijke ‘andere’, angst “in camera”,

In dit zeer angstwekkende klimaat ontdekken we hoe gemakkelijk het was, en zonder enig teken van collectieve opstand, afgezien van een paar intellectuele en journalistieke mopperen, om, zoals Giorgio Agamben aantoont, de noodtoestand tot het normale paradigma van overheid. Door grotendeels de collectieve verbeeldingskracht van de ramp te behouden, heeft de noodzaak om de gezondheidscrisis te bestrijden, de maatschappelijke versteviging van de gebruikelijke levensstijl, een “autorisatie” van de regeringsvorm en een steeds grotere beperking van onze vrijheden legitimeerd. , met natuurlijk het risico te profiteren van deze gezondheidscrisis om veel speciale normatieve instrumenten te smokkelen, zelfs besluiten of hervormingen die niet erg populair zijn. We bevinden ons midden in de nachtmerrie van het biopolitieke regime voor populatiecontrole onder het mom van epidemieën, ontwikkeld door Michel Foucault. Het is een uitzonderlijk regime dat wordt uitgeoefend op het lichaam en op het leven, in tegenstelling tot het oudste dat volgens het juridische model van toepassing was op onderwerpen, terwijl Foucault in de veertig zag , het begin van wat hij “biopolitiek” zal noemen.

Het is bovendien dit bijkomende karakter van de veiligheidscrisis tijdens de terroristische aanslagen in Europa ( Charlie Hebdo) die het mogelijk maakte een groot aantal uitzonderlijke veiligheids- en bewakingsmaatregelen vast te stellen, die bovendien, in plaats van van toepassing te zijn op islamistische terroristische netwerken, de bewaking van zogenaamde “radicale” militanten mogelijk hebben gemaakt, links en rechts. Het is natuurlijk gemakkelijk om in een anti-autoritaire en liberale intellectuele positie te vervallen, of in de ontkenning van de realiteit die de echte dreiging vormt van de huidige pandemie, maar ik denk niet dat we blij moeten zijn met een staatsregering. van uitzondering medisch bijgestaan ​​die de vorm aanneemt van een operatiekamer. De totalitaire technische drift die op politiek gebied aan de gang is, is net zo verifieerbaar en soms zorgwekkend vanuit medisch en gezondheidsoogpunt, omdat het ook besmettelijk is en, als het aanslaat, aanhoudt. Natuurlijkvee revolutie ), een virus van het streng beveiligde epidemiologische laboratorium in Wuhan of een biologisch wapen.

Naar een algemene vraagstelling?

De oorzaken van het kwaad niet aanpakken, is onszelf in het heden bevriezen en de lessen van deze pijnlijke ervaring opgeven. Ik weet niet zeker of deze pandemie, die de grenzen weerspiegelt van “gelukkige globalisering”, van koortsig consumentisme, de rol van farmakon zal spelenvan heilzame remedie tegen een radicale verandering van maatschappelijke koers. De terugkeer van het concept van de grens, van de soevereiniteit van de staat en van het keynesiaanse interventionistische model in het licht van deze gezondheidsbedreiging, is een goede klap voor de deugden van de zelfregulerende markt en voor globalisering zonder grenzen. Een terugkeer naar dezelfde manier van beheer van mondiaal bestuur met al zijn gebreken en grillen, en de terugkeer naar de goede oude gewoonten van een ‘kapitalisme met een menselijk gezicht’, naar escapisme en algemeen egoïsme is aannemelijk. Onze samenlevingen waren, lang voor de verschijning van het coronavirus, besmet en aangetast door liberaal individualisme, eenzaamheid, materialisme, sociale ontbinding, anomie en het verdwijnen van het concept van sociale solidariteit. Dit is waarom de roep om de persoonlijke kapitalisatie van insluiting,De Plaag van Camus, de Decameron van Boccaccio, de oproepen tot meditatie zijn illusoir en nemen niet deel aan een echte maieutiek van breuk. In zogenaamde “totemische” samenlevingen wordt tijdens crises en traumatische beproevingen het verlies van een gevoel voor geschiedenis en het vermogen om jezelf in de toekomst te projecteren als het grootste gevaar beschouwd … Het tegendeel is het geval. vandaag en het is het kenmerk van onze progressieve, zelfvoorzienende en technische samenlevingen, die weigeren de tekenen van de tijd te herkennen die meestal transhistorisch zijn.

We herinneren ons de lessen van Jean Delumeau in La Peur en Occidenten het onderscheid tussen angst en angst, en we kunnen heel goed een parallel trekken tussen de angstmaatschappij van het begin van de moderne tijd met ons eigen zeer angstwekkende tijdperk: angst voor de economische crisis en werkloosheid, de ecologische crisis en de ineenstorting van natuurlijke ecosystemen, immigratie en westerse achteruitgang, terrorisme, moreel verval en secularisatie. Maar zelfs vóór SARS, het coronavirus, was de westerse man al een atavistische angst, maar een door angst verlamde samenleving lost noodzakelijkerwijs op. Emancipatie zal dan bestaan ​​in het benoemen van de oorzaak van angst, in het benoemen van een vijand om te vechten, om angst om te zetten in angst. Maar in het geval van de coronavirus pandemie, het is niet alleen een kwestie van verklaren dat we in oorlog zijn met een ‘onzichtbare vijand’ om te boeten voor collectieve angst. Als we hopen dat de dingen weer normaal worden, tot gevestigde wanorde, zijn we dan gedoemd de pijn van het stervende en besmette moderne Westen te hernieuwen? Zou het in dit geval dan niet gewoon de terugkeer zijn van “de grote angst voor de eigengerechtigen” (Bernanos)? Die van de rijke klassen en de globalistische elites die het verlies van hun enige belangen vrezen? zou het dan niet gewoon de terugkeer zijn van “de grote angst voor de eigengerechtigen” (Bernanos)? Die van de rijke klassen en de globalistische elites die het verlies van hun enige belangen vrezen? zou het dan niet gewoon de terugkeer zijn van “de grote angst voor de goedbedoelende” (Bernanos)? Die van de rijke klassen en de globalistische elites die het verlies van hun enige belangen vrezen?

Jure Georges Vujic
05/04/2020