Boort de ECB naar olie? Heeft de ECB een boerderij? Rijdt de ECB in een vrachtwagen? Leidt de ECB een vrachtschip over de Stille Oceaan of laadt ze vracht in de haven van Los Angeles?
De EU is aan haar terugtocht begonnen: ze heeft de eerste stappen gezet in het ontrafelen van energie- en voedselsancties tegen Rusland. Zullen er nog andere stappen volgen? Of zal de pan-West, Rusland-fobische as terugslaan met verdere strijdlust? Er is nog niets geregeld, maar als de terugtrekking zou doorgaan en het afzonderlijke akkoord over de graanexport van Oekraïne stand zou houden, zou dat over het algemeen goed nieuws zijn voor de regio.
De grotere vraag is of dit een verschil zal maken voor het grotere economische paradigma – zelfs een meer substantiële terugtrekking van de EU volgt. Helaas is het antwoord zeer waarschijnlijk niet.
Het zevende pakket sancties van de EU tegen Rusland, terwijl het ogenschijnlijk een verhoging van de sancties voorstelt (wat het is voor bepaalde goudimporten in de EU die geen echte impact hebben op Rusland) – en met een kleine uitbreiding van de lijst van gecontroleerde (voornamelijk technische ) items – het pakket vertegenwoordigt in werkelijkheid een verborgen toevluchtsoord.
Want als men dieper graaft, verlicht het pakket de sancties op belangrijke gebieden aanzienlijk. Ten eerste ‘verduidelijkt’ het pakket luchtvaartmaatregelen (Opmerking: hoewel ondoorzichtig geformuleerd, lijkt deze passage stilletjes de export van reserveonderdelen van Airbus naar Russische luchtvaartvloten toe te staan). In het pakket staat dat om eventuele negatieve gevolgen voor de voedsel- en energiezekerheid over de hele wereld te voorkomen – en voor alle duidelijkheid – de EU de vrijstelling uitbreidt tot transport van landbouwproducten, (voedsel)- en kunstmestexport en het transport van olie uit Rusland naar derde landen. Bovendien stelt het de aankopen door derden van farmaceutische en medische producten uit Rusland vrij.
De EU beweert graag dat hun sancties nooit voedsel en mest bevatten, en dat de suggestie dat ze dat deden, propaganda is. Hun argument is echter onoprecht. De legalistische bewoordingen van de EU-sancties waren zo open, zo ondoorzichtig, dat het niet duidelijk was of ze dat wel of niet deden. Handelsondernemingen vreesden begrijpelijkerwijs boetes met terugwerkende kracht voor het overtreden van sancties. Ze hadden de bittere ervaring dat het Amerikaanse ministerie van Financiën weigerde expliciet te zeggen wat wel en niet was toegestaan; en in het geval van Iran, uit het niets, Europese banken met monsterlijke boetes.
De explicietheid is belangrijk: voedsel, landbouwproducten en kunstmest die naar derde landen worden vervoerd, zijn vrijgesteld van sancties. Staten als Egypte kunnen nu tarwe importeren uit Oekraïne, Rusland – en feitelijk ook uit Wit-Rusland (omdat het nu een interne markt vormt met Rusland).
Evenzo is het transport van Russische olie uit derde landen naar staten als China, India, Iran en Saoedi-Arabië nu expliciet vrijgesteld.
Hier is nog een oneerlijkheid – zo niet hypocrisie – impliciet in deze vrijstelling. De EU is al die tijd deugdzaam geweest door aan te geven hoe ze de verkoop van Russische energie aan de EU zouden verbieden – en hoe het resulterende verlies van inkomsten aan Rusland zou verhongeren en de oorlogsinspanningen van Moskou in Oekraïne zou verlammen.
Wel, eerst drong Rusland aan op betaling van zijn gas in roebels. De EU zei ‘nee’, maar gaf toen toe. Toen richtte de EU zich op Russische olie en prees de G7 een ‘plafond’ op de olieprijzen. Maar staten als China en India zeiden ‘nee’. En nu heeft de EU toegegeven aan het transport van Russische olie door derde partijen. (Griekse en Cypriotische tankereigenaren hadden hun regeringen al zo verdraaid om aan te dringen op een eerdere vrijstelling voor hen).
Wat is er aan de hand? De oliemarkt is de laatste tijd volatiel geweest, aangezien de VS hebben geprobeerd de ‘papieren markt’ (die veel groter is dan de fysieke markt) te manipuleren om een prijsdip in de Bent en WTI-index te bewerkstelligen. Nogmaals, het doel was om Rusland pijn te doen – en om Yellens ‘olieplafond’ te vergemakkelijken door de prijzen dichter bij de $60 per vat te brengen waarop Yellen haar laatste hoop heeft gevestigd.
Het heeft niet gewerkt, en het lijkt erop dat het Witte Huis alleen maar wil dat de olieprijzen omlaag gaan – punt uit. Zelfs de havik, Victoria Nuland, zei vrijdag dat de VS en hun bondgenoten Russische olievoorraden nodig hebben om de wereldmarkten te betreden, anders zullen de kosten van deze hulpbron weer gaan stijgen: “We moeten de aanwezigheid van Russische olie op de wereldmarkt zien , anders zal het tekort aan olie leiden tot een nieuwe prijsstijging.”
Realisme sijpelt door! Poetin voldoet aan al zijn belangrijkste eisen met betrekking tot de voedselcrisis – en verkoopt vandaag zelfs een iets grotere hoeveelheid olie.
De olieprijs zal inderdaad fluctueren. Het zal echter meer reageren op de effecten van de diepte die in de komende recessie wordt bereikt, dan op marktmanipulatie en Yellen’s prijsplafondinspanningen. Het westerse establishment probeert nog steeds de nieuwe realiteit te begrijpen dat grondstoffen een aangeboren waarde hebben, terwijl fiat-valuta’s zoals de dollar dat niet hebben. Het nieuwe grondstoffentijdperk vertegenwoordigt een psychologische wereldwijde verschuiving naar intrinsieke waarde, in een tijd van stijgende inflatie.
En waar gaat die ‘nu vrijgestelde’ Russische oliedoorvoer naartoe? Waarom, naar de EU (grotendeels). Dit is waar de oneerlijkheid duidelijk wordt: India koopt Russische olie, voert het door zijn raffinaderijen en verkoopt ‘Indiase geraffineerde producten’ waar? Naar de EU. Idem voor andere ladingen. Idem voor Saoedi-Arabië. Op de cognossementen van die schepen wordt Rusland niet vermeld als ze op hun EU-bestemming aankomen.
Kortom, de EU faciliteert stilletjes het omzeilen van haar eigen afgekondigde ‘verpletterende’ sanctieregime.
Zou deze kleine stap van terugtrekking echter de wind uit het aanzwellende zeil van de economische crisis kunnen doen wankelen? Nee. Er zijn twee belangrijke bronnen van inflatie. Er is de aanbodzijde en de vraagzijde. Elk van hen kan de inflatie aanjagen, maar ze zijn heel erg verschillend in hoe ze werken.
De aanbodzijde, zoals de naam al aangeeft, komt van input. Het aanbod is er gewoon niet. De landbouwprijzen gaan omhoog omdat de kunstmestprijzen stijgen, mede door de oorlog in Oekraïne. De olieprijzen stijgen omdat er een wereldwijd tekort is en er verstoringen zijn in de toeleveringsketens.
Dus wat kan de ECB daaraan doen? Niks. Boort de ECB naar olie? Heeft de ECB een boerderij? Rijdt de ECB in een vrachtwagen? Leidt de ECB een vrachtschip over de Stille Oceaan of laadt ze vracht in de haven van Los Angeles?
Nee, de centrale bankiers doen geen van die dingen, en dus kunnen ze dat deel van het probleem niet oplossen. Het verhogen van de rente heeft geen invloed op de tekorten aan de aanbodzijde die we zien. En dat is de richting van waaruit de inflatie – die de Europese recessie drijft – waait.