Een van de aantrekkelijke aspecten van het Nederlandse karakter is het aandringen op duidelijk spreken. Toch was het nogal wat toen de premier van Nederland, Mark Rutte, nadat we voor vertrek uit de EU hadden gestemd, verklaarde dat ‘Engeland politiek, monetair, constitutioneel en economisch is ingestort’.
Laten we de zaken bijna vijf jaar later up-to-date brengen. Rutte is net afgetreden als premier, na een kinderbijstandsfraudeschandaal. Unilever, de Engels-Nederlandse zakenreus, liet zijn plan om zijn hoofdkantoor van het VK naar Nederland te verplaatsen, varen (een plan dat Rutte probeerde te bedenken door te beloven een dividendbelasting te schrappen).
In de afgelopen dagen zijn er rellen geweest in Nederlandse steden: menigten hebben auto’s en winkels in brand gestoken, in de ergste onrust sinds een halve eeuw. Dit is een protest tegen een nieuwe ronde van door de staat gemandateerde sociale distantiëring (of lockdown ).
Vernederd
Het hangt allemaal samen met de slechte prestaties van de aankoop van covid-vaccins door de Europese Commissie. In Nederland hebben minder dan 350.000 mensen een anti-Covid-prik gehad, vergeleken met bijna negen miljoen Britten. Dit is te danken aan het besluit van het VK afgelopen juli om niet deel te nemen aan het EU-programma, maar solo te gaan (een besluit dat destijds door de leider van de liberaal-democraten, Ed Davey, werd bestempeld als ‘een dwaze Brexit-game’).
Pas wanneer de overgrote meerderheid van de burgers van een land is gevaccineerd, wordt ‘kudde-immuniteit’ bereikt, waardoor het leven weer normaal kan worden. In het tempo waarin de Nederlanders (en zelfs andere EU-landen) immuniseren, kan dat voor hen nog enkele jaren duren. Die Nederlandse relschoppers zijn jonge mensen aan het einde van die langzaam bewegende rij. Hun methoden zijn betreurenswaardig, maar hun ongeduld is begrijpelijk.
Ondertussen heeft president Emmanuel Macron, vernederd door het falen van het farmaceutische vlaggenschip van Frankrijk, Sanofi, om een succesvol vaccin te ontwikkelen (het werd zwaar gesteund door het inkoopteam van de Europese Commissie) uitgehaald naar het Oxford AstraZeneca-vaccin en het omschrijven als ‘onbewezen en mogelijk gevaarlijk voor ouderen. . . volledig ineffectief ‘.
Dit is niet alleen een gevaarlijke smet, maar ook bizar. Het is juist dit vaccin waarvan de Europese Commissie meent dat het de rechtmatige hoeveelheid ervan is ontnomen: en daarom dreigde het pijnlijk de zendingen van het Pfizer-vaccin naar het VK te blokkeren (dergelijke niet-EU-buren zoals Zwitserland en IJsland waren niet inbegrepen in het voorgestelde verbod).
Macron roept de joodse grap op over de oude dame in een restaurant die klaagt: ‘het eten is hier niet eetbaar, en erger nog, de porties zijn te klein’.
Maar het zou een vergissing zijn om de opmerkingen van Macron en Rutte toe te schrijven aan een diepgewortelde anti-Britten: geen van beide is in de verte Anglofoob. Het is cynischer.
De belangrijkste binnenlandse politieke uitdaging voor hun machtsgreep komt voort uit hun eigen ‘eurosceptische’ recht. De gevaarlijkste rivaal van Macron voor het voorzitterschap is bijvoorbeeld de nationalistische Marine Le Pen. De twee leiders zien een succesvolle Brexit daarom als een dodelijke bedreiging voor hun eigen gezag, omdat ze vrezen dat dit de argumenten van hun binnenlandse tegenstanders zou rechtvaardigen. Boris Johnson is geen rechtse populist in de stijl van Le Pen – en Macron weet dat. Maar het past bij hem om Johnson – en Brexit – aldus te steunen.
En hoe zit het met Duitsland? Het was de Duitse bondskanselier, Angela Merkel, die haar eigen minister van Volksgezondheid ertoe aanzette alle controle over de verkrijging van vaccins over te dragen aan de notoir logge Europese Commissie, geleid door haar voormalige collega, Ursula von der Leyen.
Zoals we gewend zijn, werd Von der Leyen niet verkozen tot voorzitter van de Commissie, maar kwam hij voort uit een bijzonder ondoorzichtige vorm van paardenhandel achter de schermen. En (waaraan we ook gewend zijn geraakt), ze was ‘naar boven mislukt’: haar laatste baan als gekozen politicus was bij het Duitse ministerie van Defensie, waar het ene na het andere schandaal haar veranderde in een soort synoniem voor incompetentie (zij het met een zeer plausibele manier).
Wrok
Er was een volkomen begrijpelijke reden waarom Merkel dit plan doorzet. Duitsland had zich binnen de EU kwalijk genomen (meer dan normaal) toen, op het moment dat Noord-Italië werd overweldigd door het coronavirus, Berlijn zijn eigen bedrijven blokkeerde om persoonlijke beschermingsmiddelen naar zijn Europese buren te exporteren.
Omdat hij geen herhaling wilde, droeg Merkel alle vaccinonderhandelingen en aanbestedingen over aan Brussel, met het idee dat elke lidstaat gelijke toegang zou hebben, in verhouding tot de bevolking.
Toch is het idee dat kleinere landen dergelijke deals niet alleen zouden kunnen doen, door één land als neerbuigend aan de kaak gesteld dat, als het tot de Europese staten zou worden gerekend, qua bevolking op de 20e plaats zou staan en qua omvang van zijn economie naast de Republiek Ierland. Ja, het kleine, onafhankelijke Israël heeft de wereld geleid bij de aankoop en uitrol van vaccins.
Nu de omvang van de ondoelmatigheid van de Europese Commissie in deze kwestie van leven en dood duidelijker is geworden, heeft de Hongaarse premier, Viktor Orban, woedend gebroken met de solidariteit van de EU en bevelen gegeven voor het Russische spoetnikvaccin met de verklaring: ‘We zullen niet wacht tot onhandige eurocraten doses uitdelen terwijl de Hongaren op sterven liggen. ‘
Ongetwijfeld was de uitbarsting van de demagogische Hongaarse leider ook veel te danken aan de ontdekking dat Berlijn, toen het eenmaal besefte hoe erg de Commissie te weinig had besteld bij Pfizer, later veel meer van het product had gekocht – buiten de EU-regeling.
Maar de prijs voor het meest verachtelijke gedrag in deze hele aflevering moet gaan naar de gezondheidswoordvoerder van de Europese Volkspartij, de centrumrechtse groepering in het Europees Parlement. Dit is Peter Liese, net als Ursula von der Leyen arts van opleiding en, net als zij, lid van de CDU van Angela Merkel.
Toen de Britse regelgevende instantie voor medische en gezondheidszorg begin december goedkeuring gaf voor het gebruik van het Pfizer-vaccin (terwijl het Europees Geneesmiddelenbureau ver achterbleef), bekritiseerde dr.Liese de Britse toezichthouder: ‘Ik beschouw deze beslissing als problematisch. en bevelen aan dat de EU-lidstaten het proces niet op dezelfde manier herhalen. . . Een paar weken [meer] grondig onderzoek door het Europees Geneesmiddelenbureau is beter dan overhaaste spoedvergunning voor het in de handel brengen van een vaccin. ‘
Worstelend
Maar, zoals het hoofd van AstraZeneca, Pascal Soriot, vorige week aan een groep Europese journalisten vertelde, was het omdat het VK sneller was verhuisd dat onze eigen fabrieken – zelfs voordat het vaccin een vergunning kreeg – de problemen in de verre toekomst hadden opgelost. vanuit een eenvoudig proces.
Europese fabrieken worstelen nog steeds om het goed te doen, deels omdat ze maanden achter waren op de leercurve van de productie. Volgens Soriot was dit de reden waarom zijn bedrijf niet voldeed aan de orders die het aan de EU had beloofd.
En wat was de reactie van dr. Liese? Hij raasde: ‘Het enige gevolg kan zijn dat de export van vaccins onmiddellijk wordt stopgezet. . . het bedrijf [AstraZeneca] en het VK kunnen maar beter twee keer nadenken. . . het wordt tijd dat we onze wapens gaan laten zien. ‘
Enkele dagen later deed Ursula von der Leyen precies wat haar CDU-collega en co-nationaal had gevraagd. Niet alleen dat: zonder zelfs maar de Ierse Taoiseach Micheál Martin op de hoogte te stellen, brak ze het een maand oude protocol tussen de EU en het VK door in feite een vaccingrens tussen het noorden en het zuiden van Ierland te verklaren.
Het was een daad van duizelingwekkende arrogantie, geboren uit paniek. Binnen enkele uren, na telefoontjes van de Ierse en Britse regeringsleiders, deed ze vernederend terug.
Deze hele aflevering, waarin werd onthuld dat de niet-gekozen Europese Commissie niet alleen arrogant maar wreed is in haar zelfverdediging, zoals een gevaarlijke hond, heeft meer gedaan voor de oorzaak van de Brexit dan alles wat Boris Johnson zou kunnen bereiken.
Ik ben getroffen door het aantal langdurige Britse (en Europese) critici van het besluit van Groot-Brittannië om de EU te verlaten, die de afgelopen dagen van gedachten zijn veranderd. Misschien is het de Europese Commissie, en niet ons eigen eeuwenoude parlementaire systeem, waarvan de politieke ineenstorting in de sterren ligt.