Derk Jan Eppink naar BBB

Ex-CDA-prominent Mona Keijzer BBB-premierskandidaat

Vrijdag 1 september maakte landbouw- en regiopartij BBB haar conceptkandidatenlijst bekend. Journalisten keken er naar uit, omdat partijleider en enig Tweede Kamerlid Caroline van der Plas eerder had aangekondigd geen premier te willen worden. Zij wil in de Kamer blijven. De meest opvallende kandidaten op de lijst: Derk Jan Eppink en Mona Keijzer.

BBB definitief rechts

Bij het conservatief-liberale JA21 kondigden de conservatieve Kamerleden Derk Jan Eppink en Nicki Pouw-Verweij aan niet opnieuw te kandideren als Kamerlid ‘voor JA21’. Hij en Pouw stappen nu over naar BoerBurgerBeweging. Net als Mona Keijzer van het christendemocratische CDA en Kamerlid Lilian Helder van de PVV (Geert Wilders).

Oud-wethouder (schepen), -Kamerlid en staatssecretaris Keijzer zegde afgelopen zomer haar CDA-lidmaatschap op. Binnen CDA behoorde ze tot de rechtervleugel. De andere drie sluiten op de eerste dag van het parlementaire jaar, 5 september, aan bij de BBB-fractie. Die daarmee de laatste maanden tot de verkiezingen uitbreidt naar vier personen.

Hoewel BBB het goed doet bij rechtse kiezers, wilde partijleider Van der Plas haar partij tot nu toe niet rechts noemen. Met Keijzer en oudgedienden van JA21 en PVV is BBB een rechts-conservatieve partij geworden. Wordt de partij rechtser dan de leider?

Op de rigide manier waarop stikstof- en andere milieuvervuiling eenzijdig werd afgeschoven op de agrarische sector valt veel aan te merken. In Nederland concentreerden politiek en media zich de afgelopen decennia steeds eenzijdiger op de het verstedelijkte westen van het land, de Randstad (de ruit Amsterdam-Utrecht-Rotterdam-Den Haag). Als landbouw- en regiopartij vormde BBB hierop een correctie. Of het voor het conservatisme als politieke stroming handig is om vereenzelvigd te worden met specifieke regio’s of economische belangen, is een goede vraag.

Principieel?

Na de presentatie was de eerste vraag van journalisten aan Van der Plas of het wel collegiaal was om Kamerleden af te snoepen van andere fracties. Van der Plas vond van wel. Blijft ze daarbij als ooit BBB-mandatarissen vertrekken?

Veel BBB-kader, waaronder van der Plas, bestaat uit teleurgestelde CDA’ers. Valt Keijzer in die categorie? Keijzer was rechts binnen het CDA, de partij beweegt sinds 2020 naar links (CDA noemt het ‘centrum’). Keijzer was altijd ambitieus. In 2012 en 2020 deed ze mee aan CDA-lijsttrekkersverkiezingen. Nu zit ze bij een partij die haar voordraagt als kandidaat-premier.

Pieter Omtzigt

Van een ander oud-CDA-politicus, Pieter Omtzigt, is duidelijk dat zijn vertrek slotsom is van een langere, principiële verwijdering tussen hem en partij. CDA is, net als CD&V, eenzijdig gericht op bestuur (lees: in de regering blijven). Omtzigt wil de positie van volksvertegenwoordigers, van belangen van kiezers behartigen, versterken.

Komende november doen zeventien eerder verkozen partijen mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. In plaats van zich bij een bestaande aan te sluiten, richt Omtzigt een achttiende partij op, Nieuw Sociaal Contract. BBB heeft hem meermaals benaderd. Andere politici stappen wel over naar BBB. Zouden de geruchten kloppen dat Omtzigt moeilijk is om mee samen te werken?

N-VA

In 2009 ging in het Europese parlement de fractie Europese Conservatieven en Hervormers (ECH) van start, voor rechts-conservatieve partijen die wel Europese samenwerking willen, maar geen staatkundige eenwording. Eppink was 2009-2014 ECH-Europarlementariër voor Lijst Dedecker en zorgde er in 2014 mee voor dat N-VA bij de ECH fractie aansloot. In 2019 idem voor FvD en JA21. Het is denkbaar dat BBB na de Europese verkiezingen in juni 2024 ook naar ECH gaat in plaats van naar de EVP-fractie.

Dat zou betekenen dat BBB zusterpartij wordt van N-VA. Op zich toepasselijk. N-VA verving CD&V als belangrijkste Vlaamse partij, nu vervangt BBB wellicht CDA.

Anderzijds voert BBB in Nederland het verzet aan tegen het stikstofbeleid dat in Vlaanderen wordt voorgestaan door N-VA-minister Zuhal Demir. N-VA vindt industrie blijkbaar belangrijker dan landbouw.