De pre-formatiepoging is geëindigd in chaos. Kajsa Ollongren (D66) en Annemarie Jorritsma (VVD) stappen op als verkenners voor een nieuwe coalitie, na de blunder van Ollongren met een geheim formatiedocument. Bij het verlaten van de Stadhouderskamer toonde ze per ongeluk een stuk met saillante termen als ‘positie Omtzigt, functie elders’.
VVD en D66 moeten nu op zoek naar nieuwe verkenners. De foto toont brisante aantekeningen als ‘onderhandelingsstijl Hoekstra’, en ‘meerderheid Eerste Kamer voor niemand een must’. Ook staat te lezen: ‘linkse partijen houden elkaar niet echt vast’, voor ‘minderheidskabinet weinig echt enthousiasme’. Ook staat er ‘CDA/keuze Hoekstra post in kabinet’. CDA-leider Wopke Hoekstra reageerde meteen furieus, linkse partijen benadrukken dat ze elkaar wel vasthouden.
De pijnlijke uitglijder bleek een bom onder de pre-formatie, Ollongren en Jorritsma staakten hun werk een paar uur nadat de geheimen op straat kwamen te liggen. Volgens de verkenners waren de aantekeningen slechts ‘inventariserende voorbereidingsnotities’ voor de verkenners zelf: ,,Deze notities waren geen directe weergave van de reeds gevoerde gesprekken en zijn nog met geen van de onderhandelaars besproken,” schrijven zij een verklaring. Toch stappen ze op: ,,Desalniettemin constateren beide verkenners dat door het naar buiten komen van deze notities ze hun werk niet meer onbevangen en onbevooroordeeld kunnen voortzetten.”
ANP-fotograaf Bart Maat maakte de foto met aantekeningen toen Ollongren vanochtend in allerijl de verkennersstek verliet omdat ze corona blijkt te hebben. Bij het verlaten van de Stadhouderskamer hield ze de papieren onder de arm en werden teksten leesbaar. De titel van het stuk is ‘aandachtspunten tweede gesprek VVD en D66′.
Bizar, dit inkijkje in de aantekeningen van verkenner Ollongren. Onderwerpen die geen van allen met mij zijn besproken en waar zij ook niet over gaat. #CDA
— Wopke Hoekstra (@WBHoekstra) March 25, 2021
Pijnlijk
Vooral de opmerking over Pieter Omtzigt komt op een pijnlijk moment voor het CDA. Tweede Kamerlid Omtzigt zit overwerkt thuis, media maken melding van ‘een fluistercampagne’ van de partijtop tegen Omtzigt. Deze week ontstond een online steuncampagne voor het Kamerlid onder de noemer #teamomtzigt.
Het CDA wil duidelijk snel af van de suggestie dat de partij van Omtzigt af probeert te komen. CDA-leider Wopke Hoekstra noemt het ‘bizar’ dat Ollongren met de aantekeningen over straat ging en zegt dat het onderwerpen zijn, doelend ook op Omtzigt, die niet met hem ‘besproken zijn’ en ‘waar zij ook niet over gaat’.
De verkenners schrijven in hun verklaring dat de ‘notities geen directe weergave van de reeds gevoerde gesprekken’ zijn en ‘nog met geen van de onderhandelaars besproken’. Toch is het merkwaardig als zij op eigen houtje over welke functie dan ook voor Omtzigt zouden hebben nagedacht.
Volgens een prominente CDA’er richt de blunder ‘zoveel schade aan’ binnen diens partij. ,,We moeten de puinhoop herstellen die nu is aangericht.”
Chagrijn
Bij de VVD is men ook goed chagrijnig van de blunder van Ollongren, omdat dit de kans nog moeilijker maakt om het CDA mee te krijgen in het volgende kabinet. Hoekstra hield de boot al af omdat hij niet wilde ‘aanschuiven bij het liberale motorblok’, maar dit vergoot het vertrouwen niet, denken VVD’ers. Ook PvdA-leider Lilianne Ploumen reageert, vooral op het tekstdeel dat de linkse partijen elkaar niet ‘echt vast’ zouden houden. Zij stelde steeds dat haar partij alleen in een kabinet wil, mits SP en/of GroenLinks ook meedoen. Ze twittert daarom: ,,Positie van de PvdA was en is niet zonder andere linkse partij aan tafel.”