Indignatie redactie 
Coronapas Vanaf afgelopen zaterdag 25 september is een coronatoegangsbewijs – via QR-code op de smartphone – op veel plekken nodig. Niet iedereen is daarop voorbereid.
Vragend staan de zusjes Miep (81) en Ada (83) Huisman voor de McDonald’s aan de Groene Hilledijk in Rotterdam-Zuid. Ja, ze wéten dat ze een QR-code moeten laten zien om te kunnen eten, ze zijn immers net weggestuurd bij de HEMA. Maar ze hebben geen smartphone (Miep), of wel een smartphone maar nog niet de app met QR-code (Ada). En ze hebben wel trek, nee honger!
Vanaf zaterdag kan je zonder coronatoegangsbewijs op veel plekken niet meer naar binnen. In alle horeca (behalve bij afhalen), bioscopen, theaters, concertzalen, poppodia, casino’s, festivals, evenementen en professionele wedstrijden moet een bewijs, in de vorm van een QR-code op de smartphone of op papier worden getoond voor toegang. Kerken en moskeeën zijn van deze plicht uitgezonderd.
„We zijn wel ingeënt”, zegt Miep Huisman tegen het meisje achter de desk bij de ingang van de McDonald’s.
Twee keer, zegt Ada, en ze trekt haar vaccinatiekaartje tevoorschijn. Het vaccinatiekaartje is geen QR-code, maar het meisje laat hen toch binnen. „Je kan twee oudere dames toch niet buiten laten staan”, zegt ze. Als je een half uurtje toekijkt, zie je dat haar werk vandaag vooral bestaat uit het wegsturen van de ene na de andere verbijsterde klant. Ouderen, jongeren, ouders met kinderen. Wat moeten we laten zien, vragen ze. Ongeveer de helft van de potentiële bezoekers vertrekt. Een enkeling protesteert of reageert geïrriteerd. Bestellen, buiten wachten en dan meenemen, mag wel. Ook zonder code.
Met elke gast die zich omdraait en wegloopt, loopt gemiddeld achtenhalve euro omzet weg, zegt franchiseondernemer van deze McDonald’s Ben Franken gelaten. Hij leunt buiten tegen zijn zaak, beker cola in de hand. Hij draagt een trainingspak, hij heeft net met stoelen lopen sjouwen.
Onzin
Twee vriendinnen met twee kinderen in kinderwagens worden bij de deur tegen gehouden. „Wat is dit voor onzin”, reageert Jazzy (31). „Als we niet naar binnen mogen, komen we hier niet meer”, zegt Nadia (28). „We komen hier niet voor onszelf, we komen voor de kinderen.” Ze hebben geen QR-code, ze zijn niet gevaccineerd.
Uiteindelijk gaat Jazzy binnen bestellen en wacht Nadia met de kinderen buiten. Ze foetert nog wat voor zich uit. Jazzy, die weer naar buiten komt: „We zijn net langs tientallen restaurantjes gelopen, nergens hoef je je QR-code te laten zien.”
„Niet boos worden op mij omdat ik me aan de regels hou”, zegt Franken tegen hen.
„Ik ben niet boos op jou”, zegt Nadia. „We willen gewoon wat eten.”
Jazzy: „Zijn jullie gek in je hoofd? We houden ons aan alle regels.”
Nadia moet lachen om de boosheid van haar vriendin: „Straks krijgen we een chip in onze arm en moeten we overal in- en uitchecken”, roept ze, nu jolig.
Zei je nou net dat er nergens gecheckt wordt, vraagt Franken bedachtzaam. Hij tuurt naar de overkant, naar de KFC. Staat daar nou iemand QR-codes te scannen of niet, mompelt hij voor zich uit. „Kunnen jullie dat zien?” (Bij de KFC blijkt wel te worden gecontroleerd op QR-codes.)
Binnen zitten Miep en Ada Huisman inmiddels achter een dienblad frietjes en een hamburger. Ze praten over de papieren QR-code die Miep nodig heeft. Ada zal een van haar kleinkinderen vragen om de app op haar telefoon te zetten. Miep: „Op het pleintje vertelde een buurman vanmorgen dat je de GGD moet bellen”, zegt ze. „Dan krijg je het thuisgestuurd.”
Voetbalkantine
Niet alleen in restaurants, óók in voetbalkantines is een QR-code nodig. Nee, Nelly (66), Wim (68) en Peter (60) hadden zich dat niet gerealiseerd. Ze drinken koffie, cola en eten een tosti na de wedstrijd van hun kleinzoon bij de Amsterdamse voetclub WV-HEDW. Maar ze vinden het prima en ze hebben er één, waar niemand naar vraagt. Wim denkt dat de coronapas „nodig” is „om het weg te krijgen”. Hij kent mensen die zich niet wilden laten vaccineren maar het toch deden omdat ze naar Frankrijk op vakantie wilden. „Zo werkt het gewoon.”
Op informatieborden langs het veld en in het clubhuis staat dat iets afhalen in de kantine zonder coronapas mag. Maar wie gaat zitten, moet ’m kunnen tonen.
Zo zijn de regels nu en de club kan zich geen boete veroorloven
Rond twaalf uur trekt vicevoorzitter van de club Hette Spoelstra met lichte tegenzin een oranje hesje aan. Coronacoördinator, staat er achterop. De club controleert „steekproefsgewijs” in de kantine, vertelt hij. Dat voelt „best een beetje raar”. Want in Amsterdam heeft de burgemeester aangegeven dat er voorlopig niet gehandhaafd wordt. Spoelstra: „De boa’s doen het dus niet, maar wij vrijwilligers moeten wel mensen controleren. En dan krijg je misschien een grote mond.” Maar ja, zo zijn de regels nu. En de club kan zich geen boete veroorloven.
Een grote mond hebben de voetbalvaders die hij als eerste aanspreekt niet. Said Lamkadi (52) en H. Baulam (56) vinden de controle prima. Said heeft twee keer corona gehad. „Eén keer in de eerste golf en heel zwaar in de tweede golf.” Nu is hij gevaccineerd. Geroutineerd tovert hij zijn QR-code tevoorschijn. Zijn medevoetbalvader (niet ziek geweest) kan alleen de internationale code laten zien, die al met één prik te verkrijgen is. „Maar u bent wel twee keer gevaccineerd?”, vraagt Spoelstra. De man knikt. „Dan geloof ik u.”
Alles loopt gesmeerd
Bij de bioscoop gaat het scannen van de QR-codes soepel. Achteloos haalt de kaartjesverkoper bij de balie van filmhuis Studio K in Amsterdam zijn smartphone over die van de bezoeker. Hij draait met zijn ene hand het scherm met de groene vink naar de bezoeker toe, terwijl hij met zijn andere hand de vaste telefoon opneemt. De vooruitgestoken ID van de bezoeker wuift hij weg. Hij is ontspannen. Alles loopt gesmeerd.
Bij de bioscoop gaat het scannen van de QR-codes soepel
De bezoekers, die vooraf waren gemaand om vooral op tijd te komen, gaan in de rij staan naar de bioscoopzaal. Op de lange trap gaan ze wat onwennig bij elkaar staan, want, zo zegt iemand: „O ja, die anderhalve meter hoeft niet meer hè.” Een dame met grijs haar haalt herinneringen op aan Rusland, waar ze een jaar of tien geleden was: „Er stond een enorme rij voor een tentoonstelling, maar die Russen leken het heerlijk te vinden erin te staan – zo konden ze uren met elkaar praten.” Dan zwaait de zaaldeur open en iedereen grijpt naar zijn smartphone. „Niet nodig”, zegt de kaartjesverkoper, die naar boven is gekomen. „U kunt allemaal doorlopen.”
Terug in Rotterdam. Bij café ’t Kruispunt aan de Beijerlandselaan zit het terras vol. Er wordt vrolijk gemopperd op de QR-code.
„Het is toch niet te handhaven.”
„Geef dan die anderhalve meter maar weer terug.”
„Heb je al bij de moskeeën gekeken, daar loopt iedereen zo naar binnen!”
„Nu gaat het nog”, zegt de eigenaresse. „Maar zie je me scannen als straks Feyenoord speelt en het hele café stampvol zit?”
De vijf mannen en vrouw rond een tafel zijn allemaal gevaccineerd, maar niet allemaal van harte. „Je belemmert je eigen als je niet vaccineert”, zegt de vrouw. Ze heeft na lang tobben een week geleden een vaccinatie gehaald. Ze kreeg Janssen zodat ze maar één keer hoefde te komen. Haar man, die naast haar zit, is eerder gevaccineerd met Pfizer. Hij was er twee keer goed ziek van. Zijn moeder is nog steeds doodsbang dat hij er wat van krijgt, zegt hij.
