Hoe mensenrechten vertrapt worden

We kennen allemaal de verhalen van dictaturen en hoe daar de mensenrechten vertrapt worden. De dissidenten die daar in opstand komen, staan bij ons op een voetstuk. Veel van onze intellectuelen, politici en journalisten spiegelen zich graag aan hen. Elk jaar herdenken ze de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog en verklaren plechtig dat dit ‘nooit meer’ mag gebeuren; zij staan voortdurend paraat om fascistische neigingen te ontdekken en aan de schandpaal te nagelen. Maar het is verbijsterend om te zien hoe makkelijk deze zelfde mensen de grondrechten van burgers aan laten tasten.

Angst voedt radicalisering

Momenteel zijn veel mensen bang, en wie zich bedreigd voelt, radicaliseert makkelijk. Kijk maar eens naar de stammenstrijd die nu gaande is over wel of niet vaccineren… Vriendschappen worden verbroken, familierelaties staan onder druk en voor sommige mensen dreigt ontslag. De regering heeft deze polarisatie verergerd door de ongevaccineerden als zondenbok aan te wijzen, en dat terwijl de experts waar de regering anders zo graag naar wijst heel wat genuanceerder zijn over de oorzaken van de huidige problemen.

De nieuwe besmettingsgolf is steeds meer een „epidemie van ongevaccineerden”, stelt minister De Jonge. Nieuwe maatregelen lijken onvermijdelijk. https://t.co/IvKFiqtCNQ

— NRC (@nrc) October 25, 2021

Maatregelen tegen ongevaccineerden

De Nederlandse regering is niet de enige die zich speciaal op ongevaccineerden richt. Inmiddels zijn in meerdere landen draconische coronamaatregelen van kracht. Australië is al langer een schrikbeeld, maar nu volgen ook EU-landen. Oostenrijk is een waar offensief begonnen tegen ongevaccineerden. Italië heeft ook meer beperkingen voor hen doorgevoerd. Duitsland gaat per 1 februari vaccinatie verplichten en Ursula von der Leyen – voorzitter van de Europese Commissie – pleit voor een gesprek over verplichte vaccinatie in de hele EU.

Met de wind van corona in de rug denken deze politici te kunnen knabbelen aan de grondrechten van burgers. Dit gaat heel wat verder dan verplichte vaccinaties voor verre reizen, want ongevaccineerden worden nu in hun dagelijks leven beperkt als ze niet meewerken. ‘Nood breekt wet,’ zeggen de bewindslieden, en ze doen alsof alles opgelost zal zijn als we ons maar even allemaal laten vaccineren. Dat is op zich al een twijfelachtige belofte, maar we mogen ons ook afvragen wat we opgeven als we hierin toestemmen.

Grondrechten zijn geen luxe

Grondrechten beschermen ons tegen overheden die te veel macht naar zich toe willen trekken. Voor wie denkt dat het opgeven van een deel van deze rechten een geringe prijs is voor veiligheid: stel u even voor dat de politicus die u het meest verafschuwt aan de macht zou komen. Vertrouwt u die ook deze macht toe? Denk niet te makkelijk over het geven van macht aan de staat. En denk zeker niet te makkelijk over het dwingen van burgers om hun grondrechten op te geven.

En wat ik me in deze omstandigheden afvraag: waar zijn nu de intellectuelen, politici en journalisten die normaal gesproken de mond vol hebben van grondrechten en van opstaan tegen dictatoriale overheden? Zeker, sommigen laten zich horen. Leon de Winter en Rosanne Hertzberger zijn goede voorbeelden. Maar waarom zijn zij de uitzondering? Waarom laten zo veel ‘vooraanstaande’ Nederlanders de kritiek over aan bijvoorbeeld FvD om die kritiek vervolgens als ongepast te betitelen?

Censuurneigingen

Zelfs mensen die bekend staan als verdedigers van de vrijheid van meningsuiting klimmen nu op de barricaden om die vrijheid aan banden te leggen. Niemand minder dan professor Afshin Ellian wil dat Baudet van Twitter verbannen wordt. Hij stelt dat inmiddels voor iedereen zichtbaar wordt ‘waarom specifieke spelregels voor cyberspace nodig zijn.’ Hij vertrouwt niet meer op het vrije debat, hij wil censuur.

In de strijd tegen corona kan Twitter niet neutraal blijven https://t.co/7AOkpJ6mik #telegraafpremium via @Telegraaf

— Afshin Ellian (@AfshinEllian1) December 6, 2021

Het valse dilemma van Afshin Ellian

Maar kijk eens welke keuze professor Ellian denkt te zien: ‘Dit is het dilemma: het Chinese model, waarbij de cyberspace als een onvrije ruimte volledig door de staat wordt gecontroleerd en het anarchistische model, waarbij de cyberspace een vrijplaats wordt voor criminelen en extremisten.’ Is dit werkelijk de keuze? Ellian stelt hier twee extremen voor als de enige mogelijkheden. Dat is een vals dilemma.

De professor lijkt in paniek, wat ook blijkt uit zijn ongebruikelijke gebrek aan logica. Lees maar wat hij schrijft. ‘Twitter stelt zich neutraal op. Het platform verwijderde oud-president Donald Trump, terwijl de Iraanse leider Ali Khamenei vrijelijk mag twitteren.’ Hoezo is dit neutraliteit van Twitter? Dit is juist ongelooflijk partijdig: wel Donald Trump een ban geven, maar niet Ali Khamenei. De uitspraak dat Twitter in de strijd tegen corona niet neutraal mag blijven is nogal vreemd. Twitter is namelijk al heel vaak niet neutraal geweest.

Twitter als scheidsrechter

Dat Twitter zich bemoeit met de inhoud van wat op het platform gezegd wordt, is juist heel zorgelijk. Zelfs van een democratisch gekozen regering accepteren we (hopelijk) geen censuur, en Twitter is niet democratisch: het is een particuliere onderneming. Zeker op het gebied van corona heeft Twitter al heel wat steken laten vallen. Zo mocht de theorie dat het virus afkomstig zou zijn uit het laboratorium van Wuhan niet besproken worden. Was dit omdat het een onzinnige complottheorie was? Nee, dit was omdat er politieke belangen speelden. En deze schimmige club wil professor Ellian aanstellen tot scheidsrechter over wat wel en niet gezegd mag worden?

Ik vind dat Twitter anonieme accounts moet opheffen. Het is een beetje lafjes met de wolven meehuilen in het donkere bos. Wat jullie? @Twitter

— Bas Ragas (@BastiaanRagas) November 28, 2021

Anonieme accounts verbieden

En professor Ellian is niet de enige met censuurneigingen. Sommigen willen onwelgevallige meningen van Twitter verwijderen door anonieme accounts te verbieden. Dat zijn niet alleen maar onnozele BN’ers (die ruim 1500 likes krijgen) maar ook politici van de gevestigde partijen. Denk aan D66-minister Ollongren die in maart 2019 al sprak over Facebook en Twitter die ‘hun verantwoordelijkheid’ moesten nemen en ‘nepaccounts’ moesten verwijderen. Maar lees ook wat VVD-campagnestrateeg Jan Driessen in april 2019 al schreef.

‘De centrale vraag na Trump, na Brexit en na Baudet, is of een open democratie zoals Nederland deze nieuwe vorm van door niemand meer gecontroleerde, feitenvrije communicatie wel aankan? We kunnen niet langer naïef zijn. (…) Anonieme accounts moeten worden verboden.’ Dus na deze ongewenste verkiezingsuitslagen was de oplossing van deze ‘liberaal’ om de vrijheid van meningsuiting in te perken. Of in elk geval om te zorgen dat niemand meer zijn mening kan geven vanuit de veiligheid van anonimiteit.

Anonimiteit verbieden smoort het vrije debat

Deze nep-liberalen zullen wel blij zijn nu dankzij de coronapaniek meer draagvlak voor hun censuurneigingen ontstaat. Maar waarom willen zij anonimiteit op internet verbieden? Wangedrag op social media hoeft geen probleem te zijn. Racistische tweets, bedreigingen, en zelfs het delen van persoonlijke informatie (doxxing) zijn simpelweg verboden, en Twitter handhaaft die regels redelijk. Wie ook geen nette anonieme accounts wil zien, kan ze blokkeren. Wat voor reden blijft er dan over?

Degenen die deze accounts willen verbieden, zijn bang voor het vrije debat. Zoals Ollongren bezorgd zei in 2019: ‘Dat je met nepaccounts nieuws kunt verspreiden, of nieuws dat er is, kunt uitvergroten. Mensen, groepen tegen elkaar kunt opzetten door een beetje beide kanten te belichten.’ Je moet er toch niet aan denken dat mensen ‘een beetje beide kanten gaan belichten’. Stel je voor zeg, straks krijgen we nog een debat.

Naar de rechter

Een andere geliefde route voor censuurliefhebbers is natuurlijk om naar de rechter te stappen. Volgende week dient een kort geding tegen Thierry Baudet omdat hij ongevaccineerden heeft vergeleken met de Joden tijdens de nazibezetting. Persoonlijk denk ik dat het CIDI geen schijn van kans zou moeten maken, want helaas zijn holocaustvergelijkingen al decennialang zeer gebruikelijk. Nadat het CIDI politici van de gevestigde partijen er zo lang mee weg heeft laten komen, is dit kort geding een aanfluiting.

Mocht Thierry Baudet hier wel om veroordeeld worden, dan zijn we alleen maar verder van huis. Baudet zal enorm profiteren van zijn martelaarsrol en zijn aanhang zal hem nog feller verdedigen. De onafhankelijkheid van de rechter zal betwijfeld worden. De logische conclusie zal zijn dat mensen met de juiste mening overal mee wegkomen, terwijl degenen met de foute mening gestraft worden.

Waar blijft het debat?

Deze week kwam Hugo de Jonge terug uit Brussel met het bericht dat per 1 februari de gevaccineerden hun QR-code kwijtraken als hun laatste vaccinatie langer dan negen maanden geleden is. Hoeveel mensen lieten zich dit jaar vaccineren omdat hun beloofd werd dat het vaccin de weg naar de vrijheid was? Er is dit jaar ongeveer net zoveel oversterfte als in 2020 toen we nog niet gevaccineerd waren. Moeten wij dan maar als zombies blijven prikken omdat we anders straf krijgen?

Er zou een inhoudelijk debat gevoerd moeten worden over wat er gaande is, ook met dissidente wetenschappers. Het is te makkelijk om kritiek over te laten aan mensen als Thierry Baudet, Sietske Bergsma, Maurice de Hond en Raisa Blommestijn en hen vervolgens neer te sabelen als extremisten. En ja, Baudet maakt onsmakelijke vergelijkingen, en Bergsma misbruikte deze week de dood van een veertienjarige om haar punt te maken. Laten we hen daarop aanspreken – zonder censureren – en het vervolgens over de inhoud hebben.

Hellend vlak

De weg naar een totalitaire maatschappij is niet abrupt, maar geleidelijk. In onderstaand filmpje geeft professor Jordan Peterson heel goed aan hoe dat gaat. Een beetje toegeven hier, een beetje principes verdunnen daar, en op een dag denk je: hoe ben ik hier terecht gekomen? Op het moment dat onze grondrechten onder druk kwamen te staan, hadden bij iedereen de alarmbellen af moeten gaan.

Allemaal even heel goed luisteren naar wat @jordanbpeterson hier zegt: pic.twitter.com/hsMNwDWefU

— Kim Boon (@KimBoon94) December 7, 2021

Waren we niet allemaal tegenstanders van totalitaire neigingen? Waren we niet allemaal strijders voor mensenrechten? Nu de censuurpogingen oprukken is het tijd om ons die ene spreuk te herinneren: ‘Ik ben het niet eens met wat u zegt, maar ik zal uw recht om het te zeggen tot de dood verdedigen.’

Als we alleen maar meningen kunnen verdragen waar we het mee eens zijn, staan we al in het gelid voor de totalitaire samenleving. Dan kiezen we voor tunnelvisie in plaats van voor kritisch denken. We hebben het vrije debat nodig, juist met mensen waar we het niet mee eens zijn.

Denk goed na in wat voor wereld u wilt leven na corona.